فیلتر های جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۶۱ تا ۲۸۰ مورد از کل ۱٬۴۵۹ مورد.
منبع:
مطالعات مهدوی سال دهم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۴۴
5-24
حوزه های تخصصی:
سوء برداشت و مطامع دنیوی، هماره باورها و اعتقادات یک جامعه را تهدید کرده، آن را به سوی انحرافات می کشاند. از این رو، ضروری است برای مواجهه و مقابله با آنها راهکارهایی اندیشید تا جامعه را در برابر آنها مصون سازی کرد. در مصون سازی آموزه مهدویت در تقابل با جریان های انحرافی، این سه راهکار مهم، آثار فراوانی خواهد داشت: الف) راهکار فرهنگی: این راهکار بر سه عرصه پژوهش، آموزش و تبلیغ که مترتب بر هم هستند، استوار است. هدف از این راهکار، نهادینه کردن مفاهیم و معارف صحیح در سطح جامعه است، به گونه ای که محلی برای فعالیت های جریان های انحرافی وجود نداشته باشد. ب) راهکار سیاسی: در دو حوزه سیاست داخلی و خارجی، فعالیت هایی توسط حکومت اسلامی در این مسیر انجام می گیرد. ج) راهکار اقتصادی: دولت اسلامی و اصناف و تشکل های اقتصادی در راستای هم برای زدودن انحرافات در حوزه مهدویت به کمک مراکز فرهنگی و علمی می آیند.
بررسی فقه الحدیثی روایت «إِنَّهُ یَخَافُ» و تبیین نقش «خوف از کشته شدن» در غیبت امام مهدی (عج)
منبع:
مطالعات مهدوی سال دهم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴۶
115-132
حوزه های تخصصی:
روایاتی که «خوف از کشته شدن» را به غیبت حضرت مهدی علیه السلام ربط می دهند؛ فراوان هستند. با بررسی فقه الحدیثی تلاش شده است علّیّت «خوف از کشته شدن» برای غیبت تثبیت شده، چگونگی نقش این علّت در کنار دیگر علل روشن شود. تطبیق موضوع بر سنتی از سنت های قرآنی بر اتقان بحث افزوده است. در کنار بررسی دیگر روایات، انحصاری یا مشترک بودن این علّت برای غیبت، با تکیه بر کلمات علما واضح شده است. با روش توصیفی _ تحلیلی نقش این عامل در ایجاد و تداوم غییبت کشف و مشخص شد که این علّت، علاوه بر این که بر ایجاد غیبت تاثیر اساسی داشته، بر تداوم غیبت موثر بوده است.
سستی و مسئولیت گریزی چالشی در عصر غیبت(مقاله پژوهشی حوزه)
منبع:
مشرق موعود سال سیزدهم بهار ۱۳۹۸ شماره ۴۹
313 - 346
حوزه های تخصصی:
یکی از چالشهای دوران غیبت، سستی و مسئولیتگریزی است. واژههای متعددی مبین این مفهومند. در روایت به گونههای متعدد مورد مذمت قرار گرفته است. در ادعیه و زیارات مختص به حضرت مهدی4، حذر از این چالش مورد تاکید قرار گرفته است. اموری نظیر شک و تردید و عدم ایمان به غیب، عدم توجه به سنتهای الهی و نقشآفرینی انسان، طول غیبت و دور دیدن ظهور، تغییر انگیزهها، بیانگیزگی، عدم آمادگی و محاسبه نکردن مشکلات (نداشتن آگاهی به راه و مشکلات آن)، یأس و نومیدی، راحتطلبی و لذتگرایی؛ برخی از عوامل سستی بوده که پیامد این سستی ادا نکردن و تباهسازی حقوق امام، جامعه منتظر و بشریت، تضییع کار و وظیفه، گناه، طولانی شدن غیبت و تأخیر ظهور، استبدال، نفاق و ندامت و پیشمانی است. برای پیشگیری و برونرفت از مسئولیتگریزی معرفتافزایی و اثبات و تعمیق باور به حضرت و ظهور، ایجاد محبت به امام و شوق نسبت به ظهور، نگاه فرانسلی، نوشتن برنامه، چشمانداز و استراتژی، پیمان و عهد و بیعت با امام و التزام به برنامه، مراقبه و مواخذه و توبیخ برخی از راهکارهایی است که براساس آیات و روایات پیشنهاد میشود.
بررسی چالش های روایی تشکیل حکومت در عصر غیبت(مقاله پژوهشی حوزه)
منبع:
مشرق موعود سال سیزدهم بهار ۱۳۹۸ شماره ۴۹
387 - 406
حوزه های تخصصی:
در کنار ادله فراوان قرآنی، روایی و عقلی بر ضرورت تشکیل حکومت اسلامی در همه دورهها ازجمله عصر غیبت امام عصر؟عج؟، روایاتی وجود دارند که برخی با استناد به آنها قائل به تعطیل حکومت اسلامی در عصر غیبت شدهاند؛ لذا ضروری مینمود که این روایات به دور از هر گونه تعصب در مسیری علمی و منصفانه مورد ارزیابی قرار گیرند تا میزان قوت استدلال ایشان در سنجه نقد علمی روشن گردد؛ با استقراء این روایات با توجه به مضمون، آنها را به هشت دسته تقسیم نمودیم و در ذیل هر دسته، به بررسی سند و دلالت مهمترین روایات آن دسته پرداختیم؛ در نهایت با بررسی سندی و دلالی آنها روشن شد که بخش اعظم این روایات هم ضعف سندی دارند و هم ضعفهای متعدد دلالی و بخش بسیار محدودی از آنها اگر چه از نظر سند صحیح و معتبر هستند، اما دلالتی بر مدعای مستدل ندارند و بر فرض پذیرش دلالت آنها قابلیت جمع عرفی با دیگر ادله را دارند و در صورت نپذیرفتن آن وجوه جمع، با حجم بسیار وسیعی از ادله قطعی قرآنی، عقلی و روایات معتبر در زمینه جهاد، امر به معروف، دفاع از مظلوم و... تعارض دارند و چنین روایات محدودی توان تقیید یا تخصیص این حجم وسیع از ادله به زمان حضور امام معصوم؟ع؟ را ندارند.
نظریه مدیریت از فرادست از منظر انسان شناسی اسلامی(مقاله پژوهشی حوزه)
منبع:
مشرق موعود سال سیزدهم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۵۲
31 - 52
حوزه های تخصصی:
نظریه «مدیریت از فرادست» الگوی مناسبی برای رسیدن به درکی نزدیکتر از چگونگی رفتار حجت خدا در عصر غیبت است که پیشتر از آن سخن گفتیم. اما ابعاد مختلف این الگو نیازمند پژوهشهای گستردهتری است. در این نوشته، از مبانی انسانشناسانه این نظریه سخن گفته و تلاش شده تا ارتباط میان این مبانی و مؤلفههای نظریه مزبور را روشن شود. روش کار در این مطالعه، ترسیم و تحلیل دقیقتر نظریه «مدیریت از فرادست» و کاوش در پیشفرضهایی بود که در این نظریه نهفته است و توضیحی است در خصوص کیستی، چیستی و چرایی انسان. نتیجه این تحلیل و دقیق، دستیابی به هفت مؤلفه در نظریه «مدیریت از...» بود که ریشه در هفت مبنایی داشت که توضیحی بود در باب انسان. در این مقاله، ارتباط میان آن مبانی و این مؤلفهها به تفصیل مورد بحث قرار گرفته است.
اثبات ضرورت امام معصوم در هر زمان بر اساس آیه صادقین
منبع:
مطالعات مهدوی سال دهم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۴۵
9-26
حوزه های تخصصی:
یکی از آیاتی که می توان از آن، در اثبات ضرورت امام معصوم در هر زمان بهره جست؛ «آیه صادقین» است. این مقاله در پی پاسخ به این سؤال است که دلالت آیه صادقین بر ضرورت امام معصوم در هر زمان چگونه است؟ یافته های این مقاله عبارتند از: 1.ضرورت امامت و ولایت داشتن صادقان؛ 2.ضرورت وجود امام در هر زمان؛ 3.عصمت صادقان؛ 4.علم لدنّی صادقان به قرآن؛ 5.لزوم همراهی با صادقان در امور مهم نظام اسلامی. پژوهه پیش رو با روش توصیفی–تحلیلی نگارش یافته است.
