ناصر طالب بیدختی

شهرها به عنوان سیستم های منعطف ولی پیچیده در نظر گرفته می شوند. بالا بردن سطح انعطاف پذیری محیط شهری در برابر تنش های ناشی از بروز بحران و نیز به حداقل رساندن زمان بازتوانی و به طورکلی، تاب آور ساختن شهرها ازجمله مهمترین عواملی است که می بایست در برنامه ریزی و مدیریت شهرها مورد توجه قرار گیرد. در این مقاله میزان تاب آوری هیدرولیکی شبکه آب شهر صدرا در برابر زلزله با شدت و محل های مختلف و با در نظر گرفتن ویژگی های فیزیکی شبکه و مشخصات کامل لوله ها اعم از هندسی و هیدرولیکی، مورد مطالعه قرار گرفته است. شاخص جمعیت متاثر از افت راندمان شبکه آبرسانی شهری ناشی از وقوع زلزله به عنوان معیاری مهم برای سناریو های متفاوت بررسی و مقایسه شده اند. نتایج این پژوهش 5 هدف شناسایی خطوط لوله بحرانی، تعیین میزان تاب آوری شبکه آب شهر صدرا، تعیین مناطق بحرانی بر اساس معیار شکست، تعیین جمعیت متاثر از خرابی شبکه لوله و بررسی مناطق مختلف شهری از نظر میزان نشت آب در لوله ها میباشد. به این منظور 18 سناریو با تغییر در شدت زلزله ، مرکز زلزله و دو استراتژی تعمیر با کاهش در میزان تقاضای مورد انتظار مصرف کننده، مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد در زلزله های با شدت کمتر منظقه شمال بیشترین میزان لوله آسیب دیده را دارد در حالیکه با افزایش شدت زلزه مرکز شهر آسیب پذیر تر است. بررسی نتایج شاخص Todini نیز نشان داد که شمال آسیب پذیر ترین منطقه و جنوب تاب آور ترین منطقه در برابر زلزل هست. بعلاوه مطالعه نمودارهای نشت از شبکه لوله نیز تایید کرد که بیشترین میزان نشت در شمال شهر اتفاق می افتد که به تبع آن بیشترین جمعیت متاثر از خسارات زلزله به شبکه آبرسانی در شمال متمرکز است. بررسی شاخص IP نشان داد که شمال با نزدیک به 74000 نفر جمعیت متاثر آسیب پذیر ترین ناحیه است. در نهایت زمان بازگشت سیستم به حالت نرمال تعیین شد که نشان از همبستگی مثبت شدت زلزله و زمان بازیابی سیستم در هر سه ناحیه دارد

ارتقای آموزش مهندسی برای رشد، تولید، پیشرفت فرهنگی و اقتصادی و ایجاد خدمات اجتماعی آینده ضروری است. در دنیای امروز دانشگاهها می توانند مهارتهای لازم و پیشرفت فنی را با ارائه آموزش و پژوهش مناسب تأمین کنند. این آموزش در کشورهای پیشرفته حالتی پویا دارد. در این کشورها افزون بر اینکه دروس نظری و تخصصی به خوبی به دانشجویان آموزش داده می شود و دانشجویان دروس گوناگونی را در زمینه های مختلف مهندسی آموزش می بینند، فعالیت عملی و کارهای آزمایشگاهی برای حضور هر چه بیشتر و حرفه ای تر دانشجویان در صنعت به خوبی در نظر گرفته می شود، به گونه ای که بیشتر واحدهای گذرانده شده به وسیله دانشجویان به صورت آزمایشگاهی یا پروژه هایی است که با صنعت در ارتباط است. در این مقاله رو شهای کارآمد آموزش مهندسی محیط زیست در کشورهای مختلف جهان بررسی و با نظام آموزشی ایران مقایسه شده و نقاط قوت و ضعف و فرصت و تهدیدهای برنامه های گوناگون تجزیه و تحلیل و در نهایت، راهکارهایی در خصوص کارآمد کردن سامانه آموزشی ایران در زمینه مهندسی عمران-  محیط زیست ارائه شده است.

