«تبعیض مثبت» یا «تبعیض رَوا»؟ تأملی بر مفهوم شناسی تبعیض در نظام حقوقی ایران؛ مطالعه موردی «بومی گزینی های استخدامی» (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
معنای لغوی «تبعیض» دلالتی بر مثبت یا منفی بودن این مفهوم ندارد، لکن در اصطلاح حقوقی به عنوان یک مفهوم منفی شناخته می شود. «تبعیض مثبت» به عنوان یک مفهوم نوظهور در حقوق عمومی، از مطالعات تطبیقی، وارد مباحثات علمی داخلی شده است. نظر به برخی ابهامات در خصوص این مفهوم، مقنن اساسی از مفهوم «روایی تبعیض» بهره برده که بسط نظری آن می تواند زمینه ساز تحقق «عدالت» در معنای مورد نظر مقنن اساسی باشد. از این رو، مسئله اصلی پژوهش حاضر «بررسی تفاوت های نظری تبعیض مثبت و تبعیض روا و رویکرد نظام حقوقی ایران نسبت به این دو مفهوم» است که با روش توصیفی- تحلیلی بررسی شده است. در ادامه نسبت میان «بومی گزینی های استخدامی» با «تبعیض روا» به عنوان یک مطالعه موردی واکاوی شده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که پیوندی ناگسستنی میان «تبعیض روا» و «عدل» در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران وجود دارد. معنای «عدل» نیز به «تناسب» نزدیک است. «تبعیض مثبت» که ریشه در «برابری» و «مساوات» دارد، در نظام حقوقی ایران جایگاهی ندارد. در خصوص بومی گزینی استخدامی نیز باید با تفکیک میان بومی گزینی در مناطق عادی و محروم، هر مصداقی از بومی گزینی بر مفهوم «تبعیض روا» عرضه شود. رویه دیوان عدالت اداری نیز این تفکیک را پذیرفته است.“Affirmative action” or “licit discrimination?” A Reflection on the Concept of Discrimination in the Legal System of Iran;case study of “Indigenous employments”
The literal meaning of “discrimination” does not imply whether it is positive concept or not, but in term of law it is a negative concept. “Positive discrimination” as an emerging concept of public law, has entered from comparative studies to the domestic debates. Due to some ambiguities about this concept, the constitutional legislator has used the concept of " legitimateness of discrimination", the theoretical development of which can pave the way for the realization of "justice" in the meaning intended by the constitutional legislator. So, the main question of the present inquiry is “to investigate the theoretical differences between positive discrimination and licit discrimination and the approach of the legal system of Iran to these concepts”, which has been studied by descriptive-analytical method. In the continue the relationship between “indigenous employments” and “licit discrimination” is explored as a case study. The results of this study showed that there is an inseparable relation between “licit discrimination” and “justice” in the Constitution of the Islamic Republic of Iran. The meaning of the “justice” is also close to the “proportionality”. “Positive discrimination” that rooted in “equality”, has no place in the legal system of Iran. In the case of Indigenous employments, each instance of employments should be presented on the concept of “licit discrimination” by considering the distinguish between Indigenous employment in normal and deprived areas. The procedure of the Court of Administrative Justice has also accepted this distinction.
Indigenousness, Indigenous Employment, Discrimination, licit discrimination, Positive discrimination, Court of Administrative Justice
تبلیغات
