سبک شناسی لایه ای قصیده خالد نقشبندی در مدح ثامن الائمه (ع) و وصف حرم مطهر رضوی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
مدیحه سرایی برای اهل بیتb به خصوص ستایش حضرت ثامن الحجج (ع) پیشینه ای بس طولانی در تاریخ ادبیات فارسی دارد و شاعران بزرگی چون سنایی غزنوی، خاقانی شروانی و جامی در این زمینه آثار شاخصی دارند. یکی از مشهورترین مدایح سروده شده خطاب به پیشگاه ثامن الائمه(ع) قصیده ای است که خالد نقشبندی شهرزوری از مشاهیر ادب و عرفان سده دوازدهم هجری، هنگام زیارت مشهد مقدس سروده است و از همان بدو سرایش، قبول عام یافت. در این پژوهش، نخست شرح مختصری از احوال و آثار شاعر ارائه داده ایم. سپس به روش توصیفی تحلیلی، بر اساس معیارهای سبک شناسی لایه ای، قصیده مد نظر را ذیل لایه های پنج گانه آوایی، واژگانی، نحوی، بلاغی و ایدئولوژیک مورد واکاوی قرار داده و با تعیین ویژگی های ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ و ﭘﺮﺑﺴﺎﻣﺪ، تشخص سبکی و ﭘﯿﻮﻧﺪﻫﺎی ﺻﻮری ﻣﺘﻦ ﺑﺎ ﻣﺤﺘﻮای آن توضیح داده ایم. بر این اساس، درلایه آوایی، وزن عروضی؛ در لایه واژگانی، لغات و ترکیبات مذهبی؛ در لایه نحوی، صدای نحوی منفعل؛ در لایه بلاغی، آرایه استفهام انکاری و در لایه ایدئولوژیک، درون مایه مبتنی بر مفاهیم بنیادین مذهبی، بیشترین نقش را در تشخص و برجستگی سبکی این قصیده ایفا کرده اند.Investigating Khaled Naqshbandi's Ode in Praise of Imam Reza (P.B.U.H) and the Imam’s Holy Shrine Using Layered Stylistics
Eulogies for the Ahl al-Bayt (PBUH), particularly in praise of Imam Reza (PBUH), have a long tradition in Persian literature, with prominent poets like Sanai Ghaznavi, Khaqani Shirvani, and Jami having produced notable works in this genre. One of the most renowned eulogies dedicated to Imam Reza (PBUH) is an ode composed by Khaled Naqshbandi Shahrzuri, a celebrated figure of 12th-century literature and mysticism, during his pilgrimage to Mashhad. This ode gained widespread acceptance from the time of its creation.
This study first presents a brief overview of the poet’s life and works. Then, using a descriptive-analytical method based on the criteria of layered stylistics, the ode is analyzed across five layers: phonetic, lexical, syntactic, rhetorical, and ideological. By identifying prominent and frequent features, the study explains the stylistic distinctiveness and the connections between the text’s form and content.
The findings suggest that the following elements play the most significant role in the ode’s stylistic prominence: the prosodic meter in the phonetic layer; religious lexicon and combinations in the lexical layer; the passive voice in the syntactic layer; rhetorical questions in the rhetorical layer; and content based on fundamental religious concepts in the ideological layer.
تبلیغات
