رحیم کارگر

تحولات و تغییرات خانواده در ایران در سال های اخیر، پیامدهای سوئی بر خانواده و جامعه خواهد داشت و به همین دلیل نیازمند سیاست گذاری فرهنگی مناسبی است که بتوان مواجهه درستی با آنها انجام داد و با چالش های فرارو مقابله کرد. این مقاله در پی پاسخ گویی به این سوال است که مسائل اساسی تحکیم خانواده در ایران - که می بایست در سیاست گذاری های فرهنگی آنها را در اولویت قرار داد- کدام اند؟ روش گردآوری اطلاعات، اسنادی و رسانه محور و مبتنی بر نظرات کارشناسان و خبرگان است و برای تجزیه و تحلیل اطلاعات و اولویت گذاری مسائل، روش تاپسیس - از روش های تصمیم گیری چند منظوره - است. یافته های تحقیق نشان می دهد که مهم ترین مسائل آینده خانواده در ایران، بر محور ارزش ها و تغییرات ارزشی است و به همین سبب سیاست های فرهنگی تحکیم خانواده، می بایست ناظر به حل مسائل ارزشی و اخلاقی خانواده باشد.

یکی از اسبابی که در طول تاریخ، انسان ها را به ورطه نابودی کشانده، گناه است، در کتاب مقدس یهودیان به این سنت الهی اذعان شده که سبب بی بهره شدن از انواع نعمت ها، مخصوصاً نجات به علت گناه بوده است. در آنجا بر این حقیقت اذعان می کند تا بنی اسرائیل و یهود خدا را پرستش می کردند خدا هم به عنوان تنها منجی قوم در کنار آن ها بوده است اما وقتی عصیان کردند و توبه نکردند خدا آن ها را تنها گذاشت و آن ها را مبتلا به انواع بلاها کرد. این پژوهش کوشیده است با رویکرد توصیفی- تحلیلی و باهدف تبیین جایگاه یکی از موانع ظهور ماشیح که گناه باشد این حقیقت را اثبات کند که همان طور که گناه سبب بلا و رنج بنی اسرائیل و یهود شده توبه هم می تواند این گرفتاری ها را از این قوم رفع کرده و مقدمات نجات را فراهم کرده و ظهور ماشیح را به جلو بیندازد.

یکی از مسائل برجسته مهدویت، تلاش برای اعتبارسنجی روایات مربوط به این باورداشت سترگ و نشاندادن یک نظام فراگیر و پذیرفته در این زمینه است. اینکه آیا روایت در دست از معصوم؟ع؟ صادر شده یا به دروغ به او نسبت داده شده است. این مهم نیز جز با مراجعه به فرمایش و رفتار معصوم؟ع؟ شدنی نیست. نوشتار پیش رو با روشی توصیفی _ تحلیلی تلاش میکند تا سبک مدیریت معصومین؟عهم؟ بر بحران جعل و تحریف در روایات مهدویت را واکاوی کند. این جستار در پاسخگویی به این پرسش که سبک مدیریت معصومین؟عهم؟ بر بحران جعل در روایات مهدویت چگونه بوده، تأکید دارد که این سبک، از سنخ «مدیریت بحران» بوده است؛ بدین معنا که پیشوایان معصوم؟ع؟ در رویارویی با این بحران در پی گرفتنِ تصمیماتی بودند که به کاهش روند جعل و تحریف و به کنترل و دفع آنان بینجامد. در این راستا با دو گونه «مدیریت دفعی در مرحله پیشینی» و «مدیریت رفعی در مرحله پسینی» روبهروییم. در ادامه ساز و کارهای معصومین؟عهم؟ در هر دوره بررسی میشود. بررسیهای این نگاشته زمینهای است برای پاسخ به این پرسش که امروزه از چه الگویی در رویارویی با جعل و تحریف باید بهره جست؟

این مقاله با هدف ارائه توصیه های سیاستی و راهکارهای اجرایی تبلیغ و ترویج مهدویت در رسانه های دیجیتال و الکترونیک در جمهوری اسلامی ایران انجام شده است. روش تحقیق توصیفی _ تحلیلی و گردآوری اطلاعات کتابخانه ای بوده و مبتنی بر روش منتخب سیاست گذاری فرهنگی است که با شناسایی مسائل شروع می شود و سپس با تعیین دستور کار و تجزیه و تحلیل و گزینه سازی، به بررسی و ارائه پیشنهادها و انتخاب گزینه سیاستی و طراحی سیاست می پردازد. در این مقاله برای ارتقای جایگاه تبلیغ مهدویت در کشور، توصیه های سیاستی و راهکارهای اجرایی در محورهای مختلف در رسانه های دیجیتال باید مورد توجه جدی سیاست گذاران فرهنگی کشور قرار گیرد؛ مثل: تهیه نقشه راه بیست ساله ترویج مهدویت؛ تدوین و اجرایی کردن نظام جامع آموزش های مجازی مهدویت؛ تاسیس مرکز مجازی ترویج جهانی اندیشه مهدویت؛ تشکیل دانشگاه مجازی جهانی مهدویت و موعودگرایی؛ شبکه سازی اجتماعی و اشتراک گذاری محتواهای فاخر مهدوی؛ راه اندازی شبکه هوشمند مبلغان مهدوی در فضای مجازی؛ تدوین نظام جامع نظارت و هدایت فضای مجازی؛ تشکیل قرارگاه رصد و دیده بانی مداوم فضای مجازی؛ ایجاد پایگاه های اطلاع رسانی چند زبانه مهدوی؛ تدوین دانشنامه مجازی مهدویت و انتظار؛ نشر نمادها و طرح های هنری در فضای مجازی.

