مروئه وامقی

مروئه وامقی

مدرک تحصیلی: روان پزشک، دانشیار پژوهش و رئیس مرکز تحقیقات مدیریت رفاه اجتماعی دانشگاه علوم بهزیستی و توان بخشی تهران

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۱۰ مورد از کل ۱۰ مورد.
۱.

مشکلات اجتماعی در اولویت ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: روش دلفی مشکلات اجتماعی اولویت بندی مشکلات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 723
"به دلیل گستردگی، تنوع و فقدان طبقه بندی مشخص و مورد توافق درباره مشکلات اجتماعی برای تدوین هر برنامه مداخله اولویت بندی آن ها امری اجتناب ناپذیر می باشد. این مقاله نتایج حاصل از طرح پژوهشی در این زمینه را ارایه می دهد. این پژوهش با استفاده از روش دلفی انجام شده و در آن نظرات 41 نفر از مدیران،‌ کارشناسان و صاحبنظران درباره مشکلات اجتماعی در اولویت در چهار مرحله جمع بندی شده است. بر اساس نتایج حاصله از دیدگاه اعضای دلفی پانزده مشکل در اولویت مشکلات اجتماعی ایران قرار دارند که عبارت اند از اعتیاد، بیکاری، خشونت، بی اعتمادی اجتماعی، فقر اقتصادی، فساد، تبعیض اجتماعی، بی عدالتی در برخورداری از قدرت، نزول ارزش ها، افزایش میزان جرایم، سیاست های اقتصادی، معضل ترافیک، مسایل آموزش و پرورش،‌ عدم رعایت حقوق شهروندی و نابرابری در اجرای قانون. در میان این مشکلات نیز اعتیاد، بیکاری،‌ خشونت، بی اعتمادی، فقر و فساد در اولویت بالاتری در مقایسه با دیگر مشکلات قرار دارند. مقایسه یافته های این پژوهش و مطالعات مشابه حاکی از در اولویت قرار داشتن اعتیاد و بیکاری نسبت به دیگر مشکلات است. "
۲.

مرور نظام مند مطالعات کودکان خیابانی در یک دهة اخیر در ایران: عوامل خانوادگی مرتبط و پیامدهای خیابانی شدن کودکان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ایران فراتحلیل پیامد کودکان خیابانی عوامل مرتبط مرور نظام مند

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی کار و شغل
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی کودک
تعداد بازدید : 932 تعداد دانلود : 644
ین پژوهش با جمع آوری مطالعات مرتبط با کودکان خیابانی ایران تلاش کرده است تا به جمع بندی و تحلیلی از یافته های مربوط به عوامل خانوادگی مرتبط و پیامدهای خیابانی شدن کودکان در مطالعات دهة اخیر کشور بپردازد و در عین حال با توجه به نقاط قوت و ضعف مطالعات انجام شده برای پژوهش های مفید در آینده راهگشا باشد. مطالعه از نوع مطالعات ثانویه و به روش مرور نظام مند انجام شده است. پس از جستجوی بانک های اطلاعاتی، مراکز علمی و سازمان های مرتبط چهل پژوهش کمّی وارد مطالعه شد. داده های این مطالعات طبقه بندی و در مورد برخی از متغیرها که همگونی کافی وجود داشت، یافته ها فراتحلیل (متاآنالیز) شدند. نتایج نشان داد تعدادی از کودکان خیابانی در خانواده های خود تحت آزارهای جسمی، جنسی و روانی قرار گرفته اند و بخشی از خانواده های کودکانْ درگیر اعتیاد، حبس و از هم پاشیدگی و بی سرپرستی کودکان هستند. مجموعة یافته های مربوط به وضعیت اقتصادی کودکان و خانواده های آن ها شامل اشتغال 80 درصد از کودکان خیابانی به کار، بعد بالای خانوار، شیوع بالای بیکاری و مشاغل کم درآمد پدران، درآمد پایین خانواده و سطح پایین سواد والدین ارتباط شرایط اقتصادی و فقر خانواده با ورود کودکان به خیابان تأیید می کند. ترکیبی از عوامل اقتصادی و شرایط نامطلوب زندگی در خانواده را مهم ترین عوامل خیابانی شدن کودکان هستند. به علاوه، ورود کودکان به خیابان با مخاطرات جسمی، روانی، اعتیاد و بزهکاری همراه است. لیکن در این زمینه انجام مطالعات بیشتر ضروری است.
۴.

