عباس مقبل

در مفهوم عام و گسترده ، خصوصی سازی (Plivatization) در صنایع دولتی « کاهش فعالیتهای اقتصادی دولت و یا از میان برداشتن همه فعالیتهای اقتصادی دولت » است . در مفهوم خاص و محدود ، خصوصی سازی به معنی « واگذاری مالکیت صنایع دوتی به بخش خصوصی » است . عموماً دو دلیل و یا دو هدف برای واگذاری صنایع دولتی به بخش خصوصی ارائه می گردد: 1- کاهش مسئولیتهای دولت و خارج سازی صنایع دولتی از حیطه مدیریت دولت . 2- کاهش بار مالی صنایع دولتی بر بودجه کشور. برای تحقق هدف اول ، انتقال مدیریت صنایع دولتی به بخش خصوصی در صورتی میسر است که بیش از پنجاه درصد سهام این صنایع به بخش خصوصی فروخته شود و برای عملی نمودن هدف دوم کافی است که تمام صنایع دولتی بدون سود و همراه با ضرر سالیانه به بخش خصوصی عرضه گردد. طبعاً در صورتی که بخشی از سهام و یا تمام سهام صنایع دولتی همراه با ضرر سالیانه به بخش خصوصی فروخته شود ، مدیریت آنها هم در دست بخش خصوصی واقع خواهد شد. به زبان دیگر ، برای خصوصی سازی مدیریت صنایع دولتی ، فروش تمام سهام آنها به بخش خصوصی ضرورت ندارد، بلکه تامین تغییر مدیریت از دولتی به خصوصی هم از انواع خصوصی سازی صنایع دولتی است. بدیهی است که خصوصی سازی در مفهوم عام تأثیرات و پیامدهای بیشتری را در اقتصاد به دنبال دارد و در صورتی که در ارتباط با تولید درچارچوب مفهوم عام و گسترده عمل شود ، تولید خدمات و یا کالاها غیر دولتی خواهد بود. به عبارت دیگر ، خصوصی سازی گسترده به معنی خصوصی شدن تولید و خدمات از قبیل آموزشی و بهداشتی است.

در این مقاله، مفهوم هویت سازمان و شناسایی عناصر هویت ساز در سازمان های ایرانی بررسی شده است. هم چنین، تعیین اولویت و اهمیت عناصر هویت ساز در سازمان های منتخب دیگر، فعالیت مهم این پژوهش است. جمع آوری و تحلیل اطلاعات از شعبه های هفت بانک دولتی مستقر در شهر تهران نشان می دهد، مؤلفه های: رفتار سازمان، شخصیت سازمان، ارتباطات و نمادگرایی، عناصری هستند که هویت سازمان ها را ایجاد می کنند. هم چنین، اهمیت این عناصر به ترتیب عبارت اند از: شخصیت سازمان، نماد گرایی، رفتار و ارتباطات سازمان.

براساس دیدگاه مبتنی بر منابع، قابلیت های خدماتی موقعیت رقابتی را ارتقا می بخشند که ابعاد قابلیت های مدیریتی، سازمانی، بازاریابی و کیفیت خدمات را شامل می شوند. با توجه به اهمیت بررسی این قابلیت ها از حیث اینکه به صورت مجزا و مستقل از عملکرد موردبررسی قرار بگیرند، در این مقاله از ترکیب AHP فازی و دیمتل فازی برای ارزیابی ابعاد و شاخص ها و همچنین تعیین و تجزیه و تحلیل شدّت روابط بین شاخص هایقابلیت های خدماتی استفاده شد. در تحقیقات پیشین، نحوه تعیین اوزان در روش دیمتل فازی مشخص نشده است. اما در این تحقیق رویکردی نو در تعیین اوزان دیمتل فازی ارائه گردید. بر اساس فرآیند پنج مرحله ای تحقیق، نتایج از طریق پرسشنامه های مجزا و نظرخواهی از 10 نفر از خبرگان بدین صورت حاصل گردید که قابلیت های مدیریتی و سازمانیاز دیگر ابعاد مهم تراند و همچنین شاخص "تحلیل و شکل دهی استراتژی" از دیگر شاخص هامهم تر بوده، به عنوان یک نتیجه کلی در صنایع کوچک ایران، شاخص "کیفیت شرکت" به نسبت دیگر شاخص ها از اولویت بیشتری برخوردار است.

صنایع کوچک نقش قابل توجهی را در توسعه کسب و کار و در بهبود وضعیت اقتصادی دارند. با این حال مطالعات نشان می دهد که این صنایع از قدرت رقابت پذیری کافی برخوردار نیستند و پیچیده تر شدن محیط رقابتی، چالش های عمده ای برای این صنایع بوجود آورده است. تشخیص موقعیت رقابتی منوط به شناسایی منابع ایجاد رقابت پذیری است. از دیدگاه مبتنی برمنابع، ارائه خدمات بطور عمده به منابع و قابلیت های سازمان بستگی دارد تا در بلندمدت مزیت رقابتی پایدار را ایجاد نماید. براساس دیدگاه مبتنی برمنابع به صورت جامع از طریق مطالعه گسترده پیشینه پژوهش، 28 شاخص از ادبیات موضوع جهت شناسایی و تعیین قابلیت هایی که بیشترین تأثیر را در مزیت رقابتی صنایع کوچک ایران بوجود می آورند استخراج گردیدند. سپس با استفاده از روش دلفی فازی، پرسشنامه هایی از 13 شاخص گزینش شده، مبتنی بر روش های مدلسازی ساختاری تفسیری و تحلیل عملکرد-اهمیت تهیه و در پانل خبرگان صنایع کوچک تکمیل و پس از اخذ نظرات خبرگان و تجمیع نظرات، مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد که شاخص های "گرایش به بازار"، "تفکیک فعالیتها و سطح متمرکزسازی"، "برنامه ریزی، کنترل و ادغام فعالیتها"، کیفیت تعاملی" و "کیفیت شرکت" شاخص های زیربنایی می باشند و همچنین شاخص های "رهبری"، "بازاریابی عملیاتی" و"گرایش به بازار" می توانند جایگاه شرکت های صنایع کوچک را در بازار رقابتی حفظ و مزیت رقابتی را ایجاد نمایند.