مجید معصومی

مشارکت سیاسی، از مؤلفه های مهم در انتخابات، برای رژیم های سیاسی از اهمیت خاصی برخوردار است. نظریه پردازان توسعه، مشارکت سیاسی و مخصوصاً شرکت در انتخابات را از مهم ترین شاخصه های توسعه سیاسی می دانند. توسعه سیاسی بدون مشارکت سیاسی معنا ندارد و یا حداقل از لحاظ محتوایی کامل نیست. رسانه های جمعی از جمله مطبوعات در کنار احزاب، گروه های ذی نفوذ، طبقات اجتماعی، سندیکاها و... نقش مؤثری در جامعه پذیری سیاسی و مشارکت سیاسی دارند و به طور مستقیم یا غیرمستقیم با رساندن اخبار و اطلاعات سیاسی، معرفی ارزش ها و آرمان های سیاسی و تبلیغ در مورد آن ها، مقایسه ارزش های سیاسی جامعه خودی با ارزش های جوامع دیگر، بحث و گفتگو پیرامون مواضع دولت و غیره مشارکت ملت ها در سیاست را محقق می کنند. پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش مطبوعات محلی شهر کرمان بر مشارکت سیاسی مردم در انتخابات یازدهمین دوره ریاست جمهوری انجام شده است. در این پژوهش علمی-توصیفی، گردآوری اطلاعات در بخش نظری به روش کتابخانه ای و در بخش عملی با استفاده از ابزار پرسشنامه و به صورت پیمایشی بود. جامعه آماری این پژوهش 392 نفر بود که تحلیل نتایج با استفاده از نرم افزار اس پی اس اس انجام گرفت. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که علی رغم اثبات رابطه و تأثیر مطبوعات و نشریات محلی بر مشارکت سیاسی افراد مورد مطالعه در انتخابات مذکور، با توجه به ضریب رگرسیون محاسبه شده (518/0)، نشریات و مطبوعات محلی تأثیر چندان زیادی در این رابطه نداشتند و مشارکت سیاسی افراد مورد مطالعه، تحت تأثیر عوامل و متغیرهای دیگری بجز نشریات و مطبوعات محلی بوده است که موضوع مورد مطالعه این پژوهش نبوده اند

شهرستان مرزی هیرمند که در شمال شرق استان سیستان و بلوچستان قرار دارد به دلیل هم مرز بودن با کشور افغانستان و وجود رودخانه و بازارچه مرزی به عنوان دو عامل ژئوپلیتیکی و ژئواکونومی از اهمیت بسزایی برخوردار است. بنابراین سؤال مطرح شده در این پژوهش این است که آیارودخانه و بازارچه مرزی شهرستان هیرمند به عنوان دو عامل ژئوپلیتیکی و ژئواکونومی این شهرستان در برقراری امنیت اجتماعی شهرستان هیرمند و روابط اقتصادی بین ایران و افغانستان تأثیر گذار بوده است؟ با توجه به سؤال مطرح شده، فرضیه ی اصلی مطرح شده بدین گونه است که به نظر می رسد؛ با توجه به فقدان راه های تجاری دیگر میان ایران و افغانستان عوامل ژئوپلیتیکی و ژئواکونومی شهرستان هیرمند در روند رشد روابط اقتصادی و برقراری امنیت در این شهرستان مؤثر بوده است. از سوی دیگر قرار گرفتن رود هیرمند به عنوان مرز و قراردادهایی که با دخالت دولت های دیگر میان ایران و افغانستان بسته شده است، خود اهمیت امنیتی این موضوع را نشان می دهد. در نتیجه می توان گفت که وابستگی متقابل دو کشور به دلیل قرار گرفتن رود هیرمند به عنوان مرز و نیاز افغانستان به منابع اقتصادی ایران از طریق بازارچه مرزی و ترانزیت کالا باعث ایجاد و گسترش روابط سیاسی و اقتصادی میان ایران و افغانستان شده است. در این پژوهش سعی شده با استفاده از روش تحقیق علی و شیوه ی بررسی اسناد و کتابخانه ای و ابزار فیش برداری، برقراری امنیت اجتماعی در شهرستان هیرمند و حکمیت ها و قراردادهای میان دو کشور وبا مصاحبه وجمع آوری آمار و اطلاعات اقتصادی به بررسی و تجزیه و تحلیل روابط اقتصادی بین ایران و افغانستان پرداخته شده است.

