محمداسماعیل مطلق

مقدمه: بهینه کاوی یا الگوبرداری از روش ها و فرآیند های برتر یکی از روش های بهبود عملکرد و بهسازی سازمانی محسوب می شود. مطالعه حاضر، به منظور تعیین میزان بهینه کاوی اعضای کمیته مدیریت بحران و بلایای بیمارستان های دولتی ایران در مواجهه موثر با بلایا انجام شد. روش ها: مطالعه حاضر مقطعی بوده و در سال 1397 انجام شد. جامعه پژوهش بیمارستان های دولتی ایران بود که بر اساس آمایش سرزمینی به صورت تصادفی انتخاب شد. ابزار جمع آوری داده ها پرسش نامه محقق ساخته شامل دو بخش متغیرهای فردی و میزان و نحوه بهینه کاوی با 14 سئوال باز و بسته بوده که روایی و پایایی آن تائید شد. داده ها در نرم افزار SPSS نسخه ۲۳ تحلیل شد. یافته ها: از مجموع 410 نفر اعضای کمیته بیمارستانی مدیریت بحران و بلایا در دسترس، 103 نفر(1/25 درصد) در طول سوابق همکاری با کمیته، سابقه حداقل یک تا حداکثر هشت مورد بهینه کاوی داشتند که در مجموع 237 مورد بهینه کاوی به ثبت رسیده است. بدین ترتیب میانگین بهینه کاوی افراد بررسی شده 2/1±58/0 مورد بوده است. بین تعداد موارد بهینه کاوی و مدت همکاری در کمیته مدیریت بحران(177/0+=r & 001/0=P)، تعداد تخت فعال بیمارستان محل خدمت(117/0+=r & 024/0=P)، مقطع تحصیلی(109/0+=r & 029/0=P) و شهر محل استقرار بیمارستان (در کلان شهرها 4/28 درصد و در غیر کلان شهرها 9/15 درصد) (010/0=P)، رابطه معنی دار و با سایر عوامل فردی و سازمانی رابطه غیرمعنی دار وجود داشت(05/0<P). نتیجه گیری: مطالعه حاضر، نشان داد سرانه بهینه کاوی اعضای بررسی شده با توجه به سایر مطالعات مشابه در سطح کمی قرار داشت. لذا پیشنهاد می شود برنامه های مداخله ای متناسب طراحی و اجرا گردد.

این مقاله روند تغییرات میزان باروری کل ایران و دیگر شاخص های مربوط به آن، در دهه های 1370 و 1380 را به صورت چندمتغیری و بر اساس متغیرهای محل سکونت، سطح تحصیلات، اشتغال، و وضعیت برخورداری تبیین می کند. از آنجایی که در دهه های یادشده ایران یکی از سریع ترین گذارهای باروری را در جهان تجربه کرد به کار بستن روش های جدیدی نظیر بررسی تغییرات شاخص های باروری به صورت چندمتغیری می تواند درک عمیق تری از مکانیسم تغییرات این دوره مهم در گذار باروری در ایران در اختیار ما بگذارد. داده های مورد استفاده در این پژوهش، شامل داده های خام نمونه 2% سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1390 است و تغییرات باروری در ایران به تفکیک متغیرهای موردمطالعه در چهار دوره پنج ساله 75-1371، 80-1376، 85-1381 و 90-1386 بررسی شده است. یافته های تحقیق حاکی از آن است که با کاهش میزان باروری کل، تاثیر متغیرهای مطالعه در تبیین شاخص های مختلف باروری و از جمله احتمال گذار به فرزند بعدی، کاهش یافته است. با این وجود، همچنان متغیرهای اقتصادی-اجتماعی در احتمال تولد فرزندان به طور کلی و به ویژه احتمال تولد بیش از یک فرزند، تاثیر می گذارند. نتایج همچنین نشان می دهد، زنان شهری، تحصیل کرده، شاغل، و طبقه بالا پیشگامان تاخیر در فرزندآوری و فاصله گذاری بین موالید بوده اند.

این مقاله بررسی چندمتغیره تغییرات باروری نسل ها در ایران را مورد توجه قرار داده و با استفاده از مدل رگرسیونی بقاء بازه های زمانی مجزا، نسبت پیشرفت موالید را  برای هر دوره انتقالی نسل های مختلف به صورت جداگانه مطالعه نموده است. با استفاده از این روش، احتمالات فرزندآوری در هر انتقال و شاخص های باروری مرتبط با آن به صورت چندمتغیری و بر اساس متغیرهایی نظیر وضعیت اقتصادی، محل سکونت، سطح تحصیلات و اشتغال محاسبه شده است. داده های مورد استفاده در این پژوهش، نمونه 2% داده های خام سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1390 است و این مطالعه تغییرات باروری در ایران را برای نسل های متولد 1326 تا 1355،  بررسی نموده است. یافته ها نشان می دهد که میزان باروری تجمعی روندی کاهشی را تجربه کرده است و این روند کاهشی برای همه گروه های اقتصادی، اجتماعی، و جمعیتی اتفاق افتاده است. همچنین این مطالعه نشان می دهد نقش متغیرهای اقتصادی-اجتماعی در تبیین تفاوت های باروری در نسل های جوانتر نسبت به زنان مسن کاهش یافته است، اما با این وجود، تفاوت های باروری در میان گروه های مختلف اقتصادی- اجتماعی و جمعیتی هنوز مشهود است و علی الخصوص احتمال تولد فرزندان دوم به بعد در نسل های مختلف بیشتر تحت تاثیر عوامل اقتصادی، اجتماعی و جمعیتی بوده است. 

مقدمه: تیم های کاری بستر مناسبی را برای استفاده بهینه از ظرفیت های سازمانی فراهم می نمایند و به عنوان یکی از عوامل مؤثر در ارتقاء بهره وری و افزایش رضایت کارکنان همواره مورد توجه سازمانها میباشند. این مطالعه با هدف شناخت کارکرد و اثربخشی تیم های کاری معاونت بهداشتی دانشگاه های علوم پزشکی کشور انجام گرفت. روش کار: مطالعه توصیفی تحلیلی از نوع پیمایشی بوده که در سال 92- 1391 انجام گرفت. جامعه پژوهش معاونت بهداشتی 13 دانشگاه علوم پزشکی کشور بودند که به صورت سهمیه ای و تصادفی منظم انتخاب شدند. در دانشگاه های منتخب، مدیران و کارشناسان به صورت سرشماری مورد مطالعه قرار گرفتند. ابزار جمع آوری داده ها، پرسشنامه محقق ساخته بود که روایی و پایایی آن مورد تائید قرار گرفت. داده ها در نرم افزار SPSS18 با آزمون های آماری در سطح معنی داری 05/0α< تحلیل شد. یافته ها: میانگین تعداد عضویت مدیران و کارشناسان در تیم های داخلی، دانشگاهی، استانی و وزارتی به ترتیب 2/1±9/0، 2/1±8/0، 0/1±5/0، 2/0±04/0 بود. عمده موارد عضویت (4/78 درصد) با ابلاغ رسمی و 2/76% تشکیل جلسات با دستور کار بوده و 2/76% اعضای تیم های کاری اعلام نمودند که تیم های کاری فعلی رویکرد مدون دارند. از نظر مدیران و کارشناسان سطح جاری سازی، ارزیابی و اصلاح و اثربخشی تیم های کاری از کل 5 امتیاز به ترتیب 9/0±4/3، 8/0±2/3، 9/0±4/3 بود. بین سطح جاری سازی، فراوانی عضویت مدیران و کارشناسان در تیم های مختلف کاری و تیپ بندی دانشگاه های علوم پزشکی تفاوت معنی دار وجود داشت (014/0=p)، (032/0=p). نتیجه گیری: این مطالعه نشان داد عملکرد و اثربخشی تیم های کاری در حد متوسط بوده لذا پیشنهاد می گردد برای بهبود عملکرد برنامه های مداخله ای طراحی و اجراء گردد.

