فاطمه کریمی دردشتی

در عصر حاضر با ظهور شبکه های اجتماعی، زنان در حوزه های سیاسی، فرهنگی و اجتماعی با هدف اثرگذاری بر ذهن و قلب مخاطب مشغول به کنشگری شدند. برخی از آنان باهدف نافرمانی مدنی در راستای مخالفت با احکام اسلام، قوانین جمهوری اسلامی و رویه حکومتی در فضای مجازی به گونه ای تولید محتوا می نمایند تا با دلسرد کردن زنان نسبت به جمهوری اسلامی و دین اسلام سبب پیوستن به کمپین های مخالف به خصوص انقلاب زنانه شوند. "انقلاب آتی، انقلاب زنانه است" شعاری است که اکثر زنان فعال در این حوزه به کار می برند. یکی از محورهای اصلی فعالیت آنان، خشونت علیه زنان است که علت آن را دین اسلام یا جمهوری اسلامی جلوه می دهند. ازاین رو در پژوهش حاضر 50 صفحه اینستاگرامی زنان فعال در این حوزه با روش گلوله برفی شناسایی و پست ها و استوری های آنان موردبررسی و تجزیه وتحلیل قرار گرفت. روش تحقیق این پژوهش تحلیل مضمون است. شبکه مضامین این پژوهش شامل (1) خشونت خانگی (2) خشونت حکومتی (3) خشونت عمومی می باشد. هر یک از مضامین اصلی شامل چند مضمون فرعی است و برای هر یک از آنان مصادیقی ذکر شده است. زنان فعال در این حوزه جهت اقناع مخاطب از تکنیک هایی استفاده می نمایند؛ در این راستا استخراج تکنیک ها در این پژوهش موردتوجه قرار گرفته است.

حضور طلاب در فضای مجازی پدیده ای است که در سالیان اخیر به دلیل گسترش ابزارگونه این فضا افزایش یافته است. با شیوع ویروس کرونا و افزایش استفاده از این ابزار و تاثیر آن در زندگی اجتماعی حضور مردم و طلاب رشد چشمگیری در این فضا داشته است. اگرچه استفاده و بهره گیری حداکثری از فضای مجازی، یک اصل و ضرورت انکارناپذیر است ولی دغدغه حاکمیت نسبت به چگونگی حضور مردم در این فضابه دلیل رشد اخبار منفی، فیک و شایعات و ضعف سواد رسانه ای عموم مردم در مواجهه با این داده ها و توانمندی پایین آن ها در انتخاب و تحلیل اطلاعات به ویژه در هنگام وقوع بحران هایی مانند کرونا، دغدغه ای به حق و درست است. یکی از راه های موثر و قوی برای کاهش این نگرانی و تبدیل چالش ها و تهدید ها به فرصت، استفاده از ظرفیت نیروهای انقلابی و طلبه در شبکه های اجتماعی است. برای استفاده بهینه از این ظرفیت، لازم است در گام اول شناخت صحیحی از توانمندی و فعالیت ها به دست آید. براین اساس، مسئله اصلی این مقاله گونه شناسی فعالیت های بانوان طلبه در شبکه اجتماعی اینستاگرام در ایام شیوع ویروس کرونا است و به دنبال پاسخ به این سوال است که بانوان طلبه، برای افزایش سواد رسانه ای مخاطبین خود در این ایام چه اقداماتی انجام دادند. در مقاله با استفاده از گلوله برفی 110 صفحه طلبه خواهر شناسایی شده و با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی، به این نتیجه رسیدیم که فعالیت هایشان در این دوران در 3 گونه 1)ترویج سبک زندگی2)معرفت افزایی دینی، 3)فعالیت های جهادی کرونایی خانگی قابل دسته بندی خواهد بود.