زهره اخوان مقدم

زهره اخوان مقدم

مدرک تحصیلی: استادیار دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، تهران، ایران

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۶۱ تا ۶۹ مورد از کل ۶۹ مورد.
۶۱.

سنجش انتقادی مواجهه مترجمان قرآن کریم با اسلوب ادبی اصطلاحی «ما أَدراکَ ما...»(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۱۴۳ تعداد دانلود : ۱۴۰
از جمله چالش ها در ترجمه ی عبارات بلیغ قرآن به سایر زبان ها، قالب تحت الفظی است. گاه عنایت به این سبک از ترجمه در عبارات بلیغ سبب دور شدن از مراد الهی می گردد. اسلوب «ما أَدراکَ ما...» یکی از اسالیب بلیغی است که مترجمان در رسایی مراد الهی آن به سایر زبان ها دچار چالش شده اند. این عبارت نیمه انجماد شده، دارای بار معنایی خاصی است که توجه صرف به معنای تحت الفظی آن سبب مغفول ماندن سایر ابعاد این نوع گویش می گردد. پژوهش حاضر به روش تحلیلی- توصیفی با استفاده از منابع کتابخانه ای به بررسی 45 ترجمه قرآن از قرن سه تا عصر معاصر پرداخته است و برآن است که به برگزیده ترین حالت وفادار مراد الهی در ترجمه عبارت «ما أَدراکَ ما» دست یابد. نتایج نشان می دهد گویاترین ترجمه «چه چیز تو را آگاه کرد که .... چیست» است که می توان آن را ترجمه ارتباطی قرآن دانست. برخی مترجمان ترجمه وفادار به مراد الهی را حفظ نمودند اما بیشتر ایشان از حیث صرفی نحوی و توجه به یکپارچه بودن این اسلوب بلیغ و ... به خطا رفته اند و سبب نارسایی پیام الهی در ترجمه ی این اسلوب برای مخاطبان شده اند.
۶۲.

تطبیق جایگاه حضرت فاطمه از منظر تفسیرجوادی آملی و ابن کثیر(مقاله ترویجی حوزه)

کلید واژه ها: جایگاه حضرت فاطمه جوادی آملی ابن کثیر سلفی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۰ تعداد دانلود : ۱۲۱
همواره یکی از مسائل مهم آیات قرآن کریم، توجه به جایگاه و شخصیت اهل بیت( است. قرآن پژوهان با دیدگاه های مختلف مذهبی حضرت فاطمهc را که یکی از اهل بیت( پیامبرj هستند؛ مورد توجه ویژه ای قرار داده اند. این پژوهش، دیدگاه جوادی آملی که یکی از مفسران مشهور امامیه معاصر است با دیدگاه ابن کثیر که جزء معروف ترین مفسران روایی سلفیه است تطبیق می دهد. براین اساس، تفسیر تمام آیاتی که مضمون آن ها به حضرت فاطمهc اشاره شده در دو تفسیر مزبور مورد تحلیل و ارزیابی قرار گرفت و مشخص شد که ابن کثیر و جوادی آملی اوصافی همچون سرور زنان عالم، محبوب پیامبرj و مقام ارسال رزق الهی را به طور مشترک بیان می کنند. در موارد اختلافی نیز ابن کثیر مصادیق آیه تطهیر را همسران پیامبر و آل علی و آل عقیل و غیره می داند. اما مؤلف تسنیم با دلایل برون متنی، مصداق اهل بیت ( در آیه تطهیر را معصومین بیان می کند. جوادی آملی مصادیق آیه مباهله را با دلیل عقلی و روایی، اهل بیت( بیان کرده، درحالی که ابن کثیر این روایات را غریب یا مرسل می شمارد. او در سوره انسان و کوثر به جایگاه حضرت فاطمهc اشاره ای ندارد. پس در این مقاله به روش توصیفی و تحلیلی، استناداتی که ابن کثیر از طریق تحلیل محتوای روایات بیان کرده، از زبان جوادی آملی پاسخ داده می شود.
۶۳.