کودکان خیابانی ایران و رویکردهای دولتی(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

نویسنده:

کلید واژه ها: ایران جمع آوری کودکان خیابانی رویکرد دولتی سازمان بهزیستی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 831 تعداد دانلود : 229
"طرح بحث: حضور کودکان درخیابان و ظهور پدیده کودکان خیابانی در بسیاری از کشورهای جهان به ویژه در کشورهای در حال توسعه، من جمله ایران، امروزه بخشی از معضلات و مشکلات جدی این جوامع را تشکیل می دهند. روش تحقیق: در این مقاله تلاش شده است تا ضمن مروری بر مفاهیم و رویکردهای بین المللی، برنامه های دولتی ارایه شده در سیستم دولتی برای کودکان خیابانی مورد بررسی قرار گرفته و ارزشیابی مشخصی از سیاست های رسمی درخصوص کودکان خیابانی به عمل آید. یافته ها: یافته های این بررسی از یک سو نشان از گرایش به تغییر در سیاست های دولتی در خصوص کودکان خیابانی، از جمع آوری به سوی جذب کودکان به مراکز و تفکیک کودکان کار خیابانی از کودکان خیابان داشته، و از سوی دیگر حکایت از عدم توجه به علل زمینه ای، ادامه فعالیت سیستم جمع آوری، ضعف سیستم دولتی در جلب اعتماد کودکان برای جذب به مراکز، ضعف در ارایه خدمات به کودکان کار خیابانی و پیگیری وضعیت کودکان پس از ترخیص از مراکز دارد. نتیجه: کاهش مشکل کودکان خیابانی نیازمند برنامه های معطوف به کاهش علل موجد این پدیده، ارزیابی برنامه های موجود و ارتقای آنهاست."
۵.

ارزیابی سریع وضعیت کودکان خیابانی در شهر تهران، 1392: علل و خطرهای کار کودکان در خیابان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کار کودک کودکان خیابانی ارزیابی سریع و پاسخ خطرهای کار خیابانی شدن کودکان

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی مسایل اجتماعی و انحرافات
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی کار و شغل
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی خانواده کودک و نوجوان
تعداد بازدید : 658 تعداد دانلود : 480
کار کودکان، مشکلی جهانی است و کار در خیابان نیز بخشی از آن محسوب می شود. در ایران، پژوهش های متعددی دربارة علل خانوادگی کار کودکان انجام شده است. پژوهش حاضر، علل و پیامدهای کار کودکان خیابانی تهران را بررسی می کند که به روش ارزیابی سریع و پاسخ در سال های 1391 و 1392 در تهران انجام شده است. نمونه های مطالعه، کودکان خیابانی شهر تهران و صاحب نظران این حوزه اند. داده ها از طریق مرور منابع، روش های کیفی شامل 16 مصاحبة عمیق با کارشناسان، 13 بحث گروهی با کودکان خیابانی و تکمیل پرسشنامة کمی از 286 کودک خیابانی در 28 پاتوق (محل کار) کودکان انجام شده است. داده های کیفی، تحلیل محتوا شده اند و داده های کمی، آنالیز آماری (کای اسکوئر) شده اند. یافته ها نشان می دهد که کسب درآمد برای کمک به معاش خانواده، علت اصلی کار کودکان در خیابان است (3/75 درصد)، اما دسترسی نداشتن به آموزش در کودکان افغانی و شرایط نابسامان خانواده مانند خشونت و اعتیاد و نگرش های فرهنگی نیز به درجه های مختلف، در خیابانی شدن گروه های مختلف قومی کودکان نقش دارد. کودکان، در معرض آسیب های متعدد جسمی، جنسی و روانی، به ویژه خشونت در خانواده و خیابان قرار دارند. نتیجه اینکه مشکل های اقتصادی خانواده، نقش اصلی را در خیابانی شدن کودکان دارد، اما این تنها علت نیست. بدین جهت، در برنامه ریزی برای گروه های مختلف کودکان، باید به سایر علل زمینه ای نیز توجه کرد. لازم است پژوهش های آتی، بر کار کودکان در مکان هایی به جز خیابان متمرکز شوند.
۷.

