محمدرضا نیکنام

محیط زیست، موهبتی خدایی و دارای تأثیرات بسیار مثبت در زندگی انسان است؛ اما دغذغه حفظ محیط زیست تا آنجاست که به تدوین یک نظام حقوقی موسوم به «حقوق محیط زیست» منجرّ شده است که خود ضرورت تحقیق درباره این موضوع حیاتی را ثابت می کند. از سوی دیگر، قواعد و مبانی و عناصر و اهداف این نظام حقوقی نه تنها اثری نامطلوب در باورها و برداشت های فرهنگی و عقیدتی جوامع بشری ندارد، بلکه به سادگی و روشنی می توان قواعد و مبانی و عناصر و اهداف چنین نظامی را از بطن ادیان و عقاید و فرهنگ های الهی و بشری به ویژه دین جامع و جهان شمول اسلام باز جست. با استمداد از مجموع آیات، احادیث و قواعد و مبانی فقهی اسلام می توان به طرح این فرضیّه پرداخت که در این آئین آسمانی، محیط زیست از جمله ارزش ها یا مصالح معتبر و قابل حمایت محسوب می شود و هرگونه اقدام علیه آن مادام که مقتضای مصلحتی برتر نباشد، محکوم به ردّ است. این تحقیق که به روش توصیفی - تحلیلی انجام گرفته به این نتیجه دست یافته است که از نظرگاه فقه اسلامی، می توان برای اثبات لزوم حفظ محیط زیست از نظر فقهی، علاوه بر آیات، روایات متعدد در خصوص حفظ برخی از مؤلّفه های زیست محیطی نظیر آب، خاک، هوا، حیوانات و نباتات و نیز دلیل عقل، به قواعد فقهیّه متعددی از قبیل قاعده لاضرر، احترام، اتلاف، عدالت، و ضمان ید استناد جست که بر وجوب حفظ و صیانت از محیط زیست دلالت دارد. این تحقیق تلاش دارد تا کیفیّت دلالت این قواعد بر مدّعای اصلی را بازشناسی نماید.

مقام معظم رهبری (مد ظله العالی) ضمن طرح مراحل سیر تکوینی انقلاب اسلامی که شامل انقلاب اسلامی، نظام اسلامی، دولت اسلامی، کشور اسلامی و تمدن اسلامی می باشد، به نقش حساس مسئولین درراستای تحقق دولت اسلامی تأکیددارند، لذا یکی از اقشاری که می تواند نقش مؤثری در این خصوص داشته باشد، بسیج ادارات است؛ این تحقیق از نوع بنیادی، باهدف تبیین ابعاد و مؤلفه های نقش مدیران بسیج ادارات در راستای تحقق دولت اسلامی بر اساس منویات مقام معظم رهبری با استفاده از روش تحلیل محتوا به صورت میدانی و کتابخانه ای انجام شده است.نمونه آماری این پژوهش20 نفر از مدیران و خبرگان سازمان بسیج ادارات می باشدکه با مصاحبه نیمه ساختار یافته به روش گلوله برفی کدهای مربوطه احصاء و مورد تحلیل قرارگرفت که نتایج بدست آمده، تعیین نقش های سازمان بسیج ادارات در هفت مولفه اعتقادی، خدمت گرایی، عدالت ، اقتصادی ، قانون گرایی، کادر سازی و درون زایی حکمرانان می باشد.