آثار اِبنِ اَبِی الدُّنیا، کهن ترین منابعِ برخی از اقوال و حکایاتِ صوفیّه (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
ابن ابی الدُّنیا از محدّثان و نویسندگان معروف قرن سوم هجری و صاحب آثار و تصانیف پُرشماری است، با وجود این، تا کنون، چنان که باید، مورد توجّه محقّقان ایرانی واقع نشده است و درباره آثارِ وی تقریباً هیچ پژوهشی به زبان فارسی در دست نیست. شمار فراوانی از رسائل ابن ابی الدُّنیا در زمینه زهد و تصوّف است و دستمایه و مأخذِ نویسندگانِ صوفی مشربِ پس از او قرار گرفته است؛ از این رو تألیفات ابن ابی الدُّنیا کهن ترین یا نخستین منبعِ بعضی از اقوال و حکایاتِ صوفیّان به شمار می آید. گواهی ما بر این مدّعا، شناساییِ اقوال و حکایاتِ فراوانی از او در بُستانُ العارفین و تُحْفَهُ الْمُریدین است که کهن ترین یا نخستین منبعِ شناخته شده از آنها آثارِ ابن ابی الدُّنیاست. تألیفاتِ ابن ابی الدُّنیا که بیشتر مورد توجّهِ مترجمانِ احوالِ صوفیان واقع شده است، عبارت اند از: الرِّقَّهُ وَ البُکاء ، مُجابِی الدَّعوه ، المَنامات ، التَّهَجُّد و قیامُ اللَّیل ، ذَمُّ الدُّنیا ، الزُّهد.Ibn Abi al-Donya’s Works, the Oldest Sources of Some Sufi Sayings and Anecdotes
Ibn Abi al-Donya is one of the most famous traditionalists and writers of the 3rd century AH. He has written numerous works, though they have not been duly noticed by Iranian researchers, and no research has been conducted on his works in Persian. A large number of works of Ibn Abi Al-Donya are on asceticism and Sufism. His works are among the first sources of Sufism and Sufi writers after him. Therefore, the oldest or first sources of some Sufi sayings and anecdotes are the works of Ibn Abi al-Donya. The existence of many sayings and anecdotes in Sufi texts, such as Bostan al-Arefin va Tohfat al-Moridin , the oldest sources of which are the works of Ibn Abi al-Donya, proves this claim. Among the works of Ibn Abi al-Donya, the books that have received the most attention are Al-Reqqat va al-Boka , Mojabi al-Da`vat , Al-Manamat , Al-Tahajjod va Qiyam Al-Layl , Zamm al-Donya , and Al-Zohd .