ارزیابی کیفیت فضاهای عمومی شهری از منظر عینی و ذهنی (مطالعه موردی: خیابان های اصلی شهر رشت) (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
مقدمه: فضاهای عمومی که از عناصر مهم شهری محسوب می شوند، نقش تعیین کننده ای در کیفیت زندگی شهروندان دارند و تعاملات و رفتارهای اجتماعی مردم شهر را منعکس می کنند. این فضاهای عمومی دارای خصوصیات و عناصری هستند که کیفیت آنها می تواند ارتقا یابد تا زندگی دلپذیرتر و پایدارتری در شهر فراهم شود. بنابراین شناسایی معیارهای مؤثر بر کیفیت فضاهای عمومی شهری نقش مهمی در توسعه اصولی شهرها و ایجاد محیط شهری مطلوب دارد. هدف: این پژوهش با بررسی فضاهای عمومی خیابان های اصلی شهر رشت، عوامل مؤثر بر کیفیت آنها را از منظر عینی و ذهنی شناسایی و ارزیابی نموده است. روش شناسی: برای ارزیابی عینی کیفیت خیابان ها از مشاهده میدانی و تکمیل چک لیست استفاده شده است و برای ارزیابی کیفیت خیابان به صورت ذهنی از پرسشنامه بهره گرفته شده است. تحلیل داده ها و سنجش کیفیت فضاهای عمومی خیابانها با استفاده از مدل تاپسیس انجام گرفته و جهت میزان همبستگی دو متغیر کیفیت عینی و کیفیت ذهنی از ضریب همبستگی پیرسون استفاده شده است. قلمرو جغرافیایی پژوهش: در این پژوهش فضاهای عمومی خیابان های اصلی شهر رشت در 11 خوشه مورد مطالعه قرار گرفته است. یافته ها و بحث: میزان رابطه همبستگی بین دو کیفیت خصوصیات عینی و ذهنی مقدارR=0.68 محاسبه شده است. از لحاظ مقایسه برخورداری خوشه های مختلف از کیفیت های فضای عمومی خیابان ها از منظر عینی و ذهنی خوشه های11، 6، 7 دارای ضرایب تاپسیس بالای 0.5 هستند و خوشه های 1، 2، 3، 4 و 10 با ضرایب تاپسیس کمتر از 0.5 دارای پایین ترین مقدار کیفیت فضاهای خیابانی هستند. نتیجه گیری: نتایج تحقیق حاکی از آن است که بخش های مرکزی و شمالی شهر که عمدتاً شامل گروه های اجتماعی متوسط و نسبتاً مرفه هستند، از کیفیت فضای خیابانی بالاتری برخوردارند، در حالی که بخش های جنوبی و جنوب غربی شهر رشت که عمدتاً در برگیرنده طبقات اجتماعی پایین تر و حاشیه نشینان هستند، کیفیت پایین تری دارند. نتایج این مطالعه همچنین نشان داد که بین خصوصیات عینی و ذهنی کیفیت خیابان های شهر رشت رابطه مثبت معناداری وجود دارد.Analysis of urban public spaces from objective and subjective perspectives (Case of main streets in Rasht, Iran)
Introduction Public spaces, which are considered important urban elements, play a decisive role in the quality of life of citizens and reflect the interactions and social behaviors of city people. These public spaces have characteristics and elements whose quality can be improved to provide a more pleasant and sustainable life in the city. Therefore, identifying effective criteria on the quality of urban public spaces plays an important role in the fundamental development of cities and creating a desirable urban environment. The purpose of the research By examining the public spaces of the main streets of Rasht city, this research has identified and evaluated the factors affecting their quality from an objective and subjective point of view. Methodology For the objective evaluation of the street quality, field observation and completion of the checklist have been used, and for the subjective evaluation of the street quality, a questionnaire has been used. Data analysis and measurement of the quality of the public spaces of the streets were done using the TOPSIS model, and Pearson's correlation coefficient was used for the correlation between the two variables of objective quality and subjective quality. Geographical area of research In this research, the public spaces of the main streets of Rasht city have been studied in 11 clusters. Results and discussion The correlation between the quality of objective characteristics and subjective characteristics has been calculated as R=0.68. In terms of comparison of different clusters' enjoyment of the qualities of the public space of the streets from an objective and subjective point of view, clusters 11, 6, and 7 have TOPSIS coefficients above 0.5. Also, clusters 1, 2, 3, 4 and 10 have TOPSIS coefficients less than 0.5. Conclusion This research was carried out on the basis of data acquired through filed observation and questionnaire interview. The TOPSIS analysis revealed that the central and northern parts of the city, which mostly include middle and higher social groups have higher level of street qualities, while southern and south western parts of the city which mainly include the lower social classes and rural migrants have a lower quality of street spaces. The results also depict there is a significant relationship between objective and subjective characteristics of street qualities in Rasht. Meaning the higher the objective quality of a street space, the higher its subjective quality.
تبلیغات
