داریوش جلالی

مقدمه: ادراک از بیماری که نقش مهمی در فرایند درمان و پیروی از دستورات بهداشتی دارد تحت تاثیر عوامل مختلف روانشناختی است. هدف پژوهش حاضر  بررسی نقش میانجی راهبردهای مقابله ای در رابطه بین ویژگی های شخصیتی و عملکرد خانواده با ادراک از بیماری در بیماران مولتیپل اسکلروزیس (ام اس) بود . روش: روش پژوهش حاضر توصیفی با طرح همبستگی مبتنی بر تحلیل مسیر و جامعه آماری کلیه بیماران مبتلا به ام اس مراجعه کننده به مطب های متخصصان مغز و اعصاب و همچنین بیمارستان کاشانی شهر شهرکرد در سال 1399 بود که از میان آن ها تعداد 250 نفر، به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داده شامل پرسشنامه ادراک بیماری بردبنت و همکاران، پرسشنامه ویژگی های شخصیتی نئو، مقیاس عملکرد خانواده بیشاپ و بالدوین و پرسشنامه راهبردهای مقابله لازاروس و فولکمن بود. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS - 24 و Amos - 19 و به روش تحلیل مسیر تحلیل شد. یافته ها: نتایج نشان داد مدل پژوهش از برازش مناسبی برخوردار است. همچنین نتایج نشان داد راهبردهای مقابله ای در رابطه بین روانرنجورخویی، وجدان گرایی، توافق پذیری، تجربه گرایی، برون گرایی و عملکرد خانواده با ادراک از بیماری نقش میانجی دارد . نتیجه گیری: عملکرد خانواده و ویژگی های شخصیتی  می توانند با تاثیرات مثبت بر اتخاذ راهبردهای مقابله ای موثر، ادراک بهتری از بیماری را برای فرد به دنبال داشته باشند.

پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر آموزش شناختی مبتنی بر ذهن آگاهی (MBCT) بر کیفیت توجه دانش آموزان متوسطه اول اجرا شد. در یک طرح پژوهشی نیمه آزمایشی از تعداد 2500 نفر دانش آموز متوسطه اول شهرستان لردگان تعداد 126 نفر به صورت تصادفی خوشه ای انتخاب و پس از تکمیل پرسشنامه کیفیت توجه، 40  نفر از آنها که کمترین نمرات را کسب کردند انتخاب و به صورت تصادفی در 2 گروه آزمایش و کنترل (هر گروه 20 نفر) گمارده شدند. سپس گروه آزمایش طی 12 جلسه 60 دقیقه ای آموزش شناختی مبتنی بر ذهن آگاهی را دریافت کردند. آزمودنی ها طی مراحل پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری 2 ماهه مقیاس کیفیت توجه (بریکن کمپ، 2002) را تکمیل کردند. نتایج نشان داد در مرحله پیش آزمون تفاوت معناداری بین میانگین نمرات گروه های آزمایش و کنترل وجود ندارد، اما در مرحله پس آزمون و پیگیری میانگین نمرات توجه گروه آزمایش در مقایسه با گروه کنترل به صورت معنی داری بالاتر بود (01/0£ P). نتیجه گیری شد که از آموزش شناختی مبتنی بر ذهن آگاهی می توان در جهت بهبود کیفیت توجه دانش آموزان استفاده کرد. 

این پژوهش با هدف بررسی اثربخشی آموزش شناختی مبتنی بر ذهن آگاهی متناسب با فرهنگ ایرانی بر رفتارهای شهروندی سازمانی و رفتارهای ضد خدمت کارکنان به مرحله ی اجرا درآمد. در یک طرح پژوهشی شبه آزمایشی تعداد36 نفر از کارکنان شرکت های خدمات رسان آب و فاضلاب، برق و مخابرات در گستره استان چهارمحال و بختیاری به صورت طبقه ای نسبتی تصادفی انتخاب و در دو گروه آزمایش و کنترل (هر گروه 18 نفر) گمارده شدند و طی 3 مرحله پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری 4 ماهه مقیاس رفتارهای شهروندی و رفتارهای ضد خدمت را تکمیل کردند. سپس گروه آزمایش طی 8 جلسه 120 دقیقه ای آموزش شناختی مبتنی بر ذهن آگاهی متناسب با فرهنگ ایرانی را دریافت کرد. نتایج حاصل از تحلیل کواریانس چند متغیری نشان داد که ارائه آموزش بر تغییر میانگین نمرات رفتارهای شهروندی سازمانی و رفتارهای ضد خدمت کارکنان تاثیر پایدار داشته است (01/0p£). نتیجه گیری شد که آموزش شناختی مبتنی بر ذهن آگاهی متناسب با فرهنگ ایرانی بر بهبود رفتارهای شهروندی سازمانی و تعدیل رفتارهای ضد خدمت کارکنان تأثیر پایدار دارد.