زهره هادیانی

بررسی چگونگی شرایط زندگی در مسکن شهری جهت مدیریت پایدار این مکان ها ضروری می نماید. این پژوهش سعی دارد تا وضعیت مسکن شهروندان بوشهر را در دو قلمرو درونی و بیرونی بررسی کند و راهکارهای مناسب در این زمینه را ارائه نماید. مقاله حاظر به روش توصیفی-تحلیلی می باشد.دادهای جمع آوری شده از نظرسنجی 255 خانوار بوشهر با طیف 5 گزینه ای لیکرت در نرم افزار SPSS نسخه 20 وارد شد. از آزمون های ناپارامتریک باینومیال [1] و هم بستگی اسپیرمن [2] جهت درک بهتر وضعیت قلمروهای مؤثر بر کیفیت مسکن شهری استفاده شد. نتایج پژوهش حاکی از این است که از 13 مؤلفه مورد بررسی در دو قلمرو، تنها کیفیت 4 مؤلفه از دیدگاه شهروندان نامناسب قلمداد شده است و به طور کلی 53 درصد شهروندان از کیفیت مسکن خود راضی هستند. پیشنهاد می شود که بنا بر اولویت؛باید کیفیت شبکه راه ها، کیفیت آب، گازرسانی و امکانات تفریحی را جهت ارتقاء کیفیت مسکن شهری بوشهر در دستور کار برنامه ریزی قرار داد و سپس به بهبود دیگر مؤلفه های کیفیت مسکن توجه نمود. نتایج آزمون هم بستگی اسپیرمن نیز حاکی از وجود ارتباط بین متغیرهای سن و سطح تحصیلات شهروندان با برخی از متغیرهای وابسته در دو قلمرو درونی و بیرونی است. بنابراین نباید در مطالعات و پروژهای مسکن شهری، مشخصه های فردی شهروندان را نادیده انگاشت. <br clear="all" /> 1. Nonparametric Binomial Test. 2. Spearman correlation Test.

امروزه مناطق آزاد به عنوان پدیده ای فراگیر و ابزاری برای تحقق استراتژ ی های توسعه برون نگر با تأکید بر سیاست توسعه صادرات مورد توجه قرار گرفته اند. به طوری که اکثر کشورهای در حال توسعه، به احداث یک یا چند منطقه آزاد مبادرت کرده اند. هدف از ایجاد این مناطق، فراهم کردن شرایط مناسب به منظور افزایش تولید و صدور کالاهای صنعتی از طریق جذب سرمایه های خارجی، ایجاد اشتغال، کسب درآمد ارزی، رشد رفاه اقتصادی مناطق و سپس منافع ملی است . هدف پژوهش حاضر تحلیل اثرات منطقه آزاد چابهار بر توسعه کالبدی، اقتصادی شهر چابهار می باشد. روش تحقیق این پژوهش توصیفی - تحلیلی است. جمع آوری داده ها به دو روش اسنادی و میدانی انجام گرفته است. جامعه آماری مقاله شهروندان شهر چابهار و حجم نمونه با بهره گیری از روش کوکران 321 نفر خانوار می باشند. روایی ابزار تحقیق (پرسش نامه) با بهره گیری از دیدگاه افراد متخصص و پایایی آن از طریق آلفای کرونباخ با ضریب 0.97 تأیید شد. در وهله اول تحلیل داده های پرسش نامه در نرم افزار SPSS با استفاده از آزمون T دو نمونه وابسته و آزمون فریدمن صورت گرفته است. نتایج نشان داد که دیدگاه شهروندان چابهار براساس طیف لیکرت نسبت به وضعیت فیزیکی و اقتصادی شهر چابهار در قبل و بعد از ایجاد منطقه آزاد تجاری - صنعتی بیانگر  این    می باشد که میانگین میزان گسترش فیزیکی از 2.4 به 3.8، خدمات شهری از 2.04 به 3.01 و اشتغال و درآمد از 1.9 به 3.2، افزایش داشته است.

