زهرا علمی

مقدمه: یکی از مباحث اخیر در تحقیقات توسعه، بررسی علل فقر و سیاست های کاهش آن است. برای ریشه کنی فقر از جامعه نیاز است که اطلاع نسبتاً کاملی از پدیده فقر و عوامل اثرگذار بر آن داشته باشیم. روش: مطالعه حاضر با استفاده از داده های طرح هزینه درآمد خانوار مرکز آمار ایران در سال های 1384 و 1388، ابتدا با روش 66 درصد میانگین هزینه سرانه خانوار، خط فقر را محاسبه و براساس آن خانوار فقیر را شناسایی می نماید و سپس با به کارگیری مدل لاجیت و روش برآورد حداکثر درست نمایی به بررسی عوامل مؤثر بر فقر در مناطق شهری ایران می پردازد. یافته ها: برای هر دو سال مورد بررسی، افزایش بعد خانوار، زن سرپرست بودن و سکونت در شرق، غرب و شمال کشور احتمال قرارگیری در فقر را افزایش می دهد، درحالی که افزایش سال های آموزش، مالک بودن و سکونت در جنوب باعث کاهش فقر در مناطق شهری کشور می شود. نتایج: از نتایج این تحقیق این که دولت در سیاست گذاری های کاهش فقر، باید به افراد مسن سرپرست خانوار به خصوص زنان توجه ویژه داشته باشد. طبقه بندی JEL : I32, R20, O12

مقدمه: از مهم ترین موضوعات در ادبیات رشد اقتصادی، شناسایی محرک ها و موانع رشد است. نخستین تعریف مدل های رشد درون زا را لوکاس (۱۹۸۸) و رومر (۱۹۸۹) ارائه کردند. توسعه این نظریه ها در دهه ۱۹۹۰، این امکان را فراهم کرد تا متغیرهای متفاوت اعم از اقتصادی و سیاسی و اجتماعی، وارد نظریه های رشد اقتصادی شده و سازگاری تجربی آن ها آزموده شود. فساد از متغیرهای مهمی است که در ادبیات رشد و توسعه اقتصادی، مانعی برای رشد اقتصادی دانسته می شود. در مقابل، سرمایه اجتماعی را محرکی برای رشد اقتصادی می دانند. روش: در تحقیق حاضر ضمن بررسی ادبیات مفهومی ارتباط فساد اقتصادی با رشد اقتصادی، ارتباط سرمایه اجتماعی و فساد و نحوه تأثیرگذاری سرمایه اجتماعی بر رشد اقتصادی بررسی شده است؛ ازاینرو، با تصریح دستگاه معادلات هم زمان عوامل بنیادی تأثیرگذار بر فساد، ارتباط سرمایه اجتماعی، آزادی اقتصادی، نابرابری اقتصادی و اندازه دولت ها با فساد و ارتباط آن ها با رشد اقتصادی برآورد شده است. ابتدا روابط بین متغیر ها بهصورت رگرسیونهای چندکی در فضای دوبعدی در نرم افزار R ترسیم شده است و برای تخمین دستگاه معادلات هم زمان با دادههای مقطعی سال ۲۰۰۷ از روش سیستمی حداقل مربعات سه مرحله ای(3SLS) استفاده شده است. یافته ها: فساد اثر منفی بر رشد اقتصادی و سرمایه اجتماعی اثر منفی بر فساد اقتصادی و تلویحاً اثر مثبت بر رشد دارد. بحث: از نتایج این تحقیق این که انباشت سرمایه اجتماعی و آزادی اقتصادی و رشد نیروی کار، به عنوان محرک های رشد اقتصادی عمل کردند و در مقابل، گسترش فساد و نابرابری درآمدی، مانعی برای رشد اقتصادی بوده اند؛ بنابراین، دولت ها می توانند با اتخاذ سیاستهای کاهش نابرابری و فساد و تشویق انباشت سرمایه اجتماعی به سوی هدف رشد اقتصادی گام بردارند