صفات منتظران بر اساس دعای عهد
منبع:
مطالعات مهدوی سال دهم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۴۵
27-46
حوزه های تخصصی:
«زندگی منتظرانه»، به سبکی از زندگی گفته می شود که طی آن، شخص مؤمن، اعمال و رفتار خود را بر مدار جلب رضایت امام عصرf قرار می دهد. «منتظر» سعی می کند با اصلاح معایب و برطرف کردن نواقص، خود را جزو خدمتگزاران ایشان قرار دهد. برای رسیدن به این مهم، توصیه های فراوانی از جانب ائمه معصومb صادر گردیده است. به عبارت دیگر، بهترین تحقق این مهم، انتخاب مسیری است که از کلام اهل بیت عصمت و طهارت (که سیاست گزار اصلی رسیدن به سعادت هستند) تعیین شده است. یکی از آن توصیه ها کثرت خواندن دعایی به نام «دعای عهد»، با مضامین منتظرانه است. این دعا خدا شناسی، امام شناسی، طلبیدن برخی اوصاف و در انتها تبیین برخی از برنامه های حکومت حضرت و پاسخ به برخی شبهات را دربر می گیرد. این نوشتار با بررسی برخی از عبارت های این دعا، با روش تحلیل و توصیف، محورهای بایسته های رفتاری منتظران را تبیین و دست آخر برای زندگانی منتظران، با اتکا بر این دعای شریف سیری شفاف و هدفمند استخراج می کند.
نقد و بررسی دیدگاه احمدالحسن درباره رجعت
منبع:
موعودپژوهی سال اول بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱
21 - 43
حوزه های تخصصی:
این مقاله، دیدگاه احمد الحسن بن اسماعیل درباره رجعت را نقد وبررسیمیکند. ازجمله مدعیان دروغین مهدویت، شخصی به نام احمدبن اسماعیل بصری، مشهوربه احمد الحسن است که خود را به عنوان امام مهدی (عج)خوانده است. او بعد از دوازده معصوم (ع) در زمان رجعت، حکومت میکند وبا چهار واسطه، فرزند امام مهدی (عج) است.وی بر این باور است که رجعت هنگامی آغاز میشود که پس از وفات حضرت مهدی (عج) 12 معصوم (ع) وقائم (عج)، جانشین میشوند، پس رجعت در زمان امام مهدی (عج) آغاز نمیشود، بلکه با آمدن 12فرزند ازفرزندان امام مهدی (عج) آغاز میشود. اینکه در روایات، سخن از امام زمان (عج) و رجعت ایشان میشود،منظور همان 12 فرزند امام زمان (عج)، یعنی همان مهدی بیست وچهارم است.آنچه در این نوشتار بررسی میشود، نقد برخی از مدعیان پیرامون مسئله رجعت است.هدف از این نوشتار، اشارهای چند به یکی از این جریانهاست تا جهان اسلام با بحرانهای جدی پیشرو بیشتر آشنا شده و در حفظ اسلام ناب محمدی، تلاشی مضاعف کند، اگرچه نور خدا هرگز خاموش نخواهد شد تا آنکه خود را آشکار کند.
«انتظار مطلوب»، رهاورد تعامل عقل و احساس؛ نقدی بر رویکرد احساسی در مسئله مهدویت(مقاله پژوهشی حوزه)
منبع:
ر مشرق موعود سال سیزدهم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۵۰
171 - 200
حوزه های تخصصی:
مسئله مهدویت که در انتظار متجلی شده بهعنوان یکی از آموزههای اصیل اسلامی در معرض آسیبهایی از جمله آسیبهای معرفتی، فرهنگی و اجتماعی است. یکی از این آسیبها غلبه یکی از دو عنصر عقل و احساس _ بهویژه احساسات _ در این زمینه است؛ رویکرد احساسی در مسئله مهدویت و انتظار، منجر به بیتوجهی به عمق این آموزه اصیل و تحریف حقیقت انتظار خواهد شد. رویکرد احساسی محض، مسئله انتظار را خلاصه در یک نوع ظاهر گرایی و گرفتار آمدن در دام خرافات، رویاپردازی و مسئولیتگریزی میسازد و فرد و جامعه را از دریافت پایم اصیل مهدویت که توام با اخلاق، معرفت اصیل و یک نوع عملگرایی دینمدارانه است دور میسازد. در این مقاله با بررسی نقش تعاملی عقل و احساس در فهم، توصیف، تحلیل، تبلیغ و در نهایت پایبندی عملی به این آموزه برخی از آسیبهای موجود در این زمینه را مورد توجه قرار خواهیم داد. این آسیبها در نوع دیدگاهها در تفسیر منابع و آموزههای معرفتی از مسئله مهدویت، در مسئولیتشناسی افراد در جامعه منتظر و نوع عملکرد آنها را نشان میدهد. غلبه احساسات و عدم توجه به رویکرد تعاملی عقل و احساس زمینه بسیاری از تحریفات، کجفهمیها و اقدامات نامناسب در جامعه دینی است که در هفت محورد در این مقاله ارائه شده است.
آسیب شناسی جریان شریعت گرای سنتی در مواجهه با روایات منع قیام در عصر غیبت(مقاله پژوهشی حوزه)
منبع:
ر مشرق موعود سال سیزدهم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۵۰
141 - 170
حوزه های تخصصی:
در گونهشناسی روحانیت شیعی در مواجهه با دین و معرفت دینی از دو جریان شریعتگرایان سنتی و عقلگرایان تمدنساز میتوان یاد کرد. جریان شریعتگرای سنتی از جهت معرفتشناسی دینی فارغ از برخی محسنات، با آسیبها و چالشهای فراوانی نسبت به جریان عقلانیت تمدنساز برخوردار است. جمود بر ظواهر آیات و روایات، فروکاستن جایگاه عقل و ارزش معرفتشناختی آن از جمله مهمترین آسیبهای کلان این جریان به حساب میآید. در مسئله مهدویت چالش مذکور جدیتر خواهد بود. هم به جهت روششناسی و معرفتشناسی و هم به جهت بعد عملی و جامعهسازی، مهدویتپژوهی جریان یادشده با داعیه پایبندی به مهدیباوری با مشکل اساسی روبهرو خواهد بود. مهمترین دلیل قائلین به این جریان در عصر غیبت وجود پارهای از روایات مبنی بر عدم قیام در دوره غیبت است. ارائه نکردن طرح و الگویی مشخص و عملی در عصر غیبت برای حضور احکام اجتماعی دین، انفعال در برابر جریان مدرنیسم و تمدن غرب، عدم آیندهنگری، محافظهکاری دربرابر جریانهای مخالف دین و ارزشهای دینی از جمله مهمترین آسیبهای آن به جهت پذیرش روایات منع قیام در عصر غیبت است. در مقابل جریان عقلانیت تمدنساز از نقشه عملیاتی در عصر غیبت برای احکام اجتماعی دین، واکنش دربرابر تمدن غرب، آیندهنگری و پیریزی برای تمدن نوین اسلامی جهت زمینهسازی ظهور حضرت حجت4 سخن میگوید. هدف تحقیق پیشرو آسیبشناسی جریان شریعتگرای سنتی در مواجهه با این دسته از روایات است که نتیجه آن نفی این مدل از مهدویتپژوهی و در قبال آن اثبات جریان بدیل یعنی عقلانیت تمدنساز است. روش تحقیق توصیفی _ تبیینی و با رویکرد تحلیل انتقادی خواهد بود.