دیدگاه مفسّران فریقین درباره ی تحلیل «امّهات المؤمنین» در آیه ی ششم سوره ی احزاب

کلید واژه ها: امّهات المؤمنین تفسیر قرآن سوره ی احزاب همسران پیامبر (ص)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۸ تعداد دانلود : ۱۱۶
حفظ حرمت بیت نبوت برای همگان حتی برای زنان پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله واجب است، قرآن برای حفظ این بیت نیز تمام مساعی خود را به کار برده است. از این رو قرآن لغزش آنان را مضاعف و پاداش اطاعت آنان از خدا و رسولش را دو برابر در نظر می گیرد. بنابراین در پرتوی این آیات و مانند آنها می توان به معنا و مراد از <و أزواجُهُ اُمّهاتُهُم> پی برد. به طور قطع می توان ادعا کرد قرآن فضیلت و پاداشی برای زنان پیامبر خدا صلی الله علیه و آله از این نظر که همسر پیامبرند در نظر نگرفته و حسابی جداگانه برای آنان باز نکرده است بلکه معیار نجات، فضیلت و پاداش مضاعف را بر اساس خداخواهی و رسول او، آخرت خواهی، اطاعت و فرمان برداری از خدا و رسول قرار داده است و نحوه برخورد ائمه اطهار علیهم السلام با زنان پیامبر صلی الله علیه و آله نیز مفسر این تعبیر است.
۶۴.

مناسبات خرد و کلان در قصص قرآنی سور اولیه مکّی در پرتو داستان های انبیاء با محوریت مکافات(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۱۲۳ تعداد دانلود : ۹۷
بحث علم المناسبه به تعبیر قدما، نظم و انسجام به تعبیر متاخرین، و زنجیرمندی و بینامتنیت در قاموس زبان شناسی متن محور معاصر، از جمله مباحثی است که از بدو نزول قرآن تا عصر حاضر، مورد توجه قرآن پژوهان قدیم و جدید مسلمان و غیرمسلمان بوده است. امروزه برخی مستشرقان، معتقدند که قرآن توده ای درهم و نامنسجم است. همچنین تکرار آیات در قصص قرآنی ناشی از عدم انسجام آیات می باشد. با توجه به اهمیت بحث لازم است که در آیات مربوط به قصص قرآنی انسجام و زنجیرمندی آنها بررسی شود. نتایج تحقیق که به روش تحلیلی– توصیفی انجام شده حاکی از آن است که: الف. در سور اولیه مکّی، خواننده با قصص تمام و کمال روبرو نیست و فقط، به رخدادهای اصلی آنها اشاره شده است؛ ب. اهداف در سوَر اولیه اخلاقی و تربیتی می باشد و شیوه بیان قصص، تند و کوبنده، و موسیقی یکنواختی بر سوره ها حاکم است؛ ج. بخش های روایی و به طریق اولی، قصص مکافات محور با آیات پس و پیش خود از یک سو و با سایر قصص مکافات محوردر سایر سور و همچنین در سطح کلان، با سیره پیامبر (ص)، روابط بینا- سوره ای و بینامتنی دارند؛ د. آغازین های روایی این قصص از یک یا چند الگوی مشترک و فرموله شده تبعیت می کنند؛ ه . بخش میانی قصص، رخدادهای سازه ای را در خود جای داده و در واقع، روایتگری قصص به این بخش بستگی مستقیم دارد؛ و. فرجامین روایی قصص، معمولاً با آیه ای که ناظر به درس یا پیامی اخلاقی است، به پایان می آید؛ ز. قصص مکافات محور سور اولیه مکّی، حامل اولین مراودات کلامی دین اسلام از طریق پیامبر(ص) محسوب می شوند، و مینیاتوری از کل قصص قرآنی ارائه داده و زمینه ذهنی مخاطبان قرآن را آماده می کنند.
۶۵.

علل و گونه های تأکید امام رضا(ع) بر امامت جواد الائمه(ع)

