اصغر احتشامی

مقدمه: سیستم اطلاعات داروخانه با پشتیبانی از یک رویکرد درمانی و مدیریت مراقبت دارویی یکی از ارکان ضروری نظام سلامت است، تا اطمینان حاصل شود که دارودرمانی با همان سطح ایمنی و کیفیت مانند دیگر درمان ها و خدمات، پشتیبانی و ارزیابی می شود. این پژوهش با هدف ارزیابی عملکرد سیستم اطلاعات داروخانه ی بیمارستان های آموزشی، خصوصی وتأمین اجتماعی شهراصفهان انجام شد. روش بررسی: پژوهش حاضر از نوع کاربردی و یک مطالعه ی تحلیلی است که در بیمارستان های آموزشی، خصوصی و تأمین اجتماعی شهر اصفهان درسال 1390 شمسی انجام شد. جامعه ی پژوهش را سیستم اطلاعات داروخانه ی بیمارستان های مورد مطالعه تشکیل دادند. ابزار جمع آوری داده ها سیاهه وارسی (چک لیست) محقق ساخته، منطبق با راهنماهای انجمن جامعه ی داروسازان نظام سلامت آمریکا و استرالیا وآلمان بود که روایی آن با نظر استادان صاحب نظر سنجیده شد و به روش مشاهده و مصاحبه داده ها جمع آوری گردید. به منظور تحلیل داده ها از نرم افزار Spss نسخه ی 18 استفاده شد و براساس آزمون های ناپارامتریک Wilcoxon وMann–Whitney تحلیل انجام شد. یافته ها: نتایج مطالعه ی سیستم اطلاعات داروخانه ی 19 بیمارستان مورد مطالعه نشان داد که سیستم اطلاعات داروخانه ی 5 بیمارستان نیمه مکانیزه و 14 بیمارستان مکانیزه است. بیشترین میزان رعایت معیارهای درونداد انجمن داروسازان مربوط به بیمارستان های تأمین اجتماعی با میانگین 75/32 درصد و بیشترین میزان رعایت معیارهای پردازش انجمن داروسازان مربوط به بیمارستان های آموزشی با میانگین 15/26 درصد و بیشترین میزان رعایت معیارهای برونداد انجمن داروسازان نیز مربوط به بیمارستان های آموزشی با میانگین 95/43 درصد بود. و درحالی که بیمارستان های خصوصی کمترین میانگین نمره را در رعایت معیارهای درونداد، پردازش و برونداد به ترتیب به میزان 32/23، 78/17 و 25/24 درصد داشتند. نتیجه گیری: با توجه به نتایج این پژوهش می توان اظهار داشت که معیارهای درونداد، پردازش و برونداد سیستم اطلاعات داروخانه در بیمارستان های مورد مطالعه چندان مورد توجه قرار نگرفته است. تشکیل یک تیم طراحی متشکل از مدیران عملیاتی، متخصصان حوزه ی رایانه، مدیران اطلاعات سلامت، داروسازان و تجویزگران می تواند توانمندی های سیستم اطلاعات داروخانه را مبتنی بر نیازهای متخصصین مراقبت سلامت و سایر کاربران ارتقاء دهد.

