سمیرا معصومیان

اهداف در پنجمین ویرایش راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی، اختلال وسواسی جبری با افکار یا تصاویر مزاحم و ناخوشایند (وسواس) که با اعمال تکراری و ناخواسته (اجبار) همراه می شود، مشخص شده است. پژوهش حاضر با هدف تعیین تفاوت اثربخشی پروتکل درمان طرح واره هیجانی افزوده شده به رویارویی و پیشگیری از پاسخ با رویارویی و پیشگیری از پاسخ (درمان رویارویی و پیشگیری از پاسخ) و «درمان دارویی» در بهبود علائم بیماران مبتلا به اختلال وسواسی جبری انجام شد. مواد و روش ها پژوهش حاضر به صورت کارآزمایی بالینی تصادفی انجام شد. جامعه پژوهشی مطالعه حاضر همه بیماران مبتلا به اختلال وسواسی جبری مراجعه کننده به بیمارستان ها و کلینیک های سطح شهر تهران بود. 45 بیمار مبتلا به اختلال وسواسی جبری به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب و به طور تصادفی 15 بیمار در گروه درمان طرح واره هیجانی افزوده شده به رویارویی و پیشگیری از پاسخ و 15 بیمار در گروه درمان رویارویی و پیشگیری از پاسخ و 15 بیمار نیز در گروه درمان دارویی قرار گرفتند. بعد از جایگزینی تصادفی بیماران در 3 شیوه درمانی، تمام بیماران مقیاس وسواس فکری عملی ییل براون - ویرایش دوم، مقیاس 4 سامانه ای اضطراب، پرسش نامه افسردگی بک را قبل و در انتهای درمان و 2 ماه بعد از درمان تکمیل کردند. سپس تحلیل داده ها با استفاده از آزمون های ناپارامتریک و شاخص تغییر پایدار (شاخص تغییر پایدار) انجام شد. یافته ها بین درمان « گروه درمان طرح واره هیجانی افزوده شده به رویارویی و پیشگیری از پاسخ» با «درمان رویارویی و پیشگیری از پاسخ» و «درمان دارویی» در علائم و شدت وسواس و اضطراب (به جز افسردگی) بیماران تفاوت معناداری گزارش شد. علاوه براین، یافته های حاصل از معناداری بالینی به جز متغیر اضطراب، در متغیرهای افسردگی و علائم و شدت وسواس گروه درمان طرح واره هیجانی افزوده شده به رویارویی و پیشگیری از پاسخ نسبت به درمان رویارویی و پیشگیری از پاسخ و مخصوصاً درمان دارویی، تغییرات معنادارتری نشان داد. نتیجه گیری 2 درمان طرح واره هیجانی افزوده شده به رویارویی و پیشگیری از پاسخ و درمان رویارویی و پیشگیری از پاسخ در بیماران مبتلا به اختلال وسواسی جبری اثربخش هستند و هر 2 نسبت به درمان دارویی موجب بهبود بیشتر علائم بیماران می شود

اهداف: این پژوهش با هدف بررسی مشخصات روان سنجی نسخه فارسی پرسش نامه خود گزارشی شخصیت DSM-5 (SCID-5-SPQ) در جمعیت بالینی مبتلا به اختلال های روان پزشکی شهر تهران صورت گرفت. مواد و روش ها: مطالعه حاضر توصیفی و از نوع پیمایشی است. جامعه مطالعه حاضر شامل بیماران سرپایی و بستری مراجعه کننده به 3 مرکز شهر تهران، شامل مرکز آموزشی درمانی روان پزشکی ایران، مجتمع آموزشی درمانی حضرت رسول اکرم (ص) و درمانگاه دانشکده علوم رفتاری و سلامت روان (انستیتو روان پزشکی تهران) است. نمونه گیری در این پژوهش به شیوه دردسترس انجام شد و نمونه مورد مطالعه 289 نفر بود. در این پژوهش، علاوه بر پرسش نامه جمعیت شناختی، از نسخه فارسی مصاحبه بالینی ساختاریافته تشخیصی برای اختلال های شخصیت DSM-5 (R) (SCID-5-SPQ)و پرسش نامه غربالگری شخصیت DSM-5 (SCID-5-SPQ) استفاده شد. . در نهایت به منظور ارزیابی اطلاعات از شاخص ها و روش های آماری توصیفی و استنباطی از جمله تأثیر آیتم برای بررسی روایی صوری، آلفای کرونباخ جهت بررسی پایایی درونی، همبستگی اسپیرمن برای بررسی روایی هم گرا و آزمون یومن ویتنی استفاده شد. یافته ها: پرسش نامه غربالگری شخصیتDSM-5 (SCID-5-SPQ) دارای روایی صوری مطلوبی است. بررسی روایی هم گرای این پرسش نامه با مصاحبه SCID نشان داد، تمامی زیرمقیاس ها همبستگی مثبت معناداری در حد P≥0/001 داشتند. همچنین، پایایی پرسش نامه 0/93 بود و بنابراین نسخه فارسی این پرسش نامه، ابزاری پایا به شمار می رود. نتیجه گیری: با توجه به یافته های پژوهش حاضر، SCID-5-SPQ ابزاری معتبر است و می تواند در کلینیک ها و بیمارستان های روان پزشکی به عنوان ابزار غربالگری اختلالات شخصیت به تنهایی یا در کنار مصاحبه مورد استفاده قرار گیرد.