بحرالحقیقه و هفت بحر سلوک عرفانی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
بحرالحقیقه به عنوان یکی از آثار گرانسنگ اهل تصوّف به شیخ احمد غزّالی نسبت داده شده است؛ امّا تأمل در فرم و محتوای این اثر آشکار می کند که رساله مذکور متعلّق به غزّالی نیست و مؤلف کتاب بیشتر به عرفان زاهدانه تمایل دارد؛ در حالی که احمد غزّالی از نظریه پردازان موهبت عشق و اصول جهان نگری او با این اندیشه سازگار است.بحرالحقیقه کتابی است که مراحل سیر و سلوک عرفانی را شرح و تفسیر می کند. نویسنده پس از بیان مقدمه ای مفصل در خصوص عهد الست و ضرورت سلوک و بازگشت به عالم برین، مفاهیم، تعابیر و تفاسیر بدیعی از دقایق عرفانی و حقایق روحانی بیان می کند و مشاهدات و مکاشفات درونی خود را تا حدّ ممکن به زبان می آورد.این جستار با تکیه بر مطالعات کتابخانه ای و با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی و تحلیل مضامین سلوک عرفانی و مراحل سیر الهی در مجموعه بحرالحقیقه می پردازد. غور در این مجموعه آشکار می کند که نویسنده دارای ایدئولوژی مستقل در عرصه سلوک است و گفتار او با دیگر کتب عرفانی تفاوت زیادی دارد. مؤلف کتاب سفر اهل تصوّف را به چهار بخش تقسیم می کند که دو بخش از آن اکتسابی و دو بخش عطیتی است. وی همچنین سفر خشکی را با سفر دریا متفاوت دانسته و مراحل سلوک را به هفت بحر تقسیم کرده است: 1- بحر اول معرفت است و گوهر آن یقین؛ 2- بحر دوم جلال است و گوهر آن حسرت؛ 3- بحر سوم وحدانیت است و گوهر آن حیات؛ 4- بحر چهارم ربوبیت است و گوهر آن بقا؛ 5- بحر پنجم الوهیت است و گوهر آن وصال؛ 6- بحر ششم جمال است و گوهر آن رعایت؛7- بحر هفتم مشاهده است و گوهر آن فقر.The Book of Bahr al-Haqiqa and the Seven Seas of Mystical Guidance
Bahr al-Haqiqa is attributed to Sheikh Ahmad Ghazali as one of the most important works of Sufism; However, reflection on the form and content of this work reveals that the mentioned treatise does not belong to Ghazali and the author of the book is more inclined towards ascetic mysticism; While Ahmad Ghazali is one of the theorists of the love and the principles of his ideology are compatible with this idea.Bahr al-Haqiqah is a book that describes and interprets the stages of mysticism. After giving a detailed introduction about the Old Testament and the necessity of conduct and returning to the upper world, the author expresses novel concepts, interpretations and interpretations of mystical moments and spiritual truths and expresses his inner observations and revelations as much as possible.Based on library studies and with descriptive-analytical method, this essay examines and analyzes the themes of mystical behavior and the stages of the divine path in the collection of Bahr al-Haqiqa. Attention in this collection reveals that the author has an independent ideology in the field of conduct and his speech is very different from other mystical books. The author divides the travel of Sufism into four parts, two of which are acquired and two are gifted. He also considered land travel to be different from sea travel and divided the stages of travel into seven seas: 1- The first sea is knowledge, and its gem is certainty; 2- The second sea is glory and its gem is regret; 3- The third sea is unity, and its gem is life; 4- The fourth sea is Lordship and its gem is survival; 5- The fifth sea is divinity, and its jewel is its connection; 6- The sixth ocean is beauty, and its gem is observance; 7- The seventh ocean is observation, and its gem is poverty.
تبلیغات
