عوامل نهادی تغییرات کاربری اراضی در شرق استان مازندران (مورد مطالعه: دهستان کلیجان رستاق علیا، شهرستان ساری) (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
تغییرات گسترده کاربری اراضی در چند دهه اخیر به یکی از چالش های کلیدی پایداری سرزمین در نواحی شمالی کشور به ویژه در استان مازندران تبدیل شده است. در تحقیقات، اهمیت عوامل نهادی در تحولات کاربری اراضی کمتر مورد توجه و بررسی قرار گرفته است. مطالعه حاضر با بهره گیری از روش شناسی کیو به بررسی نقش عوامل نهادی در تغییر کاربری اراضی در دهستان کلیجان رستاق علیای شهرستان ساری پرداخته است. بدین منظور ابتدا فضای گفتمان مجموعه عوامل نهادی تأثیرگذار از مبانی نظری و پیشینه تحقیق استخراج و در چهار گروه اصلی مقررات قانونی، سیاست ها، آداب و رسوم، و هنجارهای اجتماعی فرهنگی دسته بندی شدند. در نهایت 35 گزاره کلیدی استخراج و توسط 30 نفر از ذی نفعان محلی با استفاده از جدول کیو اولویت بندی شد. جامعه نمونه از دهیاران و شورای روستا، بخشداری، شهرداری، و شاغلان صنایع چوب و کاغذ مازندران به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شد. در ادامه داده های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار KADE مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته های تحقیق نشان داد ضعف نهادهای محلی در مالکیت اراضی، ضعف در اجرای قوانین جلوگیری از تغییر کاربری اراضی، ضعف در مدیریت کاربری اراضی، و ضعف در پاسخگویی و هماهنگی بین دستگاه های مرتبط به ترتیب مهم ترین دیدگاه های مرتبط با عوامل نهادی مؤثر در تغییرات کاربری اراضی دهستان کلیجان رستاق علیای شهرستان ساری است. مبتنی بر یافته های تحقیق تقویت نظام حکمروایی کاربری اراضی از طریق ایجاد و تقویت میزان پاسخگویی و شفافیت دستگاه های اجرایی و ارتقای جایگاه نهادها و کنشگران محلی در مدیریت و نظارت بر کاربری اراضی پیشنهاد می شود.Institutional Factors of Land Use Change in Eastern Mazandaran Province The case of Olya Kolijan Rostaq District in Sari County
Extensive land use changes have become one of the key challenges of land sustainability in the northern regions of the country, particularly in Mazandaran province, over the past few decades. In research, the importance of institutional factors in land use changes has received less attention and examination. This study aims to investigate the role of institutional factors in land use changes in the Olya Kolijan Rostaq District of Sari County. To achieve our research goal, we employed the Q-methodology approach. The discourse space of the influential institutional factors was first extracted from theoretical foundations and previous research, and categorized into four main groups: legal regulations, policies, customs, and socio-cultural norms. Finally, 35 key statements were extracted and prioritized by 30 local stakeholders using the Q-table. The sample population consisted of village heads and councils, district offices, municipalities, and employees of the wood and paper industries in Mazandaran, selected through purposive sampling. Subsequently, the collected data were analyzed using the KADE software. The findings of the research indicated that the weaknesses of local institutions in land ownership, the lack of enforcement of laws preventing land use changes, weaknesses in land use management, and deficiencies in accountability and coordination among relevant agencies are, respectively, the most significant perspectives related to the institutional factors affecting land use changes in the Olya Kolijan Rostaq, District of Sari County. Based on the research findings, it is recommended to strengthen the governance system of land use through the establishment and enhancement of accountability and transparency of executive agencies as well as promoting the status of local institutions and actors in managing and supervising land use.
تبلیغات