مقدمه: در دنیای کسب و کار فعلی، بهره مندی از فن آوری اطلاعاتی یکی از عوامل مهم توسعه و بهبود عملکرد سازمان ها محسوب می شود. این مطالعه با هدف تعیین برخورداری مدیران و کارشناسان مسؤول معاونت بهداشتی دانشگاه های علوم پزشکی کشور از فن آوری اطلاعاتی و ارتباط آن با عوامل فردی و سازمانی انجام گرفت. روش بررسی: این مطالعه به صورت مقطعی در بهار 1389 انجام گرفت. جامعه ی پژوهش، مدیران و کارشناسان مسؤول حوزه ی ستادی معاونت بهداشتی دانشگاه های علوم پزشکی کشور بودند که 13 دانشگاه به صورت طبقه ای و تصادفی منظم انتخاب شدند. در دانشگاه های منتخب، کلیه ی مدیران و کارشناسان مسؤول در دسترس به عنوان نمونه ی پژوهش، به صورت سرشماری مورد مصاحبه و پرسش گری قرار گرفتند. پرسش نامه ی مورد استفاده شامل متغیرهای فردی و سازمانی بود که روایی و پایایی آن مورد تأیید قرار گرفت. در تجزیه و تحلیل یافته ها از آزمون های Chi-square، Fisher's Exact، Spearman، Krukal Wallis و Mann-Whitney استفاده شد. یافته ها: از بین 293 مدیر و کارشناس مسؤول مورد مطالعه، 288 نفر (3/98 درصد) در اطاق کار خود به کامپیوتر سالم و 281 نفر (97 درصد) به اینترنت دسترسی داشتند که میزان رضایت از سرعت اینترنت 30 درصد در سطح زیاد و 46 درصد در سطح متوسط بوده است. 205 نفر (70 درصد) از سیستم اتوماسیون برخوردار بودند. دسترسی به اینترنت با برخورداری از سیستم اتوماسیون رابطه ی معنی دار داشت (045/0 ≥ P). سطح رضایت از سرعت اینترنت فقط با تیپ بندی دانشگاه ها (013/0 ≥ P)، برخورداری از سیستم اتوماسیون (000/0 ≥ P) و سن افراد (143/0- = R، 015/0 = P) رابطه ی معنی دار داشت. 220 نفر (75 درصد) دارای پست الکترونیک فعال بودند. نتیجه گیری: با توجه به کمیت بسیار خوب برخورداری از فن آوری اطلاعاتی، پیشنهاد می گردد برای تقویت و توسعه ی کیفی آن، برنامه های مداخله ای طراحی و اجرا شود.

 مقدمه: الگوبرداری به منظور شناسایی تجارب و دستاوردهای موفق کسب و کار جهت بهبود و توسعه عملکرد سازمان مورد استفاده قرار می گیرد. این مطالعه با هدف تعیین فراوانی الگوبرداری توسط مدیران و کارشناسان مسئول معاونت بهداشتی دانشگاه های علوم پزشکی کشور و ارتباط آن با عوامل فردی و سازمانی انجام گرفت. روش کار: این مطالعه به صورت مقطعی در بهار 1389 انجام گرفت. جامعه پژوهش مدیران و کارشناسان مسئول حوزه ستادی معاونت بهداشتی دانشگاه های علوم پزشکی کشور بوده که 13 دانشگاه به صورت طبقه ای و تصادفی منظم انتخاب شدند. در دانشگاه های منتخب کلیه مدیران و کارشناسان مسئول در دسترس، بصورت سرشماری مورد مصاحبه و پرسشگری قرار گرفتند. پرسشنامه مورد استفاده شامل متغییرهای فردی و سازمانی بود که روایی و پایایی آن تأیید شد. یافته ها: از بین 293 مدیر و کارشناس مسئول مطالعه شده، 75 نفر(26.5 درصد) جهت بهبود و توسعه عملکرد سازمان خود، 167 مورد از تجارب و دستاوردهای موفق دیگر سازمان ها بهره مند شدند. بیشترین موارد الگوبرداری(46.7 درصد) از طریق بازدید از محل بوده، 86.2 درصد الگوبرداری از حوزه سلامت و 91 درصد الگوبرداری در داخل کشور انجام گرفت. از بین عوامل فردی و سازمانی فقط، مقطع تحصیلی افراد مورد مطالعه با میزان الگوبرداری رابطه معنی دار وجود داشت(0.045=P). بحث: سرانه الگوبرداری در بین مدیران و کارشناسان مسئول نازل بود که ضرورت دارد برای ترویج و توسعه آن، برنامه های مداخله ای طراحی و اجرا گردد. کلید واژه ها: الگوبرداری، بهینه کاوی، ترازیابی، محک زنی، دانشگاه علوم پزشکی این مقاله بخشی از رساله تحت عنوان ارزیابی عملکرد معاونت بهداشتی دانشگاه های علوم پزشکی کشور بر اساس مدل تعالی EFQM در مقطع دکتری مدیریت خدمات بهداشتی درمانی در سال 1389با کد 940 می باشد که با حمایت مالی دانشگاه علوم پزشکی تهران و پشتیبانی مرکز سلامت جمعیت، خانواده و مدارس و مرکز مدیریت شبکه معاونت بهداشت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی اجرا شده است.