خالد توکلی

هدف از پژوهش حاضر ترجمه و تعیین اعتبار و پایایی نسخه فارسی «پرسش نامه سرمایه اجتماعی دانش آموزان نوجوان» (SCQ-AS) بود. روش پژوهش، پیمایش و از نوع مقطعی بود. جامعه آماری مورد مطالعه شامل کلیه دانش آموزان دبیرستان های شهر سقز بودند. ابتدا بر اساس نمونه گیری خوشه ای مدارس مدنظر انتخاب، سپس بر اساس نمونه گیری تصادفی سیستماتیک حجم نمونه مشتمل بر300 دانش آموز (160پسر و 140 دختر) انتخاب شدند. اعتبار محتوی پرسش نامه از طریق توافق متخصصان، و اعتبار سازه آن از طریق تحلیل عاملی تأییدی مبتنی بر مدل سازی معادلات ساختاری تعیین شد. پایایی و ثبات درونی پرسش نامه نیز از طریق ضریب آلفای کرونباخ بررسی شد. داده ها با استفاده از ورژن 19 نرم افزارSPSS و نرم افزار LISREL8.8 تحلیل شدند. نتایج تحلیل عاملی تأییدی مبتنی بر مدل سازی معادلات ساختاری، ساختار 4 عاملی پرسش نامه را تأیید کرد. مقادیر «شاخص برازش نرم شده» بنتلر- بونت (NFI) برابر با 95/0 و «شاخص برازش تطبیقی» (CFI) برابر با 98/0، نشان از برازش مطلوب مدل داشتند. مقدار «ریشه دوم میانگین مربعات خطای برآورد» (RMSEA) برابر با 038/0 به دست آمد و ازآن جایی که این مقدار کمتر از 06/0 است، می توان استدلال کرد که پرسش نامه فوق از روایی سازه مطلوبی برخوردار است.این پرسش نامه برای اندازه گیری سرمایه اجتماعی در میان دانش آموزان نوجوان مناسب است و قابلیت به کارگیری در مطالعات اپیدمیولوژیک به ویژه مطالعات مرتبط با سرمایه اجتماعی و اثرات آن بر عوامل خطر یا مؤلفه های سلامت میان دانش آموزان نوجوان را داراست.

در سال های اخیر بحث در مورد نتایج مثبت سرمایه اجتماعی رشد چشمگیری یافته است؛ به گونه ای که از آن به عنوان حلقه مفقوده توسعه یاد می شود. در این نوشتار این باور به چالش کشیده می شود و فرض بر این است که سرمایه اجتماعی انواع گوناگون دارد و ممکن است که نوعی از آن تأثیر منفی بر توسعه داشته باشد و نوع برون گروهی آن که به روابط مبتنی بر اعتماد گروه های باز و نهادهای مدنی ارجاع داده می شود، در شرایط خاصی می تواند موجب کاهش هزینه مبادلات، اعتماد تعمیم یافته و افزایش سرمایه انسانی شود و در نتیجه تأثیر مثبت بر روند توسعه یک کشور داشته باشد. همچنین دو مفهوم متفاوت از توسعه در ارتباط با سرمایه اجتماعی مورد بررسی قرار می گیرد. روش تحقیق مبتنی بر تحلیل ثانویه است. برای تدوین سازه ها از مراکزی چون مرکز آمار ایران، مرکز پژوهش های بازرگانی، پیمایش ملی ارزش ها و نگرش های ایرانیان، معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی و برخی از تحقیقات پیشین، شاخص های متعددی انتخاب شدند، و با استفاده از نرم افزار AMOS و مدل معادلات ساختاری، فرضیات تحقیق مورد آزمون قرار گرفتند. جامعه آماری، کل ایران و واحد تحلیل استان های آن است. یافته های تحقیق نشان می دهد که رابطه منفی میان سرمایه اجتماعی برون گروهی و توسعه وجود دارد بدین گونه که هر چه میزان سرمایه اجتماعی برون گروهی در استان های کشور بیشتر باشد، میزان توسعه اقتصادی آن استان کاهش می یابد. این امر در ارتباط با سازه توسعه اقتصادی نسل دوم، شدت بیشتری دارد.

تجربهی تجدد، تجربه ای است که در کوردستان به شکلی جدی و عمیق مورد مطالعه قرار نگرفته است. مطالعهی تجربهی رویارویی جامعهی سراپا سنتی کوردستان با پدیده ها و مظاهر و ایده های مدرن از جمله چیزهایی است که میتواند نحوهی رویارویی و واکنش این جامعه را با جهان مدرن نشان دهد. این مقاله در پی آن است که با خوانش افکار و آثار «امین زکی بگ» به عنوان یک فرد صاحب منصب در امپراطوری عثمانی و حکومت عراق،که به سمتهای عالی حکومتی دست یافته است، و هم به عنوان یک اندیشمند متجدد، چگونگی تجربهی مدرنیته از نگاه وی و بینش او نسبت به جامعهی مدرن و نیز جامعهی غیر مدرن کوردستان را نشان دهد. امین زکی بگ در این راستا پروژه های تجددطلبانه و اصلاح طلبانهی خاصی از قبیل گسترش آموزش، بهداشت، پرورش نخبگان، تاریخ نویسی و... را در نظر داشت و در پی طرح و اجرای آن بوده است. این مقاله به تفصیل جایگاه وی در ورود افکار مدرن و مدرنیزاسیون به کوردستان را بررسی میکند.