واکاوی ناکارآمدی مداخله و زوال یافتگی در پهنه میراثی شهر شیراز (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
پهنه های میراثی در بیشتر شهرهای ایران برخلاف ارزش های نهفته در آن پاسخ گوی نیازهای امروزی ساکنان اصلی خود نبوده و بدین سبب با پدیده ناکارآمدی و زوال مواجه اند. مدا خله های صورت پذیرفته با نام بهسازی، نوسازی و یا بازآفرینی نیز گاهی از طریق تخریب و رهاشدگی بناهای واجد ارزش، قرارگرفتن پهنه در خدمت سود و کالایی سازی فضا، جابه جایی های ناخواسته مردم، نارضایتی های گسترده باشندگان (مردم)، تضعیف و تخلیه اجتماعات محلی، ایجاد فضاهای رها شده و بلاتکلیف و بروز آسیب های اجتماعی این زوال را شدت بخشیده اند. افت وخیزهای پهنه میراثی 378 هکتاری شهر شیراز و آسیب های احتمالی وارد شده به آن ناشی از طرح های متعدد مرمت، نوسازی و بهسازی، برخلاف اهداف و سیاست های برنامه های فرادست، روند فرساینده تخریب ارزش های کالبدی و معنایی این مکان تاریخی-فرهنگی را سبب شده است. نوشتار حاضر بر آن است در پهنه میراثی شهر شیراز به عنوان نمونه مطالعاتی، به تبیین عوامل ناکارآمدی و زوال پهنه های میراثی بپردازد. در این پژوهش در چارچوب الگوواره پژوهش کیفی و رویکرد قیاسی، داده های موردنیاز با انجام مصاحبه های عمیق از منتقدان و پیروان این مداخله ها گردآوری و بر پایه تکنیک تحلیل مضمون، بر اساس رویکرد شش مرحله ای براون و کلارک کدگذاری و تحلیل شده است. بر پایه یافته های پژوهش، چهار پیشران و محرک اصلی شامل کالایی سازی و اعیانی سازی، وجود روابط و شبکه قدرت (تعارض منافع)، فساد و ضعف خودآگاهی و هویت مندی محلی (شهری) به مثابه عوامل اصلی تشدید زوال یافتگی پهنه میراثی و ناکارآمدی مداخله های صورت گرفته شناسایی شد. درنهایت مدلی سببی مشتمل بر ریشه ها و پیامدهای ناشی از پیشران های شناسایی شده به نام مدل تودرتوی زوال یافتگی و ناکارآمدی مداخله در پهنه های میراثی تدوین و پیشنهاد شد.Analyzing the Ineffectiveness of Intervention and Deterioration in the Heritage Area of Shiraz City
Problem Statement: Heritage areas in most cities of Iran, contrary to the values hidden in them, do not respond to the needs of their main residents today, and for this reason, they face the phenomenon of inefficiency and decline. The interventions carried out in the name of improvement, renovation or regeneration are also sometimes through the destruction and abandonment of valuable buildings, placing the area in the service of profit and commodification of space, unwanted displacement of people, widespread dissatisfaction of residents (people), weakening and evacuation of local communities, creating abandoned spaces and indecisiveness and occurrence of social damage have intensified this deterioration. The ups and downs of the 378-hectare heritage area of Shiraz city and the possible damages caused to it due to numerous restoration, renovation and improvement projects, contrary to the goals and policies of the previous programs, have caused the erosive process of destroying the physical and semantic values of this historical-cultural place.The present article aims to explain the factors of inefficiency and deterioration of heritage areas in the heritage area of Shiraz as a study example. In this research, in the framework of the qualitative research model and comparative approach, the required data has been collected by conducting in-depth interviews with the critics and followers of these interventions And based on thematic analysis technique, it has been coded and analyzed based on the six-step approach of Brown and Clark .Based on the findings of the research, four main drivers and motivators including commodification and gentrification, the existence of power relations and networks (conflict of interests), networked urban corruption and weak Consciousness and local (urban) identity was identified as the main factors of the deterioration of the heritage area and the inefficiency of the interventions. Finally, a causal model containing the roots and consequences of the identified drivers named nested model of deterioration and inefficiency of intervention in heritage areas was compiled and proposed.
تبلیغات
