پریسا شجاعی

مقدمه : چارچوب اصلی فعالیت های پزشک خانواده سلامت محوری بوده و هدف کلی آن حفظ و ارتقای سلامت جامعه است. به طورکلی، سلامت برمبنای وضعیت ژنتیکی و عوامل اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و زیست محیطی تعیین می شود؛ اما درمقابل، بر توسعه جامعه و مؤلفه های مرتبط با آن، ازجمله فرهنگ و اقتصاد و آموزش نیز تأثیرگذار است. لذا انتظار می رود که پیامد ها و نتایج برنامه، نقش مهمی بر متغیر های اقتصادی و فرهنگی و آموزشی جامعه داشته باشد. مطالعه حاضر با هدف ارزیابی نقش برنامه در آموزش و اقتصاد و مسائل اجتماعی جمعیت تحت پوشش، از دیدگاه مدیران و تصمیم گیران و مردم انجام شد. روش این مطالعه پژوهشی کیفی است که با رویکرد تحلیل محتوا در سه دانشگاه علوم پزشکی منتخب، براساس نظرسنجی از افراد کلیدی صاحب نظر انجام شد. به طورکلی، ۱۲ بحث گروهی با مردم (۶۰ نفر)، ۶ بحث گروهی با پزشکان خانواده (۳۴ نفر)، ۱۴ مصاحبه فردی با افراد کلیدی غیروابسته به وزارت بهداشت و ۸ مصاحبه با افراد کلیدی وابسته به وزارت بهداشت صورت گرفت. یافته ها درمجموع، هفت طبقه شامل اهداف برنامه پزشک خانواده، نقش برنامه بر اقتصاد و رفاه جامعه، نقش برنامه در فرهنگ و سبک زندگی شامل تغییر باور ها و فرهنگ، تغذیه سالم، تحصیلات، برنامه پزشک خانواده و تعیین کننده های اجتماعی، برنامه پزشک خانواده و سرمایه اجتماعی شامل عدالت و مشارکت مردم و نهاد ها استخراج شد که در متن به تفصیل شرح داده شده است. بحث طبق نظر بیشتر شرکت کنندگان، برنامه پزشک خانواده با برخی عوامل اقتصادی و اجتماعی در ارتباط است؛ ولی با فرهنگ و سبک زندگی ارتباط چندانی ندارد. ازنظر شرکت کنندگان، بیشترین نقش برنامه در کاهش هزینه های درمانی و دسترسی آسان به خدمات است و ازاین طریق، موجبات بهبود کیفیت زندگی و رفاه افراد جامعه را فراهم کرده است.

مقدمه: در بسیاری از کشورها سیاست های خارج بخش سلامت از نظر اثراتشان بر سلامت ارزیابی می شوند. «ارزیابی اثرات بر سلامت» روشی است که به شناسایی و پیش بینی و ارزشیابی تغییرات احتمالی، هم مثبت و هم منفی، در سلامت جمعیت تعریف شده که ناشی از سیاست یا برنامه یا اقدامی توسعه ای است، کمک می کند. این تغییرات ممکن است مستقیم و فوری یا غیرمستقیم و با تأخیر باشد. مرور انتقادی: این مطالعه به روش مروری و با مرور مدل های ارزیابی اثرات بر سلامت انجام شده است. از بین مدل های موجود، به هشت مدل اصلی از دیدگاه بسته تا وسیع اشاره شده است. از بین هشت مدل بررسی شده، چهار مدل دیدگاه بسته و چهار مدل دیدگاه باز دارند. از نظر مراحل فرایند ارزیابی اثرات بر سلامت، نوع ابزارهای استفاده شده در این فرایند و توجه به نابرابری های سلامت، بین این مدل ها تفاوت هایی وجود دارد. بحث: با وجود تفاوت بین مدل ها، در تمام آن ها به اهمیت در نظر گرفتن مسائل سلامت در تصمیم گیری و برنامه ریزی بخش های خارج از سلامت اشاره شده است. در این مدل ها بیان شده است که ارزیابی اثرات بر سلامت باید بر حوزه هایی تمرکز کند که در آن ها امکان ایجاد تغییر وجود دارد و سیاست گذاران و تصمیم گیرندگان، به اجرای هر گونه پیشنهاد برای بهبود تمایل دارند.

مقدمه: برقراری ارتباط و اطلاع رسانی به ارگان ها و مردم یکی از اصول اولیه در برنامه ریزی بحران می باشد. نقص در سیستم های ارتباطی به خصوص در مراکز درمانی که در اثر بحران به وجود می آید، کمبود امکانات در رابطه با تجهیزات و تکنولوژی های ارتباطی، ذخیره ناکافی سیستم های ارتباطی که باعث ناهماهنگی عملکرد بین ارگان ها می گردد، روی یافته های بحران تأثیر بسزایی دارد و عوارض آن را چندین برابر می نماید. هدف از این مطالعه بررسی میزان آمادگی بیمارستان های آموزشی دانشگاه علوم پزشکی ایران از نظر برقراری ارتباطات به هنگام بروز سوانح می باشد. روش ها: مطالعه حاضر از نوع میدانی است و جامعه آماری، شامل بیمارستان های آموزشی دانشگاه علوم پزشکی ایران می باشد. در این پژوهش، ابزار گردآوری داده ها، چک لیست بود که شامل 6 سؤال می باشد که از طریق مشاهده و مصاحبه با افراد مختلف بر حسب مورد (مدیر بیمارستان، مدیر پرستاری، دبیر کمیته حوادث غیرمترقبه و...) تکمیل گردید و به منظور بررسی داده ها از آماره های توصیفی نظیر فراوانی، نسبت و متوسط درصد استفاده گردید. یافته ها: در بیمارستان های مورد بررسی، بیمارستان هاشمی نژاد با متوسط درصد 2/63 و بیمارستان فیروزگر با متوسط درصد 6/36 به ترتیب بیشترین و کمترین متوسط درصد امتیاز را در برنامه ریزی از بعد ارتباطات کسب نمودند. نتیجه گیری: در بیمارستان ها باید تمام روش های ممکن برقراری ارتباطات در برنامه سوانح گنجانده شود تا انعطاف پذیری لازم در زمینه پشتیبانی وسایل و سرویس های حیاتی در زمان بحران تأمین شود. یافته ها بیانگر آن است که بیمارستان های مورد پژوهش از همه این روش ها برخوردارنیستند و در پاسخگویی لازم در مقابله با سوانح، اثربخش نخواهند بود.

