ابعاد ورود اندیشه اجتماعی به شریعت و فقه (مقاله پژوهشی حوزه)

چکیده

هدف جستار حاضر نشان دادن ابعاد حضور «اندیشه اجتماعی» در شریعت و احکام اسلام با تأکید بر مجاهدت بیش از هزارساله فقها و اصولیان مسلمان است. با استفاده از روش های متعددی مانند تحلیل محتوا، اسنادی و توصیفی تحلیلی تلاش شد تا اشراب اندیشه اجتماعی در دین و شریعت اسلام و نیز فتاوی فقهی اصولی ارائه شود. ضرورت توجه به انسان و اجتماع نه تنها در اسلام بلکه در همه شریعت های گذشته نیز به گونه ای وجود داشت؛ اما این ویژگی در اسلام به نحو ممتازی مورد توجه قرار گرفت. فقها و اصولیان مسلمان با مجاهدتِ حدوداً چهارده قرنه خود توانستند بسیاری از پیام های موجود در آیات و روایات اسلامی را دریافت کنند و با تأکید بر اموری مانند پذیرش عقل در حریم دین، قواعد حاکمه فقهی، تقدیم اولویت های اجتماعی، تعلیل های اجتماعی احکام و درنهایت، احکام حکومتی، در راستای صدور فتاوای به روز از آن ها استفاده کنند.