بازخوانی مفهوم قانون به عنوان منبع تولید قاعده ی حقوقی در اندیشه ی میرزا ملکم خان (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
از نیمه ی دوم قرن نوزدهم میلادی و در سال های ابتدایی سلطنت ناصرالدین شاه قاجار، میرزا ملکم خان اصطلاح جدیدی را به ادبیات حقوقی ایران وارد کرد: «قانون»؛ اما آنچه ملکم خان قانون می نامید، با قانون به مثابه منبع حقوق مدرن صرفاً مشترک لفظی است و تفاوت های بنیادین دارد. لذا، تبیین مفهوم قانون در اندیشه ی او برای تفکیک آن از معنای امروزین خود اهمیت دوچندان می یابد. پژوهش حاضر در صدد است قانون برساخته ی ملکم خان را از یک سو در پرتو منابع حقوق معتبر در دوران قاجار، یعنی فرمان های شاه و قواعد فقهی و از سوی دیگر در مقایسه با مفهوم قانون در حقوق مدرن فرانسه مطالعه کند. این مطالعه قصد دارد نشان دهد ملکم خان با مطالبه ی قانون در پی ایجاد چه تحولی در منابع حقوق موجود بوده است و چه کاستی هایی در این منابع او را به سمت خواست منبع جدید سوق داده است. پژوهش با رویکرد تحلیلی-تبیینی و با روشی تاریخی نشان خواهد داد که ملکم خان خواهان قانونی است که توسط دولت وضع شود و بیانگر قواعد حقوقی عام باشد. در دیدگاه او، قانون به مثابه منبع انحصاری حقوق در درون مبانی حقوق سنتی جای می گیرد و به کار بردن اصطلاح قانون مساوی با «حاکمیت قانون» نیست. قانون او از نظر ماهوی سنتی و از نظر شکلی مدرن است.Rereading the Concept of Law as a Production Source of the Legal Rule in Thought of Mirza Malkam Khan
From the second half of the 19th century and in the early years of Naser al-Din Shah Qajar's reign, Mirza Malkam Khan introduced a new term into Iranian legal literature: "Law." But what Malkam Khan called "Law", is merely a verbal coincidence with the law as a source of modern jurisprudence and has fundamental differences. Therefore, elucidating the concept of law in his thought becomes even more crucial for distinguishing it from its contemporary meaning. The present study aims to examine the law constructed by Malkam Khan, on one hand, in light of the valid legal sources during the Qajar period, namely the royal decrees and sharia rules, and on the other hand, in comparison with the concept of law in modern French law. This study aims to show what transformation Malkam Khan sought to create in the existing legal sources by demanding a law, and what deficiencies in these sources led him to pursue a new source. The research, using an analytical-explanatory approach and a historical method, will demonstrate that Malkam Khan sought a law enacted by the government that would produce general legal rules. In his view, law is situated within the foundations of traditional law, and the use of the term law does not equal to "Rule of Law." His law is traditional in substance, and modern in form.
Mirza Malkam Khan,History of Law,Traditional Law,Modern Law,
تبلیغات
