سلیمان قاسمیان

نفت سنگین درحال حاضر 15 درصد از ذخایر اثبات شده و 10.5 درصد از تولید مایعات هیدروکربوری جهان را تشکیل می-دهد. با توجه به کاهش تدریجی سهم نفت های متعارف و نفت شیل از کل تولید نفت تولیدی جهان، در بلندمدت نفت سنگین نقش برجسته ای در بازار جهانی نفت ایفا خواهد کرد و کشورهای دارنده ذخایر قابل توجه نفت سنگین نظیر ایران از موقعیت ویژه ای برخوردار خواهند بود. مقاله حاضر می کوشد با شناسایی عوامل کلیدی و نیروهای پیشران ملی و جهانی، سناریوهای محتمل صادرات نفت سنگین ایران تا افق 2040 را ارائه نماید. داده های این مطالعه شامل 27 عامل کلیدی است که به روش پویش محیطی و نظرات خبرگان طی دو مرحله از طریق پرسشنامه بدست آمد. در ادامه پس از شناسایی تاثیرات متقابل عوامل کلیدی بر یکدیگر و تحلیل آن با نرم افزار میک مک ، 16 توصیفگر که بیشترین تاثیر را در آینده صادرات نفت سنگین ایران ایفا می کند، شناسایی شدند. سپس با تکیه به منابع علمی و نظرات خبرگان، 60 وضعیت برای توصیفگرها تعریف گردید و با استفاده از نرم افزار سناریو ویزارد ، تعداد 16 سناریو با سازگاری بالا (سناریوهای باورکردنی) بدست آمد که در نهایت پس از صحه گذاری و اعتبارسنجی توسط خبرگان پنج سناریوی "در هزار توی تحریم"، " شرق بدون غرب"،" ویروس بزرگ"، "پیوند با جهان" و "فرصتهای از دست رفته" تدوین شد.

سنگاپور یکی از کشورهای توسعه یافته جنوب شرقی آسیاست که اقتصاد آن نمونه ای از اقتصادهای دانش محور موفق در جهان به شمار می رود. منظور از عبارت اقتصاد دانش پایه در این مقاله، اقتصادی است که در آن کسب، انتشار، تولید و به کارگیری دانش، پیشرانه و هدایت کننده اصلی رشد اقتصادی، تولید ثروت، ایجاد اشتغال و درنتیجه تحقق توسعه اقتصادی پایدار است. در این بررسی، علاوه بر تبیین شاخص های تولید، کسب، انتشار و به کارگیری دانش در کشور سنگاپور، سعی شده است با استناد به گزارش های بانک جهانی و مطالعات انجام شده، وضعیت این کشور در برخی از شاخص ها مانند سهم R&D از GDP، سرانه محققان، سهم درآمد فروش مجوزها، حق الامتیازها از تولید ناخالص داخلی، با کشورهای آمریکا، ژاپن، کره جنوبی و کشورهای OECD و ایران، مقایسه شود. سپس در خاتمه براساس یک شاخص ترکیبی، سطح دانش پایگی آمریکا، ژاپن کره جنوبی و کشورهای OECD و ایران با سنگاپور ارزیابی شده است.