مدیریت دانشگاهی

دانشگاه ها علاوه بر نقش محوری خود درتربیت نیروی انسانی متخصص و متعهد، نقش مهمی در رشد و ارتقای علم و فنّاوری و نیز توسعه کشور دارند. در این میان مدیران دانشگاه به عنوان یکی از ارکان مهم پیشرفت دانشگاه و همراستایی این نهاد با برنامه های ملّی، ضامن تحقق اهداف، رشد و تعالی کشور است لذا شایسته سالاری در انتصاب افراد در مسؤولیت های مختلف مؤسسه های علمی، نخستین گام در پی ریزی مدیریت کارامد و اثربخش است. تحقق این موارد مستلزم کاربست الگویی علمی برای شایسته گزینی در نظام علمی کشور است لذا در این مقاله تلاش شده تا الگویی جامع با هدف سنجش شایستگی مدیران مؤسسه های علمی طراحی شود. بدین منظور با به کارگیری رویکرد فراترکیب، به تحلیل نتایج و یافته های پژوهش های پیشین پرداخته شد. در تحقیق حاضر روش نمونه گیری نظری و جامعه آماری شامل همه پژوهش های منتشر شده در حوزه شایستگی مدیران در پایگاه های اطلاعاتی داخلی و خارجی به منظور دستیابی به اشباع نظری است. شاخص ها پس از استخراج در معرض نظر صاحب نظران حوزه های آموزش، پژوهش و فنّاوری قرار گرفت و با تعیین میزان اهمیت هر یک از شاخص ها روایی محتوایی آن تأیید و الگوی سنجش شایستگی مدیران در پنج مؤلفه و 57 شاخص ارائه شده است. مهم ترین ویژگی این الگو ، جامعیت آن در تلفیق مفاهیم همگون و پوشش تمام شاخص های سنجش شایستگی پژوهش های پیشین است.

یکی از مولفه های سنجش بهروری، کیفیت و اثربخشی نظام آموزش عالی، پرورش روحیه کارآفرینی دانشجویان در هر دانشگاهی است. از مهمترین متغیرهای تاثیر گذار دراین مولفه، تفکر و تمایلات انتقادی و سبک های تفکر می باشد. این مطالعه از نوع تحقیق توصیفی- همبستگی، و با هدف بررسی و واکاوی رابطه بین تمایلات انتقادی در پرورش روحیه کارآفرینی دانشجویان انجام شد. جامعه ی آماری پژوهش شامل دانشجویان دانشگاه کردستان بودکه با استفاده از روش نمونه-گیری تصادفی طبقه ای 224 نفر از آنان به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه تمایلات انتقادی کالیفرنیا(CCTDI) و پرسشنامه روحیه کارآفرینی بهره گرفته شد. نتایج این مطالعه نشان داد که میانگین مولفه های کارآفرینیدر میان دانشجویان دانشگاه کردستان بالاتر از حد متوسط است و همچنین بین تمایلات انتقادی و روحیه کارآفرینی همبستگی بالایی (85%) وجود دارد. نتایج این مطالعه مؤید آن است که کسانی که دارای تمایلات انتقادی سطح بالایی هستند و حقیقت جویی، آزاداندیشی(روشنفکری)، تحلیل گری، نظام یافتگی فکری(نظام مندی)، اعتماد به نفس، کنجکاوی و بلوغ شناختی در آنها در سطح بالایی قرار دارد، از روحیه کارآفرینی بالاتری نیز برخوردار بوده و بیشتر به کارهای جدید ، بکر، خلق و توسعه ایده های نوینی که زمینه های رشد و بالندگی است، دست می زنند. کلید واژه ها:تمایلات انتقادی، پرورش روحیه کارآفرینی، آموزش عالی، عوامل روانشناختی

پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر نحوه گردآوری اطلاعات توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری پژوهش حاضر را کلیه کارکنان شاغل دردانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان(خوراسگان) به تعداد660 نفر تشکیل دادند که از طریق فرمول نمونه گیری کوکران تعداد 244 نفر به عنوان نمونه از طریق روش نمونه گیری طبقه ای متناسب با حجم انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسش نامه استاندارد رفتار های انحرافی در محیط کار رابینسون و بنت (2000(، پرسش نامه استاندارد عملکرد کارکنان کوپمنز و همکاران(2014)، پرسش نامه استاندارد رضایت شغلی ویس و همکاران (1967)و پرسشنامه استاندارد معنویت محیط کار اشموس و دوچون (2000)بود که روایی پرسشنامه ها بر اساس روایی محتوایی، صوری و سازه مورد بررسی قرار گرفتند و پس از اصطلاحات لازم روایی مورد تائید قرار گرفت و از سوی دیگرپایایی پرسش نامه ها با روش آلفای کرونباخ به ترتیب 88/0 ، 90/0 ، 88 /0 و 90/0 برآورد شد و تجزیه و تحلیل داده ها در سطح استنباطی مشتمل بر مدل سازی معادلات ساختاری انجام گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که معنویت در محیط کار از طریق رضایت شغلی بر عملکرد کارکنان تاثیر مثبت و معناداری دارد که ضریب این تاثیر 65/0 می باشد و معنویت در محیط کار از طریق رفتار های انحرافی بر عملکرد کارکنان تاثیر منفی و معناداری دارد که ضریب این تاثیر 25/0- است و همچنین معنویت در محیط کار از طریق رضایت شغلی بر رفتار های انحرافی تاثیر منفی و معناداری دارد که ضریب این تاثیر 85/0- است

هدف کلی پژوهش، شناسایی موانع و راهکارهای توسعه اشتغالپذیریِ فارغ التحصیلان از دیدگاه اساتید، کارفرمایان و صاحب نظران حوزه اشتغال برای مقطع کارشناسی در دوره های علوم رفتاری است. پژوهش حاضر یک تحقیقِ کیفی از نوع پدیدارشناسی می باشد. مشارکت-کنندگان این پژوهش را اساتید، کارفرمایان تشکیل می دهد. روش نمونه گیری در تحقیق کیفی، روش نمونه-گیری هدفمند از نوع نمونه گیری نظری می باشد. از میان شرکت کنندگان در مصاحبه 15 نفر از اساتید و 12 نفر از کارفرمایان بودند. گردآوری داده ها از طریق انجام مصاحبه نیمهساختاریافته صورت گرفت. روایی محتوایی ابزار مصاحبه ها توسط 5 نفر از صاحب نظران آموزش عالی بررسی شده و پس از تأیید به کار گرفته شد. تجزیه و تحلیل داده ها با روش تحلیل مضمون می باشد. تحلیل اولین مصاحبه با کدگذاری باز آغاز گردید و در نهایت در مصاحبه 27 به اشباع نظری رسید. در مجموع 109 مضمون مرتبط با چالش ها و موانعِ توسعه اشتغال پذیری فارغ التحصیلان از این مصاحبه ها احصا شد. سرانجام، در 6 مانع اصلی از قبیل: «موانع فردی»، «موانع دانشگاهی»، «موانع اجتماعی»، «موانع فرهنگی»، «موانع اقتصادی»، «موانع سیاسی» و 21 مانع فرعی شامل: مشکلات شناختی-رفتاری، ضعف انگیزشی، زیاده خواهی، فقدان مهارت های کارآفرینی، ضعف شایستگیهای تحصیلی و شغلی، عدم کیفیت دوره های آموزشی، ضعف دانشگاهی، نقصان برنامه درسی، فقدان بسترهای اجتماعی مناسب، ناسازگاری سازمان ها، ضعف فرهنگی، کمبود برنامه های شغلی، ناعدالتی در استخدامی ها، نیازسنجی نامناسب، ضعف اقتصادی، ناهماهنگی سرمایه انسانی و بازار کار، عدم ارتباط با بازار کار، کمبود منابع مالی، نبود مدیریت اثربخش، سیاست های ناکارآمد، و کاهش تعاملات بین المللی طبقهبندی گردید. نتایج نشان داد که مهم-ترین راهکارِ توسعه اشتغال پذیری از نظر اساتید و کارفرمایان، ضرورت اصلاح و بازنگری در برنامه های درسی است.

یکی از مهمترین شاخص های دانشگاه های انقلاب سوم وجود فرهنگ کارآفرینی دانشگاهی است. لذا، این پژوهش تحت عنوان طراحی و تبیین مدل تاثیر گرایش کارآفرینانه و تحول در ماموریت دانشگاه بر فرهنگ کارآفرینی دانشگاهی ( مطالعه موردی: دانشگاه آزاد اسلامی منطقه 2) صورت گرفته است. پژوهش حاضر لحاظ هدف، کاربردی و از نظر روش پژوهش، توصیفی _ همبستگی از شاخه مدل یابی معادلات ساختاری است. جامعه آماری شامل کلیه اعضای هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی (منطقه2) به تعداد 1200 نفر بوده اند. از این تعداد با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای، تعداد280 نفر به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد و جهت اعتبار سنجی مدل تعیین شده از تکنیک مدل معادلات ساختاری با شیوه حداکثر درست نمایی استفاده شد و نتایج حاصل از بررسی اعتبار پرسشنامه، ضریب آلفای 85/0 را نشان داد. نتایج پژوهش نشان داد مدل مفهومی پژوهش با داده های تجربی برازش دارد (079/0RMSEA= ). نتایج حاصل از فرضیه-های فرعی پژوهش نیز نشان داد که ماموریت دانشگاهی و گرایش کارآفرینانه بر فرهنگ کارآفرینی دانشگاهی تاثیر دارد. و فرهنگ کارآفرینی نیز بر اجرا و ارزشیابی موثر است (05/0< P).

هدف پژوهش کیفی حاضر، که با رویکرد مشارکتی انجام شده، کارکرد کنش پژوهی د توسعه حرفه ای دانشجو معلمان دانشگاه فرهنگیان است . که دانشجو معلم در طول یک ترم (۶ ماه) با تامل در رفتارهای خود و با مراجعه حضوری به مدارس به عنوان کارورز داده های لازم را به شیوه مشاهده، مصاحبه ،گردآوری نموده است تا حدی که به اشباع نظری برسد. بدین گونه که ابتدا با نگارش بیانیه من، تحلیل موقعیت های پنجگانه ( فیزیکی، عاطفی، آموزشی، سازمانی-اداری ، اموزش مجازی)، ترسیم نقشه ذهنی، طرح درسی آماده و اجرا شد که به تایید گروه پژوهش رسید و توسط کدگذاری های متعارف مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت . تعداد ۱۷۲کد باز، ۲۰ کد محوری و ۵ کد انتخابی از نقد تدریس و تاملات استخراج شد. از جمله کد های محوری پژوهش حاضر که می تواند در ارتقای توسعه حرفه معلمی اثر گذار باشد می توان به خود شناسی معلم، مدیریت فضای آموزشی، داشتن طرح درس،ویژگی های اخلاقی معلم، رفتار معلم، علاقمندی معلم به آموزش، ارتباطه اولیه معلم، برنامه ریزی و آمادگی، مرور دانسته ها، مشارکت دادن دانش آموزان، دانش محتوایی معلم، مهارت کلامی معلم، فنون سوال کردن، بهره گیری از امکانات آموزشی ، استفاده از فناوری، برقراری نظم در کلاس، مدیریت زمان، جمع بندی پایانی، سنجش و ارزشیابی و ارائه تکلیف عملکردی اشاره کرد که کد های گزینشی در یک مدل تحلیلی – استباطی ارائه شده است تحت عنوان وظایف معلم، مهارت عاطفی معلم، مهارت ارتباطی معلم ، مهارت تدریس و مهارت سنجش و ارزیابی معلم می باشند .