نگاهی به رده شناسی تکیه کلمه بر پایه فراگیری و پردازش زبان (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
منبع:
نامه فرهنگستان دوره 24 خرداد و تیر 1404 شماره 2 (پیاپی 96) ویژه نامه زبان ها و گویش های ایرانی
حوزه‌های تخصصی:
شماره صفحات:
۹۹ - ۱۲۲
دریافت مقاله
تعداد دانلود :
۴
آرشیو
چکیده
تکیه کلمه را می توان از دید الگوریتم های پردازش و فراگیری زبان بررسی کرد، الگوریتم هایی که زبان را به عنوان توالی پیوسته ای از سیگنال صوتی تحلیل می کنند، نه براساس مجموعه ای از کلمات و تکواژهای ازپیش برچسب خورده. این دیدگاه، با در نظر گرفتن ویژگی ها و محدودیت های شناختی نوزادان، ابعاد جدیدی را از پیچیدگی مواجهه با پدیده های زبانی آشکار می سازد. در این مقاله، تکیه کلمه را براساس الگوریتم های واقع گرایانه فراگیری نوزادان از گفتار پیوسته بررسی کرده و به چالش هایی می پردازیم که در رویکردهای سنتی، که تکیه را براساس صورت های واژگانی و برچسب های صرفی و نحوی توصیف می کنند، مطرح نمی شوند. ابتدا به معرفی مدل شناختی پپرکمپ و دوپو برای فراگیری و پردازش تکیه و تمایزات واجی پرداخته و مفروضات آن را در زمینه رده شناسی تکیه مرور می کنیم. سپس، تفاوت های مشاهده پذیری و دسترسی الگوریتم های یادگیری تکیه را در زبان های مختلف با تکیه های پیش بینی پذیر از لحاظ واجی بررسی می کنیم. در این راستا، تفاوت مهم میان پیش بینی پذیر بودن تکیه از لحاظ واجی و صرفی بحث خواهد شد. در ادامه، چالش های خاص زبان فارسی را مورد توجه قرار داده و سؤالات مهمی را برمی شماریم که تکیه این زبان برای الگوریتم های فراگیری تکیه مطرح می سازد. در نهایت، پیشنهادهایی برای پژوهش های آتی ارائه می دهیم، پیشنهادهایی که بر همکاری میان رشته ای، جمع آوری داده های واقع گرایانه مقیاس گسترده، و استفاده از مدل های یادگیری ماشین خودنظارتی تأکید دارند.A Typology of Word Stress Based on Language Acquisition and Processing
Word stress can be examined through the lens of language processing and acquisition algorithms—algorithms that analyze language as a continuous sequence of auditory signals rather than a set of predefined words and labels. This perspective, which considers infants' cognitive characteristics and limitations, reveals new layers of complexity in the way linguistic phenomena are encountered and processed. In this paper, we investigate word stress based on patterns of infant language acquisition from continuous speech, addressing challenges that traditional approaches often overlook, where stress is described with clear-cut lexical boundaries and morphosyntactic labels. We review a cognitive model of stress acquisition developed by Peperkamp and Dupoux, emphasizing its core assumptions and typological predictions. We then explore cross-linguistic differences in stress pattern observability and the accessibility of stress-learning algorithms in languages with phonologically predictable stress patterns, examining distinctions between phonological and morphological predictability. Next, we turn to Persian, focusing on the unique challenges it presents for stress acquisition algorithms and the key questions it raises. Finally, we propose directions for future research on Persian stress, advocating for interdisciplinary collaboration, large-scale collection of naturalistic data, and the application of self-supervised machine learning models.
تبلیغات