مقدمه: مدیران و ارایه دهندگان خدمات بیمارستانی جهت افزایش کارایی و اثربخشی سازمان و پیشبرد اهداف آن باید به سیستم اطلاعات بیمارستانی مناسب دسترسی داشته باشند. به منظور پاسخگویی به این نیاز، در این مقاله به ارزیابی میزان رعایت اصول استاندارد ایزو 10/9241 در ماژول مدارک پزشکی نرم افزار سیستم اطلاعات بیمارستانی منتخب دانشگاه علوم پزشکی اصفهان پرداخته شده است. روش بررسی: پژوهش حاضر از نوع کاربردی و یک مطالعه توصیفی- مقطعی بوده است که طی آن بر اساس اصول استاندارد ایزو 10/9241 ماژول مدارک پزشکی سیستم اطلاعات بیمارستانی منتخب دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در هفت بیمارستانی که در آن ها پیاده سازی گردیده است، از طریق سیاهه استاندارد ایزو 10/9241 متشکل از 74 مؤلفه درجه بندی شده در مقیاس لیکرت 5 گزینه ای، با استفاده از تجربیات کاربران سیستم در سال 1388 مورد سنجش قرار گرفت. این سیاهه، استاندارد سازمان جهانی استاندارد سازی بوده است و امکان تغییر در مؤلفه های آن وجود نداشت. با این حال برای اطمینان از بومی سازی سیاهه و تناسب آن با محیط پژوهش، روایی آن با نظر استادان رشته های نرم افزار و پایایی آن از طریق بازآزمایی Cronbach's Alpha برابر با 95 درصد به تأیید رسید. داده ها با مراجعه مستقیم پژوهشگر به مراکز و تکمیل سیاهه جمع آوری و با استفاده از آمار توصیفی (شاخص های تمایل مرکزی و پراکندگی) تحلیل گردید. یافته ها: تحلیل یافته ها نشان داد که تناسب نرم افزار با وظایف کاربران 68 درصد، خود- توصیف کنندگی نرم افزار 67 درصد، قابلیت کنترل کاربر 70 درصد، انطباق با نیازهای کاربر 74 درصد، خطا پذیری 69 درصد، امکان خصوصی سازی 53 درصد، امکان آموزش مطلوب کاربر 68 درصد و میزان مقبولیت کلی نرم افزار 67 درصد بود. نتیجه گیری: پایه و اساس تصمیم گیری، سیاست گذاری، و برنامه ریزی در سطوح مدیریت اجرایی و بالینی بیمارستان، اطلاعات دقیق، صحیح، به هنگام و معتبر و تفسیر درست این اطلاعات است. به نظر می رسد توسعه دهندگان نرم افزار باید در طراحی و پیاده سازی نرم افزار تجدید نظر نموده و ضمن کاهش خطاهای سیستم اطلاعات بیمارستانی منتخب، تناسب آن با وظایف کاربران، خود- توصیف کنندگی، قابلیت کنترل، سازگاری با انتظارات کاربران، خطا پذیری، مناسب بودن برای خصوصی سازی و امکان آموزش مطلوب کاربر را افزایش دهند.

مقدمه: افراد و گروه های کاربر اطلاعات مدارک پزشکی، ضمن تکیه بر داده ها و اطلاعات بهداشتی درمانی، کیفیت آن ها را خواستارند. بیمارستان ها مجبورند پرونده های پزشکی را برای پاسخ گویی به نیازهای کاربران نگهداری کنند. اما برای نگهداری آن ها با کمبود فضا مواجه اند. پژوهش حاضر با هدف تعیین کارآمدی اطلاعات ثبت شده در پرونده های پزشکی بیماران مرکز آموزشی درمانی الزهرا (س) توسط کاربران در نیمه اول سال 1387 انجام شده است.روش بررسی: این بررسی به روش توصیفی- مقطعی صورت گرفته است. نمونه گیری به روش سرشماری و شامل کلیه ی مدارک پزشکی (حدود 6000 پرونده پزشکی) بیمارانی بود که در نیمه اول سال 1387 مورد تقاضای کاربران قرار گرفته است. یافته های مطالعه با مراجعه مستقیم پژوهشگر به بخش مدارک پزشکی آن مرکز و استخراج داده ها از مستندات درخواست های اطلاعاتی کاربران و پرونده بیماران مربوط، در قالب چک لیست صورت گرفت و روایی این ابزار با نظر استادان صاحب نظر مسجل گردید. برای تحلیل داده ها از آنالیز توصیفی با استفاده از نرم افزار SPSS استفاده شد.یافته ها: بیشترین درصد موارد درخواست اطلاعات مدارک پزشکی بیماران مربوط به خود بیماران (36.4 درصد) و پس از آن به ترتیب مربوط به مراجع قانونی (27.8 درصد)، پرداخت کنندگان ثالث (23.1 درصد) و کمیته های کیفیت (0.1 درصد) بوده است. بیشترین درخواست ها از مدارک پزشکی با سن یک سال (73.3 درصد) بوده است و پرونده هایی با کمتر از 3 سال سن، 94 درصد از کل درخواست ها را شامل شده اند. مسن ترین پرونده های درخواستی به ترتیب 14، 11، 11، 1، 15، 13 ساله بوده اند. در 100 درصد درخواست های کاربران، برگه های خلاصه پرونده، شرح عمل جراحی و گزارش اکوکاردیوگرافی جزء بسته درخواستی قرار گرفته است. صدمه، آسیب و مسمومیت ها بیشترین (30 درصد) و بیماری های چشم و ضمایم آن کمترین (0.1 درصد) درخواست ها را شامل می شدند.نتیجه گیری: کارآمدی اطلاعات بیماران با گذشت زمان کم می شود و نگهداری حدود 95 درصد از اصل پرونده ها بیش از 3 سال، مقرون به صرفه نیست. به علاوه، اطلاعات 95 درصد از بیماری های بیماران بستری در طی 7 سال پس از ایجاد پرونده، درخواست شده اند و تنها اطلاعات اختلالات روانی و رفتاری، نقص خلقتی و ناهنجاری های مادرزادی و اختلالات کروموزمی پس از مدت فوق درخواست شده اند که می توان آن ها را جداگانه پس از این مدت نگهداری نمود.

