اعتبارسنجی شواهد تاریخی کرزن درباره دریاهراسی ایرانیان (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

کرزن سیاستمدار و نویسنده انگلیسی با آوردن دو شاهد مثال از قرون هشتم و نهم هجری-حافظ شیرازی و عبدالرزاق سمرقندی- ایرانیان را دریاترس و فاقد روحیه دریانوردی می داند. این تحقیق در صدد است با گردآوری داده ها به روش کتابخانه ای و تحلیل آن ها، وضعیت فعالیت دریایی ایرانیان را در قرن هشتم و نهم هجری قمری با تکیه بر منابع داستان های مورد استفاده کرزن و منابع پشتیبان دیگر- به ویژه سفرنامهابن بطوطه- روشن کند. بر اساس این پژوهش اظهارنظرهای کرزن درباره دریا هراسی ایرانیان قابل نقد است؛ او بر اساس شواهد ناکافی و نادیده گرفتن داده هایی که ازقضا در منابع مورداستفاده او هم موجود است قاعده ای کلی ساخته است؛ این درحالی است که مشاهده دقیق این منابع و منابع هم عصر آن ها مؤید این است که به رغم اضطراب تعداد کمی از ایرانیان -که برای اولین بار دریا را می دیدند اقشار بسیاری از آن ها در قرون هشتم و نهم هجری قمری در عرصه دریاها مشغول فعالیت بودند.