مرضیه زرگری

 خانواده یکی از ارکان اصلی جامعه با ساختار ویژه در تعریف نقش ها و وظایف فردی و اجتماعی است؛ تبیین نقش های زن و مرد در این ساختار با هدف پیش گیری از آسیب های موجود در خانواده اهمیت فراوانی دارد. نظر به اینکه قوامیت جایگاهی است که خداوند در آیه 34 سوره نساء برای مردان تعیین کرده است و این جایگاه، از جنبه های مختلف قابل بررسی است؛ هدف از پژوهش حاضر بررسی دیدگاه قرآن در مورد قوامیت و چگونگی برخورد آن با تعارض زناشویی است. روش پژوهش، روش تدبر در قرآن و به طور اختصاصی تدبر کلمه ای است که با طرح سؤال از آیه 34 سوره نساء و با بررسی گزاره ها و تدبر در کلمات انجام شده است. یافته ها نشان می دهد که قوامیت مسئولیتی است که در اجتماع و به تبع آن در خانواده مردان را موظف به انجام وظایفی می کند؛ یکی از این وظایف مدیریت تعارضات در خانواده است که لازم است در راستای قوامیت باشد، انواع راه کارهای حل تعارض ازجمله وعظ، هجر و ضرب و نیز شیوه مناسب اعمال و تلفیق این راه کارها می تواند در تبیین نقش های زن و مرد، مدیریت تعارضات و درنهایت کاهش تعارضات زناشویی مؤثر باشد. درنتیجه قوامیت با اعمال راه کارهای مناسب، تعارضات زناشویی را در جهت کاهش آن ها و اصلاح روابط مدیریت می کند.

خودشناسی مهارتی اکتسابی و مؤثر بر رشد فرد است که با بسیاری از متغیّرهای روان شناختی مرتبط است و نقش مهمی در فرایندهای درمانی ایفا می کند.همچنین تأکید زیادی در متون دینی به آن شده است؛ به نحوی که آن را سودمندترین شناختها دانسته اند. هدف: هدف پژوهش حاضر، بررسی رابطه خودشناسی و جهت گیری مذهبی بوده است. روش: شرکت کنندگان در پژوهش، 214 نفر از دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات بودند که تقریباً از هر دو جنس زن و مرد به نسبت مساوی با نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. مقیاس خودشناسی انسجامی(قربانی و همکاران، 2008) و جهت گیری مذهبی(بهرامی احسان، 1380) ابزار های سنجش در این پژوهش اند. تحلیل داده ها از طریق ضرایب همبستگی، تحلیل واریانس و تحلیل رگرسیون صورت گرفت. یافته ها و نتیجه گیری: یافته ها نشان داد که خودشناسی با جهت گیری مذهبی و ارزنده سازی، همبستگی مثبت و با سازمان نایافتگی و کامجویی، همبستگی منفی دارد. بنابر داده های رگرسیون سازمان نایافتگی و ارزنده سازی، قدرت پیش بینی خودشناسی را 34/0 نشان می دهند. بنابر این، خودشناسی می تواند به نحو مؤثری ابعاد مختلف جهت گیری مذهبی را پیش بینی کند.

افسردگی از بیماری های بسیار رایج روانی است که زندگی فردی و اجتماعی بسیاری از افراد را تحت الشعاع قرار داده است. مطالعات بسیاری حاکی از نقش تأثیرگذار مذهب بر سلامت روان است. بر این اساس، هدف پژوهش حاضر، بررسی رابطه انواع افسردگی از منظر قرآن با جهت گیری مذهبی بود. نمونه آماری 214 نفر از دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات بود که تقریباً از هر دو جنس زن و مرد به نسبت مساوی انتخاب شدند. در این پژوهش سن دانشجویان بین 20 تا 40 سال بود و به صورت نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. ابزارهای سنجش در این تحقیق، پرسش نامه افسردگی از منظر قرآن (فیاض و همکاران، 1394) و مقیاس جهت گیری مذهبی (بهرامی احسان، 1380) بود. یافته ها نشان داد جهت گیری مذهبی با انواع افسردگی از منظر قرآن همبستگی منفی دارد و این بدان معنا است که افرادی که جهت گیری مذهبی قوی تری دارند کمتر به افسردگی مبتلا هستند. بنا بر داده های رگرسیون، ابعاد جهت گیری مذهبی علاوه بر همبستگی، قدرت پیش بینی انواع افسردگی را دارند. نتیجه این پژوهش نشان داد ابعاد جهت گیری مذهبی با افسردگی از منظر قرآن ارتباط دارد و می تواند آن را پیش بینی کند.