"مقدمه: مدیران و ارایه کنندگان خدمات سلامت جهت افزایش کارایی و اثر بخشی سازمان و پیشبرد اهداف آن باید شناخت کافی از نظام اطلاعات سلامت داشته باشند؛ چرا که پایه و اساس سیاست گذاری، برنامه ریزی و تصمیم گیری در سطوح مختلف مدیریتی، آمار و اطلاعات دقیق، صحیح، بهنگام و معتبر و تفسیر درست این اطلاعات می باشد. پژوهشگر در این پژوهش، سطح تکامل نظام اطلاعات سلامت شهرستان در استان اصفهان را بر اساس راهنمای سازمان جهانی سلامت ارزیابی نموده است. روش بررسی: در این پژوهش کاربردی و توصیفی- مقطعی در سال 87-1386، که جامعه پژوهش جامعه پژوهش شبکه های بهداشتی درمانی (نظام های سلامت شهرستان) در استان اصفهان بود، شهرستان فلاورجان به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شد. ابزار جمع آوری داده ها، چک لیست محقق ساخته حاوی 334 موجودیت اطلاعاتی، بر اساس مؤلفه ها و موجودیت های اطلاعاتی راهنمای سازمان جهانی سلامت بود که روایی آن با نظر استادان صاحب نظر و پایایی آن با بازآزمایی کلیه مراکز مورد مطالعه به اثبات رسید (5/98 درصدCronbach’s Alfa = ). داده های مطالعه با مراجعه مستقیم پژوهشگر در دو مرحله مجزا به 12 مرکز سلامت شهری، 8 مرکز سلامت روستایی و 1 مرکز سلامت شهرستان، در شهرستان فلاورجان، و مشاهده و مطالعه اسناد و مدارک و تکمیل چک لیست جمع آوری گردید و یافته ها با استفاده از آنالیز توصیفی نرم افزار 13SPSS و با اعمال ضریب وزن هر محور مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته ها: میانگین نمره سطح تکامل نظام اطلاعات سلامت شهرستان در استان اصفهان 75/35 درصد است. بیشترین میزان رعایت موجودیت های اطلاعاتی در نظام اطلاعات سلامت شهرستان مربوط به محور جمع آوری داده ها به میزان 70 درصد و کمترین میزان رعایت موجودیت های اطلاعاتی در این نظام مربوط به استفاده از اطلاعات در تصمیم گیری به میزان 10 درصد بود. نتیجه گیری: ارزیابی نظام اطلاعات سلامت شهرستان، حوزه های بهبود و قابل ارتقا را مشخص نمود. مدیریت نظام سلامت جهت تصمیم گیری و سیاست گذاری اصولی و صحیح در نظام سلامت شهرستان، باید نسبت به بازسازی اساسی نظام اطلاعات سلامت شهرستان و تربیت مهارت های مدیریتی و اطلاعاتی مدیران نظام سلامت شهرستان، همت گمار"