اثبات صلح آمیز بودن قیام امام مهدی (عج) براساس روایات فتوحات (بررسی سه نظریه با روش تجمیع قرائن و جامع نگری فقهی)(مقاله پژوهشی حوزه)
منبع:
مشرق موعود سال سیزدهم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۵۲
69 - 102
حوزه های تخصصی:
در تحلیل قیام امام مهدی4 سه نظریه مطرح است؛ برخی اندیشمندان، قیام امام عصر4 را همراه با جنگ و خونریزی فراوان میدانند؛ گروهی نیز قیام حضرت را بدون هیچگونه خونریزی ترسیم کردهاند؛ نظریه سوم قیام صلحآمیز با حداقل خونریزی را صحیح میداند؛ این مقاله درصدد اثبات نظریه سوم است که قیام امام زمان4 را، جهانی، صلحآمیز و با کمترین خونریزی میداند. این مسئله را با روشهای گوناگونی میتوان بررسی کرد. در این تحقیق با روش بررسی و تحلیل روایات فتوحات امام مهدی4، مسئله اثبات خواهد شد. در این روش پس از تأسیس اصل، قرائن صلحآمیزبودن قیام مهدوی در روایات فتوحات، بررسی شده و دو نظریه مخالف، نقد میشود. از بررسی روایات فتوحات قرائن متعددی بر صلحآمیز بودن قیام امام مهدی4 یافت شد. این قرائن عبارتند از: تصریح به صلحآمیزبودن، اقبال عمومی، ایمانآوردن اکثر مردم، همراهی شهرها و اقوام، فتح برخی شهرها بدون کشتار، تسلیم برخی دیگر از شهرها بدون گزارش کشتار، محدود بودن جنگ یا کشتار به مناطق و افراد اندک، زمان کوتاه درگیریها و کشتار از ناحیه دشمن.
کاوشی در رجعت با تاکید بر انحرافات شیخیه، بهائیت و احمد اسماعیل بصری(مقاله پژوهشی حوزه)
منبع:
مشرق موعود سال سیزدهم بهار ۱۳۹۸ شماره ۴۹
173 - 198
حوزه های تخصصی:
رجعت به معنای بازگشت تعدادی از اموات به کالبد گذشته خود و در زمان ظهور حضرت مهدی؟عج؟ میباشد. شیعیان در گذر زمان به این عنوان شناخته شده و این امر از جمله تمایزات امامیه با اهلسنت و فرقههایی شیعی مانند زیدیه بوده است. درباره اثبات رجعت و ویژگیهای آن مطالب بسیار نگارش گردیده و برخی از یاران اهلبیت؟عهم؟ همانند فضل بن شاذان دو کتاب در این زمینه تدوین نمودهاند. با این همه، مفاهیم مرتبط با رجعت در گذر زمان مورد هجمه و انحراف قرار گرفته و در میان مدعیان دروغین و فرق انحرافی تحریف ویژگیهای رجعت را مشاهده میکنیم. از جمله این فرق میتوان به شیخیه، بهائیت و احمد اسماعیل بصری اشاره نمود. شیخ احمد احسایی در اصطلاح رجعت تصرف کرده و آن را به بازگشت افرادی در پایان حکومت حضرت مهدی؟عج؟ تفسیرکرده و مکان آن را عالم هورقلیا میداند. بهائیت نیز در معنای رجعت تصرف کرده و آن را رجعت به مثل و صفت دانسته است. از طرف دیگر احمداسماعیل بصری، به تبعیت از شیخیه و بهائیت دو مفهوم گذشته را پذیرفته و افزون بر آن رجعت را پس از مرگ قائم بیست و چهارم ذکر میکند. گرایش برخی از دینداران و طلاب حوزه علمیه به این آموزههای انحرافی و نیاز به جمع نمودن شبهات این فرق و ارائهی پاسخی جدید و طرح مستنداتی نو، نگارنده را بر آن داشت تا با روش توصیفی _ تحلیلی، انتقادی، به بررسی این مسئله بپردازد. نتیجه تحقیق بر آن است که برداشتهای مذکور بدون دلیل، خلاف روایات و براساس تأویلات ذوقی بوده و قابل اثبات نمیباشد.