این مقاله با عنوان چشم انداز جامعه منتظر در اندیشه حضرت آیت الله خامنه ای به بررسی و تحلیل آرا و اندیشه رهبر معظم انقلاب در مورد آینده مطلوب جامعه منتظر و دورنما و چشم انداز آن پرداخته است. در این مقاله با بهره مندی از روش تدوین چشم انداز و گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای، به توصیف و تحلیل نقلی-عقلی داده ها پرداخته و الگوی مطلوب از جامعه منتظر را به دست داده است. برای دست یابی به چشم انداز جامعه مطلوب در اندیشه ایشان، داده ها در دو بخش مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند؛ بخش اول، ایدئولوژی بنیادی که شامل ارزش های بنیادی و اهداف بنیادی (دلیل وجودی) است؛ بخش دوم، آینده چشم اندازی که شامل بی هگ ها (= اهداف جسورانه) و توصیف زنده آینده است. در اندیشه رهبر معظم انقلاب، چشم انداز جامعه منتظر، عبارت است از: جامعه و دولت اسلامی در حال حرکت به سمت صلاح و عدالت و توانمندی؛ با امید و آمادگی و پویایی بسیار بالا برای نزدیک کردن زمینه های ظهور و نصرت امام زمان عج و ایفای نقش مهم در تحولات جهانی و شکل گیری تمدن نوین اسلامی.

انسان، محور مباحث علوم انسانی است و پرداختن به مبانی انسان شناختی، اصلی ترین پیش نیاز تحول در علوم انسانی و تمدن سازی بشری است. هدف این تحقیق، بررسی و تبیین مبانی انسان شناختی مبتنی بر جهان بینی الهی است که مؤثر در آینده پژوهی دینی می باشد، و روش تحقیق حاضر، از نوع توصیفی تحلیلی و با صورت علمی و موضوع محور بوده و مطالب آن با روش کتابخانه ای در عرصه پدیده شناختی گردآوری شده است. یافته های این تحقیق حاکی است که آینده پژوهی اسلامی نسخه ای بدیل از آینده پژوهی عرفی است که مهم ترین ویژگی آن ارتباط با دین است و مکاتب دینی از هر دیدگاه فلسفی و علمی، آینده نگرتر هستند. اسلام ماهیت و حقیقت انسان و آینده جهان را ترسیم کرده و در چشم اندازی الهام بخش، وضعیت مطلوبی را برای بشریت نوید می دهد. رسیدن به آرمان ها و اعتقاد به هدفمندی رویدادهای آینده در بسیاری از تلاش های آینده پژوهانه وجود داشته و مرز مشترک بین بسیاری از آینده پژوهان است. نتیجه آنکه بدون شناخت مبانی انسان شناختی آینده پژوهی، توفیق زیادی در شناخت این علم و فن را نخواهیم داشت. در نظام جهان بینی الهی، انسان به صورت فطری، میل حرکت به سمت کمال بی نهایت را دارد و می خواهد با شناخت آینده، کمالات بیشتری را برای خود مهیا کند و همچنین او تنها موجودی است که با اختیار خود، آینده خودش را می سازد و تغییر در سرنوشت، وابسته به تغییر اراده هاست.

نیازسنجی پژوهشی به فرایند شناسایی نیازهای پژوهشی بالقوه و تعیین اولویتها اشاره میکند. در این پژوهه خواهیم کوشید با هدف ارتقای کیفی مهدویتپژوهی و تعمیق رویکرد بینارشتهای در این زمینه، مهمترین نیازهای «مهدویتپژوهی» با رویکرد «مدیریت» را ارائه کنیم. آنچه شایان توجه میباشد این است که این نوشتار «تعیین جهتگیری مناسب در عرصه مهندسی فرهنگ انتظار»، «کشف فرصتها و تهدیدات»، «فرصتجویی هوشمندانه» و «درک بهتر از راهبردهای رقیب» را از مهمترین کارکردهای مهدویتپژوهی با رویکرد مدیریت میداند. نتایج حاصل از تحلیل و ترکیب دادههای جمعآوری شده نشان میدهد که ساحتهای قابل تأمل در پیوند میان مهدویتپژوهی و مدیریت را باید در «مدیریت مسائل عمومی»، «مدیریت رفتارسازمانی»، «مدیریت راهبردی و «آیندهپژوهی» پیگیری کرد. باید اذعان داشت که فاصله میان وضع موجود و مطلوب در مهدویتپژوهی با رویکرد مدیریت فراوان است و مسائل فراوانی در ساحتهای گوناگون هنری در پیوند با آموزه مهدویت ظرفیت برای تحقیق و پژوهش را دارد. در این جستار به بیش از صد و شصت مسئله قابل تأمل در مهدویتپژوهی با رویکرد مدیریت اشاره شده است.