از آنجا که پدیده تروریسم در دنیای امروز یکی از موضوعات مهم و تاثیرگذار بر مسائل مختلف از جمله امنیت ملی کشورهاست در مقاله حاضر سعی شده که یکی از ابعاد و بسترهای مهم تعاملی میان تروریسم، امنیت ملی و توسعه سیاسی در کشورهای جهان سوم و در ایران اسلامی مورد بررسی قرار گیرد. نکته مهم در این بررسی آن است که تروریسم، پدیده ای استراتژیک در نظر گرفته شده که برای دستیابی به اهداف و اثرگذاری بر امنیت ملی کشورها راهبردهای مبتنی بر سه فاز عملیاتی؛ ایجاد آشفتگی روانی ناشی از ترس در مردم، ترغیب نظام حاکم به پاسخگویی و انتقال مشروعیت را دنبال و فضایی تعاملی و تقابلی را با مردم و با نظام سیاسی حاکم مدیریت و اجرا می کند.

درایران امروز وجود اندیشه های دینی وسیاسی سبب پدید آمدن الگوهای مختلفی درباره نحوه مناسبات قدرت شده است؛ زیرا در فرایندشکل گیری انقلاب اسلامی، طیف های وسیعی ازنیروهای اجتماعی با اعتقادات متنوع سنتی ، اسلامی و مدرن در ائتلافی گسترده شرکت داشتند و بدین ترتیب باگذرزمان برخی تعارضات میان تفکر دینی و عقلانیت مدرن در حوزه دولت شکل گرفت ودراین مسیر مشکلاتی به وجود آمد. درنتیجه الگوهای متفاوتی نسبت به قدرت درجامعه وجود داشت که باهمفکری وهمراهی اندیشمندان مسلمان در شکل گیری قانون اساسی ظهور نمود .به عبارت دیگردرموضوع تئوری دولت مدرن که به نظریه تفکیک قدرت منتهی شده، مهار قدرت از مسائل اساسی «فلسفه سیاسی» است که به صورت ویژه درقانون اساسی جمهوری اسلامی ایران موردتوجه قرارگرفته است. موضوعی که از دیرباز ذهن اندیشوران سیاسی را به خود مشغول کرده و مباحث زیادی را به خود اختصاص داده است.دراین رویکردفرض براین قرارگرفته که قدرت، اگر کنترل نشود، نظام اجتماعی را به فساد و تباهی می کشاند و موجب تضییع حقوق انسانها می شود؛ از این رو است که امروزه در بیشتر کشورهای مدرن، فارغ از اینکه قدرت به چه کسانی تعلّقّ گیرد، بر کنترل نهادهای مردمی بر حکومت و حاکمان تأکید فراوان می شود.ازاین رودراین تحقیق کوشیده شده است تااین موضوع مهم در قانون اساسی مورد واکاوی قرارگرفته وجایگاه آن در نظام جمهوری اسلامی ایران مشخص گرددوباارائه راهکارهای لازم از چالش های پیش روی قدرتمندان درنظام سیاسی جلوگیری نماید.

ستقلال خواهی اقلیم کردستان عراق و تاثیر عوامل خارجی بر مباحث قومی ایران به دلیل مجاورت و پیوندهای قومی، مذهبی، فرهنگی و زبانی اقلیم کردستان عراق با مناطق کُردنشین ایران در تشدید مطالبات قومی و تبدیل استقلال خواهی این اقلیم به عنوان کانون و محور هم گرایی مناطق کُردنشین ایران با کُردهای اقلیم کردستان عراق نقش اساسی داشته و موجب بحران قومی و تضعیف انسجام ملی مناطق کُردنشین ایران شده است. هدف این تحقیق تبیین و بررسی اثرات استقلال خواهی اقلیم کردستان عراق بر انسجام ملی مناطق کُردنشین ایران می باشد و با بهره گیری از ابزار فیش برداری و روش توصیفی- تحلیلی به این پرسش پاسخ می دهد که استقلال خواهی اقلیم کردستان عراق چه تاثیری بر انسجام ملی مناطق کُردنشین ایران داشته است؟ یافته های تحقیق نشان می دهد استقلال خواهی اقلیم کردستان عراق از طریق تهدیدهای فرهنگی، تهدیدهای سیاسی (مطالبات قومی و تجزیه طلبانه، قومیت و هویت، ناسیونالیسم قومی، فدرالیسم عراقی) و تهدیدهای اقتصادی موجب تضعیف انسجام ملی مناطق گُردنشین ایران شده است.

