تبیین جایگاه زن در اندیشه جریان های سلفی معاصر (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

مسئله پژوهش پیش رو تبیین جایگاه زن در اندیشه و عمل جریان های سلفی معاصر است، که با تبیین علُی و روش گردآوری مطالب کتابخانه ای پیش می رود. مسئله این پژوهش با توجه به سه نکته جواب می گیرد: نکته اول، بررسی جریان سلفی درباری است که با فقه صناعتی و مصلحت اندیشی یعنی تقدم مصلحت سیاسی بر احکام دینی، دیدگاه های فقهی خود را با استراتژی های قدرت تنظیم می کند. نکته دوم، بررسی جریان سلفیه جهادی است که با فتاوای شاذ ضمن نقد سلفیه رسمی به لحاظ فقهی نگاهی مرکزگریز به مقوله زن دارد و بالاخره جریان سوم سلفیه اصلاحی است که به لحاظ فقهی احکام آن ناظر برمذاق شریعت است و تکیه بر فقه مقاصدی می کند. نگرش اصلاح گران نیز التزام به حقیقت شریعت و پرهیز از نگاه های افراطی و غیرانسانی به زنان است. یافته های پژوهش بر دسته بندی نگاه به زن به اعتبار نوع نگاه فقهی، تاکید دارد. به این ترتیب که علیرغم اشتراک در مبانی معرفت شناسی، هستی شناسی و انسان شناسی، نگاه های متفاوتی در فقه مقاصدی و فقه صناعتی نسبت به زن، متاثر از وضعیت فرهنگی اجتماعی و تقدیر جغرافیایی تاریخی شکل گرفته است.