"مقدمه: یکی از مشکلات اساسی که مراکز بهداشتی درمانی، به خصوص بیمارستان ها در هنگام وقوع حوادث غیرمترقبه با آن رو به رو می شوند، نبودتعادل بین نیازها و منابع در دسترس می باشد که این امر ارائه خدمات پزشکی با کیفیت مطلوب را با خطر مواجه می کند. این مقاله نیز با هدف تعیین میزان آمادگی بیمارستان های آموزشی دانشگاه علوم پزشکی ایران از نظر تأمین تجهیزات لازم در مواجهه با بلایا تدوین شده است. روش بررسی: این پژوهش از نوع توصیفی می باشد. جامعه ی پژوهش شامل ده بیمارستان آموزشی دانشگاه علوم پزشکی ایران بود که بخشی از یک پژوهش بزرگتر در مورد بررسی میزان آمادگی بیمارستان های آموزشی دانشگاه علوم پزشکی ایران در مواجهه با بلایا از چهار بعد امنیت، ارتباطات، ملزومات و تخلیه در سال 1385 بوده است. ابزار گردآوری داده ها، چک لیستی بود که برای تعیین اعتبار صوری آن از نظر استادان صاحب نظر دانشگاه استفاده شد که با مشاهده و مصاحبه با افراد مختلف بر حسب مورد (مدیر بیمارستان، مدیر پرستاری، دبیر کمیته حوادث غیر مترقبه و ...) تکمیل گردید و به منظور تحلیل داده ها مشخصه های توصیفی نظیر فراوانی ها، نسبت ها و متوسط درصد با استفاده از ابزار SPSS محاسبه شد. یافته ها: یافته های به دست آمده حاکی از آن است که در مدیریت بلایا از بعد ملزومات، بیمارستان نواب صفوی و هفتم تیر بیشترین درصد امتیاز( 6/66) و بیمارستان های هاشمی نژاد، شفا، فیروزگر و حضرت رسول (ص) کمترین متوسط درصد امتیاز (0/60) را به دست آوردند. نتیجه گیری: مدیریت و به طور کلی مشکل تأمین ملزومات در هنگام وقوع بلایا، در همه بیمارستان های مورد پژوهش وجود دارد ولی دو بیمارستان آموزشی (نواب صفوی و هفتم تیر)، به طور نسبی از صورت مناسب تری برخوردار می باشند. بنا بر این بر لزوم تدوین برنامه ای در همه بیمارستان های یاد شده، به منظور استفاده مؤثر از منابع موجود و جلوگیری از اتلاف منابع بیش از پیش تأکید می گردد. "

هنگام وقوع بحران در بیمارستان، خطرهایى از سوى گروه هاى مردمى وجود دارد.چون با از دست دادن خونسردى و با هجوم به در هاى خروجى و اضطرارى، شرایط را نامطلوب تر از آنچه هست، ساخته و وضعیت را براى بیماران و پرسنل ادارى مشکل آفرین مى نمایند. بنابراین در برنامه ریزى، مسئله امنیت بیماران و پرسنل حاضر در بیمارستان باید لحاظ گردد. این پژوهش با هدف ارزشیابى برنامه ریزى بیمارستان هاى آموزشى دانشگاه علوم پزشکى ایران از نظر آمادگى جهت رعایت موارد امنیتى در هنگام بروز بلایا انجام گردید. روش بررسی: این مطالعه از نوع توصیفى ست، و در آن تمام بیمارستان هاى آموزشى دانشگاه علوم پزشکى ایران بررسى گردید. ابزار گردآورى داده ها، وارسى نامه(چک لیست) اى حاوى 6 سؤال بود که از طریق مشاهده و مصاحبه با افراد مختلف بر حسب مورد (مدیر بیمارستان، مدیر پرستارى، دبیر کمیته ى حوادث غیرمترقبه و...) تکمیل گردید. به منظور ارائه ى یافته ها از مشخصه هاى توصیفى نظیر فراوانى، نسبت، درصد میانگین با استفاده از ابزار spss استفاده شده است. یافته ها: از بین بیمارستان هاى مورد بررسى، بیمارستان حضرت رسول(ص) با متوسط 4/88 درصد داراى بیشترین امتیاز برنامه ریزى از بعد امنیت و بیمارستان هاى نواب، هفتم تیر و على اصغر داراى کمترین متوسط درصد امتیاز (4/51 %) بودند. نتیجه گیری: بیمارستان هاى آموزشى دانشگاه علوم پزشکى ایران بجز بیمارستان حضرت رسول (ص)، با توجه به عدم تدوین برنامه بلایا از امنیت لازم به هنگام بروز بلایا برخوردار نمى باشند. ضرورى است بیمارستان ها در زمان قبل از وقوع بحران داراى برنامه دقیق و زمان بندى شده اى جهت مقابله با شرایط غیرمترقبه و اضطرارى باشند و آموزش هاى کافى، به صورت نظرى و عملى را در این خصوص در نظر گیرند. "