انسان ها در هر زمان به تناسب نیازی که احساس می کنند برای سازگار کردن شرایط جغرافیایی، تغییراتی در اکوسیستم محیط خود بوجود می آورند. منطقه لارستان نیز از این قایده مستثنی نبوده و از ویژگی های اقلیم گرم و خشک آن، دیوارهای بلند و سایه دار، بادگیرها و از همه مهم تر و گسترده تر آب انبارها می باشد. این پدیده مهم، از اوایل روزهای شکل گیری شهر، نقش اساسی در مورفولوژی آن ایفا کرده است. در این پژوهش با انجام تحقیق جامعی، به مستند سازی و بررسی آب انبارهای عمومی لارستان و مطالعه موردی 211 نمونه از آنها پرداخته شد. در این بررسی آب انبارها با توجه به 11 جنبه مختلف تقسیم بندی شدند. در برداشت های انجام شده که 58 درصد آنها را آب انبارهای شهری، 9 درصد روستایی و 33 درصد را صحرایی تشکیل می دهد، بیشترین مشاهدات را می توان مربوط به پوشش گنبد 105 مورد، مخزن استوانه 189 مورد، دسترسی به وسیله پلکان داخلی 211 مورد، آب رسانی غیر مستقیم 128 مورد، تهویه توسط روزنه 209 مورد، مصرف آب شرب 148 مورد و نمای ساده با 176 مورد فراوانی را عنوان نمود. همچنین حجم کل آب انبارهای منطقه که 65 درصد آنها فعال، 17 درصد نیمه فعال و 18 درصد غیر فعال می باشند، در حدود 1.87 میلیون مترمکعب تخمین زده شد. در نهایت اقتصادی ترین و بهترین تصمیم جهت جلوگیری از تخریب این پدیده مهم و بقای حیات منطقه، حفظ کاربری ذاتی آب انبارها ارایه شد.

در این مقاله عوامل مؤثر در تشکیل و گسترش، پایداری و زوال قطب های علمی و حرفه ای در جوامع سنتی گذشته از دیدگاه تاریخی مورد بررسی قرار گرفته است. با توجه به پیشرفت های فنی و اطلاع رسانی و بالا رفتن سطح نیازها، امکانات و انتظارات عمرانی جوامع در دهه های اخیر، هدف های مهم یک قطب علمی در رشته مهندسی عمران تبیین شده است. همچنین، شرایط و پیش نیازها و زیر ساختارهای محیطی لازم و امکانات و ضوابط مورد نیاز برای قطب شدن یک دانشگاه یا مرکز علمی بررسی شده است. در ضمن، مزایا و مضار به وجود آوردن قطب های علمی متمرکز از دیدگاه سیستم های پویا به صورت کلی و فلسفی مطالعه و نقد شده است. به نظر می رسد که بعضی از اهداف و رسالت های مهم و قدیمی قطب های علمی را در پیشرفت های اخیر در تکنولوژی ارتباطات و اطلاع رسانی برآورده کرده است که تا حدودی در بسیاری از زمینه ها توجیه ایجاد قطب های متمرکز علمی در یک محل را زیر سؤال می برد. برای ایجاد یک قطب علمی لازم است که اولاً با بررسی خصوصیات قطب های علمی موجود در رشته مهندسی عمران و مراکز آموزشی تحقیقاتی پیشرفته موسوم به مراکز اعلا در کشورهای پیشرفته صنعتی با توجه به نیاز و امکانات و اهداف ملی مشخصات این گونه قطب ها در ایران باید تبیین شود. ثانیاً مراکز علمی واجد شرایط برای قطب شدن و رشته های مربوط در ایران شناسایی و مشخص شوند. ثالثاً با استفاده از روش های علمی مکان یابی مراکز بهینه از بین آنها گزینش گردند. علاوه بر این، لازم است توجه شود که در شرایط فعلی، بر خلاق گذشته، به علت تغییرات سریع و همه جانبه ساختار این گونه قطب ها باید پویا، انعطاف پذیر و قابل انطباق با تحولات سریع فنی و شرایط جهان امروز باشد. مباحث طرح شده در این مقاله تنها به موضوع قطب های علمی در رشته مهندسی عمران محدود نمی شود، بلکه در مورد سایر رشته نیز مطرح است. بنابراین، در این مقاله سعی شده است سؤالاتی در خصوص لزوم ایجاد و گسترش و نیز خصوصیات قطب های علمی مطرح و باب بحث تازه ای در این مورد گشوده شود. نتیجه مهم بحث های مطرح شده ایت است که در شرایط پویا و متغیر فعلی کلیه جوانب ایجاد قطب ها علمی در ایران باید قبل از تصمیم گیری و سرمایه گذاری چشمگیر مورد بررسی علمی بیشتر قرار گیرند و مآلاً ساختار آنها نیز غیر متمرکز، قابل انعطاف و قابل انطباق در طول زمان باشد.