گسترش بیداری اسلامی، منجر به شکل گیری مباحث جدی و فراوانی پیرامون ضرورت حکومت و ملاک و معیار مشروعیت آن از منظر اسلام شده است. متفکران و اندیشمندان اسلامی از دیرباز موضوع صلاحیت حکومت ها را به بحث و بررسی گذاشته بودند، اما هیچ گاه در عمل فرصتی برای ارزیابی جدی آن ها ایجاد نشده بود با توجه به سرنگونی حکومت های خودکامة پادشاهی در سرزمین های عربی، و سرنگونی قریب الوقوع برخی دیگر از آن ها و نیاز به استفاده از این فرصت برای همگرایی و اتحاد بیشتر سرزمین های اسلامی و تقویت اقتدار جهان اسلام در مدیرت نظام جهانی از راه نظام سازی اسلامی و ایجاد حکومت های مکتبی؛ بررسی مجدد مدل های پیشنهادی اسلام برای جایگزینی این حکومت ها، اهمیت به سزایی یافته است؛ که تحقیق پیشرو؛ پس از بررسی انواع دولت ها و معیارهای مشروعیت در هر یک از آن ها و ملاک مشروعیت اسلامی و مدل های ترتبی اسلام برای نظام سازی در کشورهای اسلامی، به ارزیابی آن ها می پردازد. کلیدواژه ها: مشروعیت، حکومت و حاکم، دولت عرفی، دولت مکتبی، نظام سازی اسلامی، مدل های ترتبی، بیداری اسلامی.