استقلال خواهی اقلیم کردستان عراق در راستای منافع بلندمدت اسرائیل و آمریکا در منطقه و در تداوم تحقق اهداف استراتژیک و گسترش نفوذ آنان در مرزهای غربی ایران می باشد. حضور آنان در این اقلیم و حمایت همه جانبه شان از اقدامات نظامی گروه های تجزیه طلب کومله، دموکرات و پژاک که در کردستان عراق و در نزدیکی مرزهای کردستان ایران استقرار دارند، موجب بحران قومی و تضعیف تمامیت ارضی مناطق کُردنشین ایران شده است. هدف این تحقیق تبیین و بررسی نقش تهدیدات سخت امنیتی استقلال خواهی اقلیم کردستان عراق در تضعیف تمامیت ارضی مناطق کُردنشین ایران می باشد و با بهره گیری از ابزار فیش برداری و روش توصیفی- تحلیلی به این پرسش پاسخ می دهد که تهدیدات سخت امنیتی استقلال خواهی اقلیم کردستان عراق چگونه موجب تضعیف تمامیت ارضی مناطق کُردنشین ایران شده است؟ یافته های تحقیق نشان می دهد که استقلال خواهی این اقلیم از طریق تهدیدات گروه های تجزیه طلب کُردی ازجمله کومله، دموکرات و پژاک و تهدیدات حضور اسرائیل و آمریکا در این اقلیم زمینه ی نزدیکی گروه های تجزیه طلب کُردی و عوامل اسرائیلی و آمریکایی را به مرزهای غربی ایران فراهم کرده و موجب تضعیف تمامیت ارضی مناطق کُردنشین ایران شده است.

بحث سیاستِ تهاجمی هیأت جدید رهبری عربستان نسبت به ایران یکی از موضوعات مهم منطقه است که توجه بسیاری از دولت های منطقه و جهان را به خود مبذول داشته است و بیان گر شکل گیری نوع جدیدی از اقدامات ضد ایرانی عربستان علیه جمهوری اسلامی ایران است. هیأت جدید رهبری عربستان سعودی و در رأس آن محمد بن سلمان رفتاری کاملاً تهاجمی و خصومت آمیز در برابر جمهوری اسلامی ایران داشته و تلاش کرده اند که از طریق استراتژی موازنه به مهار و کنترل ایران در منطقه مبادرت ورزند. در این میان موازنه سازی برون گرا یکی از راهبردهای اساسی عربستان در برابر ایران بوده است که در این پژوهش موردتوجه قرارگرفته است. بر این اساس پژوهش حاضر در تلاش است که به این سؤال پاسخ دهد که رهبران جدید عربستان چگونه از موازنه برون گرا جهت مهار و کنترل جمهوری اسلامی ایران در منطقه بهره برده اند؟ بررسی این پژوهش مبتنی بر این نتیجه است که عربستان سعودی از سه سازوکار اساسی ائتلاف با دول منطقه، نزدیکی به اسرائیل و نزدیکی و اتحاد با آمریکا جهت موازنه در برابر جمهوری اسلامی ایران بهره برده است. این پژوهش از روش تحلیلی-توصیفی استفاده کرده است تا به تقویت این فرضیه بپردازد. با توجه به سؤال اصلی پژوهش، هدف از این مقاله این است که نشان داده شود موازنه برون گرای عربستان سعودی چگونه در راستای مهار و کنترل هژمونی ایران به کار گرفته شده است.