امروزه رشد و گسترش شهرها علی الخصوص مادرشهرها و کلانشهرها سبب کاهش روابط اجتماعی بین شهروندان و متعاقباً سبب بیگانگی اجتماعی و انزوای اجتماعی شهروندان از یکدیگر شده است. این مساله به تدریج سبب کم شدن هویت محله های شهری و نهایتاً جدایی گزینی اجتماعی در آنها شده است. بنابراین جدایی گزینی اجتماعی یکی از معضلات شهرهای امروزی است و باید در صدد پیدا کردن راهکارهای مناسب در جهت رفع این مشکل بود. بدین منظور در این مقاله عوامل مؤثر بر جدایی گزینی اجتماعی مورد بررسی و بر اساس آنها شاخص سازی صورت گرفته است. بدین منظور داده های مربوط به پرسشنامه های توزیع شده و داده های بدست آمده مرکز آمار ایران در محدوده مورد نظر وارد نرم افزار SPSS شده است. به دلیل اینکه شاخص ها دارای مقیاس های یکسانی نبودند، از روش رفع مقیاس استفاده شد. برای اینکه بتوان با شاخص های کمتر و بهتر محاسبات لازم انجام گیرد، با استفاده از تحلیل عاملی در نرم افزار SPSS تعداد شاخص ها به 2 عامل اصلی کاهش پیدا کرد. پس از انجام تحلیل عاملی و بدست آوردن امتیازات عاملی، از این امتیازات به عنوان ورودی اطلاعات متصل به نقشه در نرم افزار Arc GIS استفاده و نقشه نهایی جهت محاسبه میزان جدایی گزینی وارد نرم افزار Geo Segregation Analyzer می شود. در این مقاله دو محله کرمان و فدک واقع در منطقه 8 شهرداری تهران مورد بررسی قرار گرفته اند. بر اساس نتایج بدست آمده می توان بیان کرد که در محله فدک و کرمان جدایی گزینی اتفاق نیفتاده است و این دو محله و ساکنان آن از نظر اجتماعی، اقتصادی و کالبدی بسیار به یکدیگر شبیه می باشند. واژگان کلیدی: جدایی گزینی فضایی-اجتماعی، تحلیل عاملی، GIS،Geo Segregation Analyzer ، محله های فدک و کرمان.