کار کودک، مفاهیم و رویکردها

نویسنده:

کلید واژه ها: کودک کار حقوق کودک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 349
" براساس برخی ارزیابی ها در حال حاضر بیش از دویست و پنجاه میلیون کودک 15-14 ساله در سراسر جهان مشغول فعالیت های اقتصادی هستند. این در حالی است که کلیه قوانین و کنوانسیون های جهانی به طور مدام بر ضرورت توقف کار توسط کودکان تاکید می کنند. در کشور ما نیز حضور کودکان در محیط کار به اشکال مختلف همواره وجود داشته است. در سال های اخیر نیز این وضعیت با واکنش افکار عمومی بر پدیده هایی؛ مثل: کودکان خیابانی قابل پیگیری است. در این مقاله تلاش می شود تا به مفاهیم، علل، آمار جهانی و رویکردهای بین المللی مسئله کار کودکان پرداخته شود. "
۹.

ویژگی های جمعیتی-اجتماعی کودکان خیابانی و عوامل مرتبط با خیابانی شدن آن ها: مطالعه ارزیابی سریع وضعیت در کرمانشاه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ارزیابی سریع وضعیت ایران کار کودک کرمانشاه کودکان خیابانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 775 تعداد دانلود : 468
کودکان خیابانی در شهر کرمانشاه مانند کودکان بسیاری از مراکز استان های کشور به کار و زندگی می پردازند. برای ایجاد هر تغییری در وضعیت این کودکان نخست باید به ارزیابی این وضعیت و عوامل مرتبط با خیابانی شدن آن ها پرداخت. در این پژوهش کمی و کیفی، ویژگی های جمعیت شناختی و کار کودکان خیابانی بررسی شده است. این پژوهش بخشی از مطالعه ارزیابی سریع در شش شهر کشور است که در سال 1395-1396 در دو فاز کیفی و کمی در شهر کرمانشاه انجام شد. در بخش کیفی با نمونه گیری هدفمند، 19 مصاحبه فردی با مطلعان کلیدی و 9 بحث گروهی با استفاده از پرسشنامه های نیمه ساختاریافته با کودکان خیابانی صورت گرفت. سپس در بخش کمی، پس از شناسایی 54 پاتوق خیابانی کار کودکان با استفاده از نمونه گیری زمان-مکان و پرسشنامه، اطلاعات 64 کودک خیابانی در پاتوق های کار کودکان در خیابان جمع آوری شد. به منظور تحلیل داده ها در بخش کیفی از تحلیل محتوای کیفی استفاده شد. نتایج نشان می دهد کودکان خیابانی شهر کرمانشاه عمدتاً پسر (2/92 درصد) و از نظر ترکیب ملیتی-قومی همگی ایرانی هستند که به سه قوم لک، کولی و کرد تعلق دارند. اغلب کودکان خیابانی (3/81 درصد) نزد خانواده و بستگان زندگی می کنند. حدود نیمی از این والدین طلاق گرفته اند (6/26 درصد) یا یکی از آن ها فوت شده است (28 درصد). پدران بیشتر این کودکان بی سواد (3/20 درصد) یا کم سواد (7/79 درصد) هستند و حدود 78 درصد آن ها بیکارند. اعتیاد از مشکلات شایع میان خانواده های این کودکان است و حدود 70 درصد پدران، مصرف کننده فعلی یا قبلی مواد بوده اند. همچنین حدود 60 درصد کودکان تحصیل نمی کنند و بیشتر به مشاغل خرد مانند دست فروشی (86 درصد) می پردازند، اما حدود 36 درصد آنان به جمع آوری ضایعات مشغول اند. مهم ترین دلیل کارکردن کودکان، کمک به معیشت خانواده (70 درصد)، اجبار خانواده (68 درصد) و بی سرپرستی (14 درصد) است. این کودکان در معرض مشکلات متعددی در خیابان قرار دارند که شایع ترین آن تحمل سرما و گرمای شدید، گرسنگی و توهین و کتک خوردن از مأموران و مردم است. کودکان خیابانی کرمانشاه به خانواده هایی با شرایط بسیار نامطلوب اجتماعی-اقتصادی تعلق دارند. توجه به نیازهای اولیه و ضروری این خانواده ها و کاهش و کنترل وضعیت اعتیاد و بیکاری سرپرستان خانواده، برای کاهش کار کودکان در خیابان ضروری به نظر می رسد. به علاوه وجود مراکزی که کودکان در طول روز برای استفاده از غذای گرم و محافظت از سرما به آن مراجعه کنند، همچنین ممانعت از برخوردهای نامطلوب مأموران جمع آوری با کودکان از موارد لازم برای بهبود شرایط کودکان خیابانی است.
۱۰.

