مهرداد هوشمند

در این پژوهش، که تحت عنوان «راههای توسعه و ترویج فرهنگ اقامه ی نماز در بین دانشآموزان متوسطه ی شهرستان نهاوند در سال تحصیلی «86 ـ 1385» صورت گرفته، تلاش بر آن بوده است که ضمن آشنایی با دیدگاه ها و نگرش های دانش آموزان به اقامه ی نماز، موانع و محدودیت های موجود در اجرای اقامه ی نماز جماعت در مدارس متوسطه را شناسایی و عوامل و راه های جذب و ترغیب دانش آموزان به اقامه ی نماز را بررسی نماییم. هم چنین تأثیر عوامل و شرایط خانوادگی، مدرسه ای، اجتماعی، دوستان و هم سالان و ویژگیهای فردی و شخصی را در گرایش و ترغیب دانش آموزان به اقامه ی نماز مورد تحلیل قرار دهیم. این تحقیق با روش پیمایشی (survey) انجام گرفته و برای جمع آوری اطلاعات از پرسش نامه با سؤالات باز و بسته استفاده شده است. تعداد 120 نفر از دانش آموزان متوسطه ی شهرستان نهاوند به صورت نمونه انتخاب و با شیوه نمونه گیری تصادفی ساده ، نظرات آن ها مورد بررسی و تجزیه تحلیل قرار گرفته است.

در این پژوهش، که تحت عنوان «راهکارها و موانع توسعه و ترویج فرهنگ مطالعه و کتاب خوانی در بین دانش آموزان متوسطه ی شهرستان نهاوند» انجام گرفته است، تلاش بر آن بوده که ضمن آشنایی با دیدگاه ها و نگرش های دانش آموزان نسبت به مطالعه و کتاب خوانی، موانع ومحدودیت های موجود در این زمینه را شناسایی کنیم و راهکار های گسترش و ترویج فرهنگ مطالعه و کتاب خوانی را بررسی نماییم. همچنین تأثیر شرایط و عوامل اجتماعی، خانوادگی، مدرسه ای، کتابخانه ای و فردی را در گرایش و ترغیب دانش آموزان به مطالعه و کتاب خوانی مورد تجزیه و تحلیل قرار دهیم. این پژوهش با روش پیمایشی (survey) انجام گرفته و برای جمع آوری اطلاعات و داده ها از پرسش نامه ی محقق ساخته با سؤالات بسته و باز استفاده شده است. در این پژوهش تعداد 5927 نفر از دانش آموزان دوره ی متوسطه و پیش دانشگاهی شهرستان نهاوند به صورت نمونه انتخاب و با شیوه ی نمونه گیری تصادفی طبقه ای، نظرات و دیدگاه های آن ها مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.

هدف: پژوهش حاضر با هدف تبیین جامعه شناختی عوامل مؤثر بر خشونت خانوادگی با رویکرد نظریه زمینه ای بود. روش پژوهش: روش پژوهش حاضر با رویکرد کیفی و با استفاده از نظریه زمینه ای به مطالعه عوامل و پیامدهای خشونت علیه زنان در خانواده پرداخته است. برای گردآوری اطلاعات و انتخاب مشارکت کنندگان از روش نمونه گیری هدفمند استفاده شده و با پیشرفت مطالعه، نمونه گیری موارد مطلوب صورت گرفت که تا رسیدن به اشباع نظری با 21 نفر از زنان مورد خشونت قرار گرفته که به مرکز اورژانس اجتماعی شهر نهاوند مراجعه کرده اند، مصاحبه نیمه ساختار یافته به عمل آمد. که بعد از تحلیل و بررسی محتوای مصاحبه ها، با کدگذاری باز 202 مفهوم اولیه و در کدگذاری محوری، 20 مقوله عمده و درنهایت یک مقوله مرکزی یا هسته ای استخراج گردید. یافته ها: نتایج این پژوهش نشان می دهد که عواملی نظیر اعتیاد شوهر، مشکلات و اختلالات شخصیتی، ازدواج اجباری و زودهنگام، نگرش مردسالاری در خانواده، عدم حمایت خانوادگی، نقص جامعه پذیری و تربیت اجتماعی و شرایط نامناسب اقتصادی از عوامل مؤثر و عمده در افزایش و بروز خشونت علیه زنان در خانواده محسوب می شوند. نتیجه گیری: با توجه به نتایج و یافته های به دست آمده از این پژوهش کیفی، برگزاری کارگاه ها جلسات مهارت های زندگی و مشاوره های پیش از ازدواج جهت افزایش آگاهی و شناخت زوجین از هم و برخورد با یکدیگر مخصوصاً در اوایل زندگی جهت مقابله و کاهش پدیده خشونت علیه زنان پیشنهاد می شود.

در این پژوهش به صورت کیفی و با استفاده از روش نظریه زمینه ای به بررسی عوامل و زمینه های خشونت علیه زنان در خانواده پرداخته شده؛ لذا برای گردآوری اطلاعات و انتخاب مشارکت کنندگان برای انجام مصاحبه از نمونه گیری هدفمند استفاده شده، که برای رسیدن به موارد مطلوب و اشباع نظری با ۲۱ نفر از زنان مورد خشونت قرار گرفته که به مرکز اورژانس اجتماعی بهزیستی شهرستان نهاوند مراجعه کرده اند، مصاحبه نیمه ساختار یافته به عمل آمد. بعد از بررسی محتوای اظهارات مشارکت کنندگان با استفاده از کدگذاری باز، محوری و گزینشی، ۲۰ مقوله عمده و یک مقوله مرکزی یا هسته تحت عنوان «خشونت خانوادگی بازتاب ساختار نابرابری جنسیتی و اجتماعی» انتخاب و استخراج گردید. نتایج این پژوهش نشان می دهد که عوامل و زمینه هایی نظیر: اعتیاد شوهر، نگرش مردسالاری، بیکاری همسر و جامعه پذیری نقش های جنسیتی، به عنوان شرایط علّی و عواملی نظیر مشکلات و اختلالات شخصیتی شوهر، ازدواج اجباری و زودهنگام، مشاهده و تجربه خشونت و عدم حمایت خانواده و اطرافیان به عنوان شرایط زمینه ای و عواملی نظیر دخالت خویشاوندان و اطرافیان و تحصیلات پایین شوهر به عنوان شرایط مداخله گر در بروز و افزایش خشونت علیه زنان تأثیر داشته اند؛ هم چنین راهبردها و عکس العمل های مختلفی ازسوی مشارکت کنندگان در برابر خشونت شوهران، نظیر: تحمل خشونت، طلاق عاطفی، مقاومت و اقدام تلافی جویانه، درخواست طلاق و مراجعه به مراکز مشاوره و اورژانس اجتماعی اتخاذ گردید..