تبیین و بررسی کیفیت وضوح امر امام زمان(عج) در هنگام ظهور(مقاله پژوهشی حوزه)
منبع:
مشرق موعود سال سیزدهم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۵۱
59 - 86
حوزه های تخصصی:
طبق احادیث متعدد وقتی امام عصر؟عج؟ ظهور مینمایند امر ایشان روشنتر از خورشید است، امر معانی متعددی دارد که معنای جامع آن امامت است. امر امام زمان؟عج؟ نیز نسبت به افراد متفاوت است برای کسانی است که طالب امامند و نسبت به ایشان احساس نیاز نمایند، امر امام و اهداف و مقاصد ایشان برای آنان از ابتدا و قبل از ظهور، روشن است اما نسبت به کسانی که به چنین نیازی نرسیده باشند به حسب درجات معرفت و رشد آنان، امر امام روشن میشود؛ نسبت به عدهای با دیدن علائم و حوادث خارقالعاده، نسبت به عدهای با شواهد و قرائن و نسبت به عدهای دیگر این مقدار از ادله کفایت نمیکند بلکه با توجه به سنت الهی مبنی بر اتمام حجت بر تمام انسانها، امام زمان؟عج؟ شروع به احتجاج مینماید و با اقامه شواهد، آوردن مواریث، معجزات، کتب انبیاء و نزول عیسی؟ع؟، امر امام بیش از پیش روشن میگردد.
بررسی انگاره های واقفی در روایات غیبت(مقاله پژوهشی حوزه)
منبع:
ر مشرق موعود سال سیزدهم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۵۰
99 - 118
حوزه های تخصصی:
جستوجو در مصادر و اسانید روایات غیبت نزد امامیه بیانگر آن است که عالمان امامی بخش قابل توجهی از روایات غیبت را از راویان واقفی و کتب آنان أخذ کردهاند. فرقه واقفه برخی از روایات را مطابق مذهب خویش نقل به معنا، تقطیع یا تحریف میکردند. از این رو برخی از روایات که از طریق واقفه وارد مجموعه روایی امامیه شده است، دارای رسوبات فکری واقفی است و زمانی که در کنار دیگر روایات قرار میگیرند، ایجاد تعارض میکنند. این نوشتار در صدد است با روش تاریخی و از طریق بررسی سند و متن روایات به بررسی انگارههای واقفی در روایات غیبت بپردازد. در پرتو این بررسی سبب تعارض برخی از روایات غیبت تبیین میگردد و از تأویلات بعید در فهم روایات ممانعت به عمل میآید.
نفی عوامل دینی زمینه سازی سکولاریسم از اندیشه مهدویت
منبع:
موعودپژوهی سال اول پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲
47 - 67
حوزه های تخصصی:
اندیشه مهدویت و نظریه سکولاریسم با عقبه تاریخی،از دیرباز در عرصه فکری و ایدئولوژی بشر مطرح بوده<span lang="TR" dir="LTR">اند.این دو مقوله شاخصه<span lang="TR" dir="LTR">هایی دارند که به واسطه آنها از یکدیگر متمایز میشوند. یکی از این تمایزات، زمینهسازی دینی آنهاست که با این نگرش، خاستگاهی آسمانی و رویکردی الهی داشته و دیگری خاستگاه زمینی دارد. یکی ورود دین را در عرصه اجتماعی بشر جایز میشمارد، دیگری ممنوعیت آن را اعلان میدارد. با این تمایزات این سؤال مطرح میشود که اندیشه مهدویت و نظریه سکولاریسم از نظر خواستگاه و ماهیت، چه تفاوتهایی با یکدیگر دارند. دوم اینکه این دو از نظر زمینهسازی دینی چه تمایزاتی دارند. این نوشتار با عنوان نفی عواملدینی زمینهسازی سکولاریسم از اندیشه مهدویت و با استفاده از منابع مهدوی و کلامی، ضمن بیان مفهومشناسی و مقایسه اندیشه مهدویت و تئوری سکولاریسم، به عوامل دینی مانند آیات عهدین محرف، فقدان قوانین اجتماعی و حکومیت و تأکید بر تفکیک دین از حکومت و وجود باورهای عقلگریز و پدیدآورنده سکولاریسم اشاره دارد و با ارائه دلیل و برهان، همه آن موارد، زمینهسازی دینی سکولاریسم را از ساحت مهدویت نفی کرده و اثبات میکند که هیچ یک از آن عوامل با اندیشه مهدویت سازگاری ندارند.
