مقایسه محتوایی مقتل بحارالانوار با مقاتل معتبر متقدم (مطالعه موردی: مقتل أبومخنف و ارشاد شیخ مفید) (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

جعل و تحریف آفت بزرگی است که دامن گیر بسیاری از روایت های تاریخی شده است. روایت های عاشورایی نیز از این آسیب در امان نمانده، بلکه با فاصله گرفتن از زمان وقوع، سیر صعودی پیدا کرده است. مقتل بحارالانوار علامه مجلسی از مهمترین کتاب ها درباره زندگانی امام حسین7 است. پرسش مهم این است که آیا این کتاب با توجه به زمان تألیف دچار تحریفات بوده است؟ به عبارت بهتر آیا روایات مقتل بحارالانوار توسط مقاتل متقدم تاریخی پشتیبانی می شود؟ در این پژوهش با مقایسه محتوایی مقتل بحارالانوار با دو مقتل متقدم و معتبر و استخراج اختلافات، میزان صحت و اعتبار روایات آن ارزیابی شد تا در نهایت به پیراسته شدن هرچه بیشتر گزارش های واقعه کربلا به عنوان یک قیام هویت بخش کمک شود. یافته های پژوهش نشان می دهد که از ۶۵ روایت مورد تردید بحارالانوار، هیچ کدام توسط مقتل ابومخنف پشتیبانی نمی شود؛ ارشاد شیخ مفید نیز فقط ۴ روایت مشکوک بحار را پشتیبانی می کند و باقی روایت های بحار در این مقتل یا وجود ندارد یا با بیانی متفاوت ذکر شده است.