بررسی اجمالی پیشینه واژه «صوفی » و خاستگاه های تصوف ایران در چهار قرن اول هجری
آرشیو
چکیده
تصوف، وجه باطنی اسلام است که از سده نخست هجری به صورتی زاهدانه جلوه نمود و به مرور متحول و به عرفان نزدیک شد. تصوف در آغاز به شکلی فردگرایانه بود و به مرور از قرون سوم و چهارم هجری، سمت و سویی نظام مندانه به خود گرفت. از این دوره به بعد، تصوف و اصول آن به صورت کتاب، مدون و به قول عده ای از حال به قال تبدیل شد. نظرات مختلفی برای پیشینه و وجه تسمیه واژه «صوفی » بیان شده است. همچنین پژوهشگران در مورد خاستگاه های تصوف در ایران در قرون نخستین هجری نیز نظرات متفاوتی ارائه کرده اند. برخی آن را برگرفته از جوهره اسلام و برخی دیگر ریشه آن را در فرهنگ ایران پیش از اسلام می دانند. بعضی از پژوهشگران در زمینه تأثیرپذیری تصوف از عقاید مسیحیت و افکار بودایی، صابئی، گنوسی و نوافلاطونی استدلال هایی را نیز ارائه کرده اند. در این مقاله، با روش توصیفی- تحلیلی هر کدام از این نظریات به صورت اجمالی بررسی شده است. یافته های پژوهش حاضر نشان می دهد که تصوف، ریشه در یک خاستگاه مشخص ندارد و از تمامی اندیشه های زمان خود، بنا به میزان تناسب، تأثیر پذیرفته، اما در نهایت، ایران را بستری مناسب برای اعتلای خود یافته است.A Brief Study of the Etymology of the Word “Sufi” and Origins of Sufism in Iran during the first four Hejira Centuries
Sufism is an inner aspect of Islam which manifested itself in an ascetic form inthe first century (AH), evolved over time, and came close to gnosis. At the beginning,Sufism followed an individualistic approach but gradually developed a systematic formfrom the third and fourth centuries (AH) onwards. Since then, Sufism and its relatedprinciples have been discussed in different books and documents. Various theories existas to the etymology of the term “Sufi”. Moreover, different researchers have provideddifferent views regarding the origins of Sufism in Iran during the early Hejira centuries.Some researchers have also presented a number of arguments on the influence ofChristian, Buddhist, Sabian, gnostic, and neo-Platonic ideas and theories on Sufism.Following a descriptive-analytic method, this paper briefly examines each of theseviews. The findings of the study indicate that Sufism has no specific origin and hasbeen influenced by all the prevalent philosophies of its time to some extent. However,it has eventually found Iran as a desirable context for its transcendence.
تبلیغات