نقش انتظار و اندیشه مهدویت در اخلاق شهروندی(مقاله پژوهشی حوزه)
منبع:
مشرق موعود سال سیزدهم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۵۲
165 - 195
حوزه های تخصصی:
با توجه به پدیده پرشتاب جهانیشدن مفهوم «شهروند جهانی» با عبور از محدودیتها و مرزهای سرزمینی و بهرهگیری از هنجارها و ارزشهای مشترک انسانی، ایجاد جهانشهری اخلاقی را نشانه رفته است. این معنا با جامعه مطلوب مورد نظر اسلام شباهت بسیاری دارد. خاصه آنکه قرآن مجید سرنوشت نهایی بشریت را حاکمیت اهل ایمان و تقوا میداند و وراثت مستضعفین بر زمین را بشارت میدهد. بنابراین منتظرانِ مصلح کل را که با کلیدواژه «جامعه مهدوی» انگارهسازی شده است میتوان شهروندانی دانست که تابعیت آنان نه به مرزهای جغرافیایی، بلکه به قلمرو ایمانی آنان مربوط میشود. بر این اساس انتظار فرج را به مثابه یک شهر، و منتظران را چونان شهروندانی منظور میکنیم که وظیفه اصلی آنان تمهید مقدمات و تأمین شرایط لازم برای ظهور منجی عالم بشریت است. این جستار با استفاده از روش توصیفی _ تحلیلی و با رویکرد کتابخانهای اصلیترین مؤلفههای اخلاق شهروندی را بر مبنای فرهنگ انتظار و اندیشه مهدویت واکاوی و تبیین میکند. از این پژوهش چنین برمیآید که علیرغم آنکه شهروندی با مفاهیمی چون مدرنیته و سکولاریسم ملازمت دارد، لکن مؤلفههای اخلاق شهروندی در فرهنگ انتظار معنایی ژرفتر و گسترهای وسیعتر مییابد.
سبک شناسی مدیریت پیشوایان معصوم (ع) بر بحران جعل و تحریف در روایات مهدویت(مقاله پژوهشی حوزه)
منبع:
مشرق موعود سال سیزدهم بهار ۱۳۹۸ شماره ۴۹
237 - 256
حوزه های تخصصی:
یکی از مسائل برجسته مهدویت، تلاش برای اعتبارسنجی روایات مربوط به این باورداشت سترگ و نشاندادن یک نظام فراگیر و پذیرفته در این زمینه است. اینکه آیا روایت در دست از معصوم؟ع؟ صادر شده یا به دروغ به او نسبت داده شده است. این مهم نیز جز با مراجعه به فرمایش و رفتار معصوم؟ع؟ شدنی نیست. نوشتار پیش رو با روشی توصیفی _ تحلیلی تلاش میکند تا سبک مدیریت معصومین؟عهم؟ بر بحران جعل و تحریف در روایات مهدویت را واکاوی کند. این جستار در پاسخگویی به این پرسش که سبک مدیریت معصومین؟عهم؟ بر بحران جعل در روایات مهدویت چگونه بوده، تأکید دارد که این سبک، از سنخ «مدیریت بحران» بوده است؛ بدین معنا که پیشوایان معصوم؟ع؟ در رویارویی با این بحران در پی گرفتنِ تصمیماتی بودند که به کاهش روند جعل و تحریف و به کنترل و دفع آنان بینجامد. در این راستا با دو گونه «مدیریت دفعی در مرحله پیشینی» و «مدیریت رفعی در مرحله پسینی» روبهروییم. در ادامه ساز و کارهای معصومین؟عهم؟ در هر دوره بررسی میشود. بررسیهای این نگاشته زمینهای است برای پاسخ به این پرسش که امروزه از چه الگویی در رویارویی با جعل و تحریف باید بهره جست؟
امام مهدی عج) از دیدگاه محی الدین ابن عربی و صدرالدین قونوی(مقاله پژوهشی حوزه)
منبع:
مشرق موعود سال سیزدهم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۵۲
147 - 164
حوزه های تخصصی:
مهدویت و ظهور یکی از مسائل مورد اتفاق بین همه مذاهب کلامی و فقهی اسلام است و تفاوتهای موجود، نه اختلاف عقیده در اصل نظریه بلکه اختلافاتی فرعی در مواردی مانند شرایط تولد و یا ظهور است. عرفان نیز مانند دیگر جنبههای اسلام در اعتقاد به این اصل نه تنها با دیگر شاخههای اسلامی مشترک است؛ بلکه تأکید بیشتری بر این اصل داشته است. زیرا ولایت که ارتباط تنگاتنگی با این موضوع دارد از ارکان عرفان اسلامی به شمار میرود و ولایت و ختم آن از موضوعات بسیار مهم و البته مناقشهانگیز در عرفان است. عرفا و محققان شیعی به اتفاق ختم ولایت خاصه را از آن امام مهدی4 دانستهاند، اما در بین عرفای سنی مذهب، در اعتقاد به این موضوع اختلاف وجود دارد. پژوهش پیش رو در پی آن است که نظر ابنعربی و ممتازترین شاگرد وی، صدرالدین قونوی را دربارهی امام مهدی4 بررسی کند. برای این مهم ناگزیر طرح مسائلی در باب ولایت و ختم ولایت لازم میآید. پس از توضیحات در باب اهمیت و جایگاه این بحث در عرفان اسلامی، نگاه ابنعربی و صدرالدین به ختم ولایت و جایگاه امام مهدی4 از خلال مهمترین آثارشان و شارحان و مفسران بررسی شده و پس از آن به نگاه کلی ایشان به ویژگیها و منزلت امام مهدی4 میپردازد.
نقش محبت امام زمان (عج) در رسیدن به کمال
منبع:
موعودپژوهی سال اول پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲
23 - 35
حوزه های تخصصی:
این مقاله، در راستای بررسی نقش محبت امام زمان (عج) در رسیدن به کمال نوشته شده و هدف آن، بررسی نقش امام زمان (عج) در رسیدن به کمال است. این موضوع از نظر زمانی مربوط به دوران ائمه (عج) به بعد بوده است. دامنه این موضوع با علمهای کلام و اخلاق مرتبط است. ابزار گردآوری و جمعآوری مطالب این تحقیق به صورت کتابخانهای و به صورت توصیفی-تحلیلی است. در این مقاله، نتیجه گرفته شد که انسان برای اینکه به کمال معنوی برسد، به واسطههایی مانند ائمه اطهار (ع) و محبت ایشان نیاز دارد که مصداق بارز آن در عصر حاضر، امام زمان (عج) است. این محبت نیز باید هم به صورت قلبی، هم زبانی و هم عملی باشد.
واکاوی مفهوم انتظار و فضیلت آن در روایات
منبع:
موعودپژوهی سال اول پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲
69 - 81
حوزه های تخصصی:
در تفکر شیعی، انتظار موعود، یک اصل مسلم اعتقادی است. در بسیاری از روایات، بر ضرورت انتظار قائم آل محمد (عج) به روشنی تصریح شده است. تبیین انتظار، رویکردهای متفاوت و کارکردهای مربوط به آن، مسئلهای حیاتی است که تبیین صحیح آن از آسیبها، خرافهها و تحریفها در مقوله انتظار کاسته و با مفهوم ژرف خود، کارکردهای عملی فراوانی دارد. مهدویت و مقوله انتظار در جامعه امروز، مورد اقبال عمومی مردم قرار گرفته و در نتیجه نحلهها و مکاتب فراوانی بر اساس برداشتهای شخصی که منحرف هستند، شکلگرفته است. مقاله حاضر، مفهوم انتظار، انتظار فرج، تنوع انتظار و فضیلت انتظار در روایات را بررسی میکند. این مقاله از طریق جمعآوری اطلاعات به شیوه کتابخانهای و به روش توصیفی تحلیلی نوشته شده است.