شناسایی عوامل اجتماعی مؤثر بر سلامت روان کودکان و نوجوانان در همه گیری کووید-۱۹: یک مطالعه مرور سیستماتیک(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

کلید واژه ها: کودک نوجوان کووید - 19 سلامت روان عوامل اجتماعی عوامل ساختاری ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 773 تعداد دانلود : 106
اهداف با شروع بحران همه گیری ویروس کووید-19 در سراسر جهان از جمله ایران، لزوم پیشگیری و درمان کووید-۱۹ به یک اولویت ملی برای همه گروه های جامعه تبدیل شده است. کودکان به عنوان یکی از گروه های آسیب پذیر جامعه در ابعاد مختلف تحت تأثیر این همه گیری قرار دارند. درنتیجه این مطالعه به دنبال این بوده است که با مرور شواهد و منابع موجود در سطح داخلی و بین المللی، عوامل اجتماعی مؤثر بر سلامت روان کودکان ساکن ایران در مواجهه با همه گیری کووید-19 را شناسایی و طبقه بندی کند. مواد و روش ها روش این مطالعه از نوع تحقیقات توصیفی با مرور نظام مند اسناد و منابع کتابخانه ای و جست وجو در پایگاه های اطلاعاتی معتبر داخلی و بین المللی بوده است که فرایند آن با کمک نمودار پریزما گزارش شده است. مطالعات کمّی نهایی با کمک چک لیست ارزیابی مطالعات و درنهایت 9 مطالعه برای بررسی و تحلیل نهایی انتخاب و وارد مطالعه شدند. یافته ها در میان مطالعاتی که به سلامت روان کودکان ساکن ایران اشاره داشتند، فقط یک مطالعه در سطح ملی بود، بیش از 44 درصد محدود به کودکان شهر تهران بود و همچنین بیش از 77 درصد مطالعات، جمعیت عمومی کودکان را مطالعه کرده بودند. براساس نتایج این مطالعه می توان گفت عوامل تمایزیافتگی خویشتن بالا، سبک های حل تعارض سازگارتر مادر- فرزند و پدر- فرزند، سن بیشتر، افزایش زمان حضور والدین در خانه و تحصیلات بیشتر مادر به عنوان عوامل محافظ و تعیین کننده مثبت سلامت روان (اضطراب و ترس از کرونا) کودکان ساکن ایران شناسایی شدند. از طرفی اضطراب کرونا در مادران، اضطراب، استرس و افسردگی در مادران، آگاهی کودکان از کرونا، ابتلا به ویروس کرونا و یا فوت شخصی از خویشاوندان بر اثر ویروس کرونا، اشتغال والدین به عنوان کادر درمان، مزاحمت و گوش به زنگی والدین، تک فرزند بودن، کم شنوایی و ناشنوایی عوامل خطر برای سلامت روان کودکان (اضطراب، ترس از کرونا و پرخاشگری) ساکن ایران در همه گیری کروناست. نتیجه گیری در ایران در مقایسه با کشورهای مختلف مطالعات بسیار محدودی به سلامت روان کودکان (اضطراب، ترس از کرونا و پرخاشگری) و به ویژه عوامل تعیین کننده اجتماعی آن پرداخته بودند. مطالعات موجود نیز ابعاد محدود سلامت روان و عوامل تعیین کننده سطح فردی و خانوادگی را عمدتاً مطالعه کرده بودند. اما شناخت و توجه به عوامل تهدیدکننده، پیشگیری کننده و تقویت کننده سلامت روان کودکان و رسیدگی به آن از طریق مداخلات و اقدامات اجتماعی می تواند به شکستن چرخه ناکارآمد نابرابری و تبعیض، ارتقای سلامت روان و کاهش آسیب در مواجهه با همه گیری فعلی و همه گیری های احتمالی در آینده منجر شود.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان