حیدر لطفی

ایران کشوری چند قومیتی است و برحسب دو عنصر شاخص مذهب و زبان بین اقوام ایرانی تمایز وجود دارد و آن ها را به چند دسته تقسیم می کند. در این که موضوع اقوام و مسئله قومیت یکی از مهم ترین مباحث و مسائل مطرح در ایران معاصر است تردیدی نیست. در این راستا مهم ترین نکته در سیاست گذاری و مدیریت قومی، ایجاد توازن و سازش میان تعلقات ملی و قومی است. مشارکت مردم در امور سیاسی، اقتصادی و اجتماعی، یکی از مباحث مهم جامعه شناسی و علم سیاست است؛ نظام های سیاسی بر پایه ی اعتماد عمومی و اراده ی مردم استوار می گردند و استمرار و اقتدار آن ها وابسته به مشارکت و دخالت مردم است. با توجه به این مقدمه سؤال اصلی مقاله حاضر این است که مشارکت سیاسی و اقتصادی اقوام ایرانی در مدیریت کشور چه اثر و نقشی در امنیت و توسعه همه جانبه و همگرایی اقوام دارد؟ فرضیه ای را که برای پاسخگویی به این سؤال اصلی در صدد آزمونان هستیم این است که به نظر می رسد که در تاریخ ایران هر زمان دولت مرکزی به اقوام و گروه های قومی توجه کرده ساختار سیاسی ما شاهد مشارکت و همیاری و همسویی آن ها با خواست های حاصل از سیاست گذاری های مرکز بوده ایم. تحقیق حاضر به صورت توصیفی -پیمایشی انجام می شود. بدین صورت که ابتدا با استفاده از منابع کتابخانه ای و مقالات پژوهشی و نیز سایر منابع علمی به گرداوری و تحلیل مشارکت سیاسی و اقتصادی و ادبیات قومیت پرداخته شود و در ادامه با استفاده از روش دلفی به آزمون فرضیات پژوهش پرداخته می شود. یافته های مقاله نشان می دهد که تشویق اقوام ایرانی به حذف ناسیونالیسم افراطی قومی و نهادسازی سازمانی، بستری برای مشارکت نظام مند در متن نظام سیاسی فراهم می سازند و از طرف دیگر چنانچه احساس هویت متفاوت در کنار احساس محرومیت های سیاسی-اجتماعی قرار گیرد می تواند موجد عوارض امنیتی در کشور باشد. همچنین سبکی وزنه مدیریت سیاسی به نسبت وزنه جمعیتی و احساس محرومیت های اقتصادی و اجتماعی نسبت به مرکز در ایران می توانند احساس هویت متفاوت در قومیت ها را تشدید نمایند.