کلید واژه ها: امام رضا (ع) امام جواد (ع) واقفیه امامت نص مهدی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۸ تعداد دانلود : ۵۵
حیات امام جواد (ع) به سبب پدیده هایی، از دیگر امامان ممتاز است؛ زیرا در عصر پدر و جد بزرگوارش، عقایدی در بین شیعیان ایجاد شد که عده ای را از حق منحرف کرد و آنان را به باطل کشاند و موجب نپذیرفتن امامت ایشان گردید و شبهاتی را در این زمینه به وجود آورد. مقاله حاضر به شیوه توصیفی تحلیلی، ضمن برشمردن شبهات واردشده در این امر، به رفتار امام رضا (ع) و گونه شناسی مقابله ایشان در برخورد با شبهات می پردازد. تحقیقات نشان داد که سه جریانِ تفکرِ «وقف» از زمان امام هفتم، به معنای «پایان یافتن امامت در ولایت امام کاظم (ع) » از یک سو، «ایجاد شبهه برای عقیم بودن امام رضا (ع) » از سوی دیگر، و نیز «هفت سالگی امام جواد (ع) در هنگام شهادت پدر»، به شدت موجب تردید در بین شیعیان شد و این امر، زمینه سازی لازم را به وسیله امام هشتم می طلبید. امام رضا (ع) با گونه هایی همچون بشارت درباره ولادت امام جواد (ع) ، معرفی و نص بر امامت جوادالائمه (ع) به عنوان امام بعدی، رضایت به انجام «قیافه شناسی»، ارجاع شیعیان به امام جواد (ع) در پاسخ به سؤالات، ردّ شبهات واقفیه با دلایل قرآنی و عقلی و نمونه های دیگر، در پی پاسخ گویی به شبهات برآمدند.
۶۶.

Criticism and analysis of Wim Raven''''s viewpoint on the semantics of the word "shahīd" in The Qur''''an(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: The Qur''an Martyrs semantics Genealogy Raven Goldziher Wensinck

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۱ تعداد دانلود : ۹۲
Due to the important status of martyrdom in the context of Islam and Muslim thoughts, especially Shiites, some orientalists such as Wim Raven have sought to write works in this field. Throughout an article published as "Martyr" in the Encyclopedia of the Qur''an, Raven has explored the meaning of martyrdom and its genealogy, using the books and articles by other western scholars, especially Goldziher and Wensinck. According to them, he believes that "martyr" in The Qur''an means "witness" and "hearer of confession", and that reference of the term to the concept of "being killed in the path of Allah" is the result of a semantic transformation that occurs in the Old Testament and the use of "shahīd" in the sense of martyr owes to hadith literature. Orientalists believe that the term "shahīd" in the sense of martyr is a loan and post-Qur''anic word whose root is derived from the Syriac origin of Sahda. In the present article, with a descriptive-analytical approach, after examining Raven''s semantics discussions and outlining his viewpoints and sources, we have considered the semantics of "martyrs" in lexical and Islamic books and then analyzed Orientalists'' viewpoints in this regard. According to the historical analysis of the usage of the word "shahīd" in the sense of "the killed", its application is traced back to the outward contiguity of the concept of the killed with the basic meaning of the word "shahīd" (witness and presence). That is to say, due to the adjacency of the presence some of the killed on the battlefield and their practical witness to the faith of God and the Prophet, the concept of "being killed" is linked to "the presence", and gradually, this contiguity has led to the independent usage of the word "shahīd" in the sense of "the killed".
۶۷.

مطالعه تطبیقی آراء تفسیری مغنیه و سید قطب در موضوع وجوه اعجاز قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اعجاز قرآن مُغنیه سیدقطب تصویرپردازی حروف مقطعه تربیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۶ تعداد دانلود : ۵۷
قرآن، راهنمای بشر تا قیامت خواهدبود و آن چه این کارآمدی را تضمین می کند، بی همانندی و وجوهِ متعدد اعجاز قرآن است که همه ابعاد و جنبه های قرآن را شامل می شود و برآیند کلیِ این مؤلّفه ها، معجزه بودن و کارآمدی قرآن کریم در طول تاریخ را تامین می نماید. این پژوهش، در دو تفسیر «الکاشف» اثر محمدجواد مغنیه و «فی ظلال القرآن» اثر سیدقطب، وجوه اعجاز قرآن را با روش تطبیقی مورد بررسی قرار داده است. پس از توجه به زمینه های اهتمام به نگارش دو تفسیر و رویکرد حاکم بر آن ها، مؤلّفه های مختلف اعجاز قرآن از منظر هر دو مفسر و میزان اهتمام دو مفسر به آن مؤلّفه ها تحلیل شد. نتایج حاکی از آن است که هر دو مفسر اعجاز بیانی را ذیل حروف مقطعه مطرح کرده و هر دو به تصویرپردازی قرآن معتقدند، اگر چه این امر در فی ظلال، اساس کار است. در وجه عدم اختلاف و خبرهای غیبی و اعجاز تشریعی هم یکسانند؛ ولی مغنیه ویژگی های اعجاز تشریعی را صریح تر بیان نموده است. در موضوع اعجاز علمی هر دو مفسر معتقدند نباید علوم بشری بر قرآن تحمیل گردد. اگرچه دو مفسر در مذهب و مبانیِ تفسیر مختلفند، اما به جهت آن که هر دو رویکرد تربیتی - اجتماعی دارند، با هدف اقناع نسل جدید، از اسرائیلیات دوری نموده و از ذکر مسائل اختلافی پرهیز کرده اند.
۶۸.

بررسی مصداق "ربائب"درتفاسیر فریقین و تطبیق آن با گزارشهای تاریخی فرزندان حضرت خدیجه(سلام الله علیها)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ربائب حضرت خدیجه فرزند داری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶ تعداد دانلود : ۱۴
"ربائبتنها در آیه 23 سوره نساء آمده که به معنای دایه و دختران همسر از شوهر اول است. برخی از مفسران فریقین ذیل آیه، به مصداق آن، به ویژه ربائب پیامبر(ص) اشاره کرده اند.در گزارش های تاریخی مشهور است که حضرت خدیجه قبل از ازدواج با پیامبر(ص) همسر مرد دیگری بوده و دخترانی به نامهای زینب، رقیه وام کلثوم داشته است که در این صورت اینها ربائب پیامبر(ص) می شوند.در این مقاله،بامقایسه تفاسیرفریقین ذیل این آیه و تطبیق آن با گزارش های تاریخی مشخص می گردد؛ مفسران در بیان مصادیق ربائب، هیچ اشاره ای به فرزندان حضرت خدیجه(س) نکرده اند.در صورتی که با وجود قرائنی از جمله بیان شاهد مثال در بعضی از تفاسیر مشخص می گردد که موضع مفسران سهو یا فراموشی نبوده است. بنابراین،ثمره ازدواج پیامبر(ص) باحضرت خدیجه(س) تنها یک دختر و آن هم حضرت فاطمه(س) است. حضرت خدیجه(س) قبل از پیامبر(ص) ازدواج نکرده و فرزندی نداشتند.زینب، رقیه وام کلثوم که درتاریخ آمده؛دختران خواهر حضرت خدیجه(س) بودند که تنها در دامن پیامبر(ص) بزرگ شدند و به این خاطر به آنها ربائب می گفتند.
۶۹.

پیش نیازهای تحقیق در قرآن کریم، از دیدگاه آیت الله العظمی خامنه ای

کلید واژه ها: زبان قرآن مبانی و روش تفسیر قرآن پژوهی آیت الله خامنه ای سنت جامعیت قرآن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰ تعداد دانلود : ۷
قرآن، سخن خدا برای بشر است و به دلایل متعدد عقلی و نقلی نیاز به تفسیر دارد. ازاین رو توجه به فهم و درک مقصود خداوند از نزول این کلام وحیانی، ضرورت آشنایی با پیش نیازهای قرآن پژوهی را آشکارتر می سازد. دست یابی به مجموعه ای منسجم از پیش نیازهای پژوهش قرآنی مستند به نظام فکری - عقیدتی رهبری، هدف اصلی این نوشتار است. نوشتار حاضر با محوریت قرآن و بیانات آیت الله خامنه ای به روش توصیفی - تحلیلی در پی استنباط و استخراج این پیش نیازهای پژوهشی قرآن کریم می باشد. اصلی ترین پرسشی که در تحقیق فرارو با آن مواجه هستیم، این است که پیش نیازهای قرآن پژوهی، مستخرج از بیانات ایشان کدامند؟ آشنایی با قرآن؛ قرآن محوری؛ رجوع به احادیث معصومان علیهم السلام، ولی همراه با پالایش،کشف ساختار حاکم بر قرآن؛ توجه به ذاتِ «پیشرفت گرا و تحول خواهِ» قرآن؛ توجه به لایه ای بودن و نور بودن قرآن؛ اُنس با قرآن، توجه به علوم قرآنی و مرجعیت قرآن از مهم ترین یافته های این پژوهش هستند.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان