معصومه یدالله پور

مراسم ترحیم در مازندران آداب مخصوص به خود را دارد و اغلب در حسینیه یا امام زاده های مجاور گورستان برپا می شود. در گذشته گاه در این مراسم زمین هایی را نیز برای مزار وقف می کردند. این مقاله نخست به آیین های مرتبط با مرگ در مازندران اشاره و سپس نوع مالکیت زمین های گورستان را در آداب ترحیم مردم این منطقه بررسی می کند. برای دست یابی به این منظور محتوای برخی از وقف نامه های گورستان به شیوه توصیفی- تحلیلی مورد بررسی و واکاوی قرار گرفته اند. یافته های پژوهش حاضر حکایت از آن دارد که آداب ترحیم و وقف گورستان های مازندران نشأت گرفته از نوع نگرش و جهان بینی مردمان این منطقه است. واقفان با اعتقاد به جهان پس از مرگ، برای آرامش روح درگذشتگان خود نه تنها زمین هایی را وقف گورستان می کردند بلکه بر مزار بزرگان و بستگان خود نیز موقوفات بسیاری اختصاص می دادند تا در هر دو جهان از کردار نیک خود بهره مند شوند.

ادوارد گرانویل براون، شرق شناس انگلیسی آثار متعددی در زمینه مطالعات مربوط به ایران دارد که در این میان می توان به کتاب تاریخ ادبیات اشاره کرد. این اثر که خود تحت تأثیر شرق شناسان بزرگ اروپایی و شیوه های آن تدوین شده بود، بعدها در ایران سرمشق تاریخ ادبیات نویسان فارسی شد. هدف از این نوشتار بازگو نمودن نقش وی در ایران پژوهی است. از دید عالمان و محققان ادبی مقام وی به عنوان یک شرق شناس دوستدار فرهنگ مردم ایران ستودنی است. گسترده نگری ادوارد بروان در زمینه ایران شناسی از یک سو و تکیه بر روایت و اسناد تاریخی از سوی دیگر سبب شده تا نظرها درباره وی گوناگون باشد؛ برخی وی را نقد می کنند و برخی دیگر وی را می ستایند. در این جستار که با روش کتابخانه ای انجام شده است، نویسنده نخست به معرفی کوتاهی از براون می پردازد و سپس نقش وی در ایران پژوهی را با تأکید بر کتاب تاریخ ادبیات ایران مطالعه و بررسی می کند تا جایگاه او از دید عالمان ادبی مشخص شود. یافته های پژوهش حاضر نشان می دهد در میان شرق شناسانی که به موضوع ایران پرداخته اند، براون سهم بسزایی در شناساندن ایران و ادبیات آن به اروپاییان دارد و اینکه بعد از چاپ این کتاب محققان ایرانی روش تاریخ نگاری روایی و رجالی صرف را در پژوهش های ادبی خود کنار گذاشتند و روشی را در پیش گرفتند که براون آن را در تاریخ ادبیات خود به کار گرفته بود.

الفبای آوانگاری بین المللی بر پایه الفبای لاتین ساخته شده است و برای نشان دادن حالت های بیانی در زبان شفاهی مانند واج و آهنگ جمله کاربرد دارد. هر کدام از نمادهای الفبای آوانگاری بین المللی از دو عنصر اصلی حروف و تفکیک کننده ها تشکیل شده است. آوانگاری تفصیلی یکی از انواع راه های ثبت دقیق صداهاست. این نوع آوانگاری سبب می شود تا فرد بتواند آثار ادبی هر منطقه را که مکتوب نشده به زبان مادری یا گویش اصلی آن منطقه بخواند. از این روی، هدف از پژوهش حاضر بررسی کارآیی استفاده از آوانگاری تفصیلی در حفظ و ماندگاری ادبیات شفاهی مازندران است. این پژوهش از طریق پیاده سازی دو نمونه از ادبیات شفاهی مازندران از روی نوار و آوانگاری به روش تفصیلی انجام گرفته است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که آوانگاری تفصیلی از طریق ثبت زبان گفتار سبب ماندگاری گویش ها و لهجه های مناطق گوناگون در طول زمان خواهد شد.