تکمله ای بر معنای دیگری از واژه «آزار» در شاهنامه و ضرورت تصحیح سه مصراع از این اثر (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

بر پایه اطّلاع نگارنده، شاهنامه پژوهان از معنای دیگری از واژه «آزار» در مصراع «برین خستگی ها بر آزار کیست»، سخن گفته و «آزار» را به «نوعی داروی سوزاننده یا مرهم که بر روی زخم می مالیده اند»، معنا کرده اند. نویسنده در مقاله حاضر، از رهگذر گیاهی دارویی با نام «آزارچوب» که در استان فارس به کرّات از ریشه آن به عنوان تسکین دهنده درد ناشی از کوفتگی ، ضرب دیدگی یا شکستگی استفاده می شود، «آزارچوب» را تلفّظی گویشی از واژه «آزار» در مصراع مورد بحث از شاهنامه دانسته و «آزارچوب» را به عنوان شاهدی دیگر بر معنای «آزار» به «مرهم» در این مصراع از شاهنامه دانسته است. بنابراین بایسته است ضبط کلمه «کیست» در مصراع مورد بحث نیز، که در برخی از چاپ های شاهنامه به ویژه چاپ استاد خالقی مطلق آمده است، با نظر به معنای «آزار» و نیز مطابق با ضبط برخی از نسخه بدل های این کلمه در چاپ خالقی مطلق، به صورت «چیست»، تصحیح و ضبط شود، افزون بر این که بایسته است ضبط «تن آزار» در مصراع «برین خستگی ها تن آزار چیست»، مطابق با ضبط برخی از نسخه بدل ها در چاپ خالقی مطلق به صورت «بر آزار» تصحیح و ضبط شود و نیز گزاره « آزارِ کیست» در مصراع «بر آن خستگی ها بر آزارِ کیست»، مطابق با ضبط برخی از نسخه بدل ها در چاپ خالقی مطلق، به «آزارْ چیست»، تصحیح شود.