بازشناسی عناصر تشکیل دهنده منظر کوچه در بافت تاریخی شهر یزد (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
کوچه در بافت تاریخی شهر ایرانی- اسلامی تنها معبر و گذری برای حرکت و جابه جایی بین محلات در شهر نیست بلکه اندامی است که در کنار فراهم آوردن امکان حرکت، فضایی برای مکث، تعامل، گفتگو و مواجهه انسانی است و قادر است به دلیل حضور انسان و قابلیت ادارک او، دارای معانی مختلفی نیز باشد. با درنظرگرفتن کوچه به عنوان یک منظر، این پژوهش بر آن است با بسط ادبیات مرتبط با مفهوم کوچه، عناصر تشکیل دهنده کلیت منظر کوچه را در بافت تاریخی شهر یزد به عنوان هدف اصلی خود بازشناسی کند. سؤال اصلی این پژوهش عبارت است از عناصر و مؤلفه های پدیدآورنده کلیت کوچه در بافت تاریخی یزد، در کنار نمود کالبدی و فیزیکی خود، چه ابعاد معنایی و ذهنی را نیز شامل می شوند؟ روش انجام این پژوهش متشکل از دو بخش است. در بخش نخست تلاش شده است که عناصر منظرین کوچه از طریق بازدید میدانی و با استفاده از تکنیک های مشاهده و روش های جمع آوری داده از قبیل عکاسی، کروکی و فیلمبرداری بازشناسایی شوند. در بخش دوم نیز، این عناصر به صورت جداگانه با هدف شناخت ابعاد عینی-ذهنی آن ها به وسیله روش کتابخانه ای و استفاده از منابع نوشتاری مانند کتب و مقالات مطالعه شدند. یافته های این پژوهش نشان داد، منظر کوچه در بافت تاریخی یزد متشکل از معبر، دربند، ساباط، جداره، پیرنشین و درخت و گیاه است که این عناصر در کنار نمود کالبدی، دارای کارکردهای مخصوص و بار معنایی ویژه ای نیز در بافت تاریخی شهر یزد هستند.Reidentification of the Constituent Elements of an Alley Landscape in the Historical Fabric of Yazd
In the historical fabric of Iranian-Islamic cities, an alley is not merely a passageway for movement and transition between neighborhoods; rather, it functions as a spatial entity that, in addition to facilitating movement, provides a place for pause, interaction, conversation, and human encounters. Due to the presence of people and their perceptual abilities, an alley can hold various meanings. Considering the alley as a landscape, this study aims to reidentify the constituent elements that form the overall landscape of alleys in the historical fabric of Yazd by expanding the related literature on the concept of alleys. The main question of this research is: Beyond their physical and structural manifestation, what semantic and subjective dimensions do the elements shaping the overall landscape of alleys in the historical fabric of Yazd encompass? This study consists of two main parts. In the first part, an attempt was made to identify the landscape elements of alleys through field observations using techniques such as photography, sketching, and filming. In the second part, these elements were individually examined to understand their objective and subjective dimensions through a literature review and the analysis of written sources such as books and articles. The findings of this study indicate that the landscape of a typical alley in the historical fabric of Yazd consists of elements such as passageways, “darbands” (narrow alley gates), “sabats” (vaulted structures over alleys), walls, “pirneshins” (built-in seating along walls), and trees and vegetation. These elements, beyond their physical presence, also possess specific functional roles and symbolic meanings within the historical urban fabric of Yazd.
تبلیغات