گسترش فیزیکی شهرها به عنوان فرایندی پویا و مداوم تحت تأثیر نیروها و عوامل گوناگونی رخ می دهد. ازجمله این عوامل می توان به عملکرد مؤسسات آموزش عالی اشاره کرد. مؤسسات آموزش عالی در شهرها استقرار می یابند و پس از تأسیس این مؤسسات، مراکز و خدمات وابسته به آن ها شکل خواهد گرفت و این فرایند بر فرم شهرها اثرگذار شده و یکی از عرصه های مهم این اثرگذاری، گسترش کالبدی شهر است. زاهدان با داشتن 35 مؤسسه آموزش عالی و جمعیت بالای دانشجویی در سال 1394 به عنوان قطب برتر آموزشی در سطح استان و حتی منطقه شناخته شده است. پژوهش حاضر  از نوع توصیفی- تحلیلی بوده و با استفاده از مطالعات اسنادی و پیمایشی، اثرات وجود و گسترش مؤسسات آموزش عالی در شهر زهدان بررسی شده است. برای این منظور از پرسشنامه متخصص محور استفاده شده است. انتخاب نمونه با توجه به تخصص محور بودن سؤالات و محدود بودن جامعه ی آماری تمام شماری است. بدین معنا که پرسش نامه ها بین تمامی کارکنان و کارشناسان شهری مرتبط با برنامه ریزی توسعه کالبدی شهر در سازمان های اجرایی که تعداد آنان به 40 نفر رسیده توزیع شده است. برای آزمون فرضیه ها و تحلیل داده ها، افزون بر استناد به مطالعات اسنادی و کتابخانه ای از روش تحلیل آماری برآورد میانگین و نرم افزارهایی چون SPSS، ARC MAP و EXCEL استفاده شده است و درنهایت رتبه هر یک از مؤسسات آموزش عالی در گسترش فیزیکی شهر زاهدان با استفاده از مدل WASPAS ارزیابی شده است. نتایج مطالعات بیانگر اثرگذاری استقرار دانشگاه سیستان و بلوچستان به عنوان رتبه نخست و در مراتب بعدی دانشگاه آزاد و علوم پزشکی بر گسترش فیزیکی شهر زاهدان  در اطراف این مؤسسات است.

امروزه سرزندگی شهری به عنوان یک پارادایم جامع با گستره ی محتوایی متنوع، در مباحث گفتمان برنامه ریزی شهری و سیاست، جهت بهبود وضعیت وارتقای شرایط زیستی توجه و ملاحظات خاصی را به دست آورده است. لذا مقاله حاضر به عنوان یک تحقیق تحلیلی با بررسی رویکردهای مختلف در حوزه ی سرزندگی شهری سعی بر آن دارد، ضمن تحلیل رویکردهای سرزندگی، با دیدگاه یکپارچه (به دلیل ماهیت علم جغرافیا) به ارائه مدل مفهومی منبعث از آن برای بستر سازی پژوهش های آتی مبتنی بر این مفهوم بپردازد. درهمین راستا، مقاله حاضر که به لحاظ هدف بنیادی و داده های آن به روش کتابخانه ای واسنادی فراهم آمده است در پی پاسخ به این سوالات بوده است که: عوامل موثر بر سرزندگی شهری در چارچوب سیستم های ارزیابی رویکردها (روانشناسی، محیطی، اجتماعی، کارکردی و پایداری) کدامند؟ و نیز اینکه: چه ارتباطی بین ابعاد وعناصر اصلی سرزندگی شهری وجود دارد؟ یافته های پژوهش بیانگر این است که سرزندگی شهری کیفیتی ویژگی ذاتی و مبتنی بر محیط نبوده و به عنوان رخدادی اجتماعی- فضایی، نتیجه یک روند دراز مدت از رضایت کاربران در فضاهای شهری است، که در تعامل شهر و شهروند در میان چندین لایه عملکردی در گستره ای زمانی شکل می گیرد. از اینرو سرزندگی شهری علی رغم رویکردی چندگانه با تفسیرهای متفاوت، نشان دهنده سکانسهای فضایی متنوع با یک تفکر جامع از زیست پذیری شهری و تعابیر لازم از ویژگی های فضایی است که مجموعه ای از شاخصهای موجود با یک رویکرد شفاف مکانی را می طلبد.

بلایای طبیعی مانند زلزله، فاجعه انسانی، تخریب منابع و ایجاد اختلال در فعالیت های اقتصادی و اجتماعی شهرها را به دنبال دارند. روی دیگر این فاجعه، فرصت هایی است که پیرو تغییرات ناشی از وقوع زلزله برای توسعه، به خصوص در فرایند بازسازی و نوسازی فراهم می شود. هدف از این تحقیق، شناسایی و ارزیابی فرصت های توسعه کالبدی ناشی از زلزله 1376 در شهر حاجی آباد زیرکوه است. روش تحقیق براساس هدف کاربردی و ازلحاظ ماهیت و روش توصیفی- تحلیلی بوده است. شیوه گردآوری اطلاعات شامل مطالعات کتابخانه ای (فیش برداری و اسنادی) و مطالعات میدانی (پرسش نامه و مصاحبه) است. روایی پرسش نامه با توجه به مقدار آلفای کرونباخ به دست آمده از پرسش نامه (828/0)، تأیید شد. به منظور بررسی و ارزیابی میزان استفاده از فرصت های توسعه کالبدی از مدل های تحلیل آماری در SPSS شامل آزمون T تک نمونه ای، تحلیل رگرسیون چندمتغیره و تحلیل عاملی استفاده شده است. یافته های تحقیق نشان داد که بالاترین میزان استفاده از فرصت های توسعه کالبدی در شهر حاجی آباد، در زمینه معابر و شبکه ارتباطی با امتیاز 30/3 بوده است. درحالی که استفاده از فرصت های توسعه در زمینه مسکن، خدمات و تسهیلات رفاهی و خدمات و تسهیلات زیربنایی مورد توجه و استفاده چندانی قرار نگرفته است.