پژوهش های گردشگری و توسعه پایدار

گردشگری به عنوان صنعتی درآمدزا و مهم در کشورهای جهان محسوب می شود و بر اساس برآوردهای سازمان جهانی جهانگردی، این صنعت در سال 2020 با درآمدی بالغ بر 2 تریلیون دلار و جذب 561/1 میلیارد مسافر، نقش اول را در توسعه اقتصادی کشورها خواهد داشت. از طرف گسترش و شکوفایی صنعت گردشگری، نزدیکی ملت ها و دولت ها به یکدیگر را دنبال داشته و تأثیر فوق العاده ای در ایجاد صلح، ثبات و گسترش امنیت در عرصه های ملی و جهانی از خود بر جای می گذارد. بر مبنای تحقق سند چشم انداز بیست ساله که توسط مقام معظم رهبری ابلاغ گردید، جمهوری اسلامی ایران کشوری توسعه یافته با جایگاه اول اقتصادی، علمی و فناوری در سطح منطقه، با هویت اسلامی و انقلابی، الهام بخش در جهان اسلام و با تعامل سازنده و مؤثر در روابط بین المللی محسوب می شود. تحقق اهداف متعالی چشم انداز بیست ساله ایران نیازمند به تحول اساسی در نگرش های مدیریتی جامعه، عزم ملی، ایمان، خودباوری و کوشش برنامه ریزی شده جمعی است. صنعت گردشگری با توجه به برخورداری از ظرفیت های اقتصادی و ماهیت تعاملی خود می تواند نقش مهمی را در جهت بالندگی کشور و رسیدن به اهداف چشم انداز 1404 ایفاء نماید. مقاله حاضر با استفاده از روش توصیفی – تحلیلی و بهره مندی از مطالعات کتابخانه ای و اسنادی سعی دارد، ضمن شناسایی پتانسیل های صنعت گردشگری علی الخصوص در زمینه های اقتصادی، فرهنگی و امنیتی، به تبیین این توانمندی ها در جهت اعتلای کشور و تحقق سند چشم انداز بپردازد. مطالعات صورت گرفته حاکی از آن است که ایران یکی از توانمندترین ممالک دنیا از لحاظ استراتژیک و ژئوپلیتیک با قابلیت های منحصربه فرد در زمینه گردشگری است. لذا در صورت برنامه ریزی و ارتقاء کمی و کیفی در این بخش، می تواند از توانمندی های آن در جهت تحقق اموری مانند: دسترسی به توسعه همه جانبه، بهبود وضعیت اقتصادی، فاصله گرفتن از اقتصاد تک محصولی، تعامل سازنده با کشورهای منطقه، که در ترسیم سند چشم انداز به عنوان اهداف مهم در نظر گرفته شده اند، سود جوید.

امروزه صنعت گردشگری با فناوری اطلاعات و ارتباطات وابستگی و ارتباط لاینفکی پیدا کرده به طوری که جهت کسب جایگاه و موقعیت بهتر در این صنعت و بهره مندی از مزایای بی بدیل آن، راهی جز توسعه گردشگری الکترونیک نیست. از طرف دیگر، تحقق گردشگری الکترونیک و نهادینه شدن آن در جامعه مستلزم محقق شدن پیش نیازها و مقدماتی است که از مهم ترین آن ها می توان به میزان آمادگی الکترونیکی گردشگران و همچنین آشنایی و نگرش مثبت آن ها به مقوله گردشگری الکترونیک جهت استقبال از فرایند عرضه و تقاضای الکترونیکی محصولات گردشگری اشاره کرد. در این راستا، این پژوهش به ارزیابی و سنجش میزان آمادگی الکترونیکی و همچنین آگاهی و نگرش گردشگران راجع به گردشگری الکترونیک پرداخته است. نتایج حاکی از آن است که از لحاظ آمادگی الکترونیکی گردشگران، زمینه برای روی آوردن به گردشگری الکترونیکی مهیا است و گردشگران نسبت به سهولت و سودمندی استفاده از گردشگری الکترونیک نگرش مثبتی دارند. اما از بعد اعتماد و اطمینان به امنیت خدمات گردشگری الکترونیک، نگرش نسبتاً منفی و بدبینانه ای داشتند و علاوه بر آن هنوز از مقوله گردشگری الکترونیک و خدمات آن آگاهی و آشنایی چندانی نداشته و این موارد تمایل آن ها به استفاده از خدمات گردشگری الکترونیک را تحت الشعاع قرار می دهد. این امر سیاست گذاری مسئولان و متولیان را در بعد تبلیغات و اطلاع رسانی و همچنین اعتمادسازی در زمینة گردشگری الکترونیک، می طلبد.

امروزه به علت پر اهمیت بودن نقش و مشارکت ساکنان بومی مناطق مختلف در توسعه صنعت گردشگری، بایستی مباحثی در خصوص نگرش جامعه بومی در مورد صنعت گردشگری و حضور گردشگران توجه دانشگاهیان،سیاست گذران و مدیران اجرایی این صنعت را به خود جلب نماید که متاسفانه این امر در کشور ایران صورت نگرفته است.عمده ترین موضوعات مورد بحث در رابطه با دیدگاه جامعه میزبان که در برنامه های گردشگری محوریت دارد، رویکردهای اجتماعی-فرهنگی، اقتصادی، زیست محیطی و تأثیرات دیدارکنندگان بر روی مقصد می باشد. از طرفی سنندج با دارا بودن جاذبه های فراوان در زمینه های مختلف گردشگری به عنوان یکی از مقاصد گردشگری ایران در میان گردشگران شناخته شده است و می تواند یکی از مراکز عمده جهت انجام تحقیقات علمی در صنعت گردشگری محسوب شود. هدف این مقاله شناخت اثرات اجتماعی گردشگری از دیدگاه ساکنان است. ابتدا با استفاده از متون کتابخانه ای، شاخص های اجتماعی برای بررسی اثرات استخراج شده و سپس بر اساس آن، داده های موردنیاز از طریق پرسش نامه از شهرستان سنندج گردآوری شده است. روش تحقیق این مطالعه توصیفی از نوع پیمایشی می باشد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که ساکنان شهر سنندج نسبت به گردشگری رویکردی مثبت دارند. ضمنا در مجموع می توان گفت که از بین متغیرهای جمعیت شناختی تنها جنسیت و سن جامعه میزبان است که با نگرش مثبت و منفی اجتماعی رابطه دارند.

شهر الشتر با داشتن پتانسیل های بالای در ارتباط با صنعت گردشگری هنوز به طور کامل توسعه نیافته است که در راستای شکوفایی و حل مسائل آن نیازمند توجه ویژه و تشکیل مدیریت متمرکز است. مدیریت شهری براساس مأموریت کلی خود برای کمک به توسعه شهری می تواند به تبلیغ درباره جاذبه ها، تسهیلات گردشگری در شهر خود بپردازند . این اقدام به روشهای گوناگون از طریق بروشورهای تبلیغاتی، ایجاد پایگاه های اینترنتی، تبلیغاتی، تلویزیونی و رادیویی و ارسال پیام اینترنتی و .... قابل انجام است. هدف از این تحقیق بررسی نقش بررسی تنگناها و محدودیت هادر توسعه گردشگری و جذب توریست در شهر الشتر می باشد، روش تحقیق مورد استفاده براساس هدف از نوع توصیفی-تحلیل و براساس ماهیت پژوهش توصیفی-تحلیلی می باشد و روش گردآوری اطلاعات به صورت میدانی و کتابخانه ای و اسنادی صورت گرفته است. یافته های پژوهش با استفاده از تکنیک دلفی و مدل swot با حجم نمونه 30 نفر ساکنین و نخبگان و مدیران شهر الشتر می باشد. نتیجه به دست آمده نشان می دهد: جمع امتیاز ماتریس ارزیابی در عوامل داخلی (نقاط قوت و ضعف) 62/1 و عوامل خارجی(فرصت و تهدید) 35/1 می باشد که کمتر از 5/2 است که نشان دهنده غلبه نقاط ضعف بر قوت و غلبه نقاط تهدید بر فرصت ضعف و محدودیت صنعت گردشگری در شهر الشتر می باشد و در این حالت استراتیژی حاصل این مدل در موقعیت تدافعی(wt) قرار دارد.

امروزه صنعت گردشگری در دنیا، به یکی از منابع مهم درآمد و درعین حال از عوامل مؤثر در تبادلات فرهنگی بین کشورهاست و به عنوان گسترده ترین صنعت خدماتی جهان، حائز جایگاه ویژه ای است، ازاین رو بسیاری از کشورها در رقابتی نزدیک و فشرده، در پی افزایش بیش ازپیش منافع و عواید خود از این فعالیت بین المللی اند. شهر بمپور واقع در استان سیستان و بلوچستان یکی از مناطق مستعد برای توسعه صنعت گردشگری است. با توجه به قرار گرفتن سیستان و بلوچستان در کریدور تردد گردشگران خارجی به شبه قاره هند، باید توسعه، تجهیز و معرفی جاذبه های طبیعی، تاریخی و باستانی منطقه را در اولویت قرار داد، تا ازاین پس شاهد حضور و ماندگاری بیشتر گردشگران خارجی در مناطق گردشگری بکر استان باشیم.پژوهش حاضر سعی در بررسی پتانسیل های بالقوه شهر بمپور با استفاده از تکنیک SWOT و ارائه راهکارهایی جهت توسعه گردشگری پایدار دارد. بر این اساس روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و کتابخانه ای و میدانی است. و درنهایت طرح دهکده تفریحی- توریستی برای بهره برداری از جاذبه های گردشگری آن ارائه گشته است.