امین پروری

این پژوهش با هدف تدوین الگوی معیارهای گزینش رؤسای دانشگاه ها در دانشگاه های منتخب جهان انجام شد. پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی و از نظر رویکرد، کیفی بود. جامعه آماری پژوهش را متن اسناد، آیین نامه ها، دستورالعمل ها، کتب و مقالات در دسترس در شانزده کشور جهان از قاره های مختلف مرتبط بودند شامل می شد و نمونه آماری برابر با جامعه بود. برای بررسی روایی پژوهش، از روایی محتوایی و بمنظور بررسی پایایی از روش گروه همتایان بهره گرفته شد. داده ها با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی تجزیه و تحلیل شد. پس از کدگذاری داده های حاصل، مفاهیم، مقوله های محوری(ابعاد یا سازه ها) و مؤلفه ها(شایستگی های محوری) شناسایی شدند. نتایج نشان داد که از بین 144 کد استخراج شده، به ترتیب معیار انتخاب تعاملی(12)، مدیریت ارتباطات(9)، تجربه مدیریت(8)، تجربه مدیریت دانشگاهی(7)، توانمندی علمی(7)، نوآوری(6)، مدیریت مالی(6)، مشارکت(5) و تعهد سازمانی(5) بیشترین اهمیت را دارا هستند و در انتخاب رؤسای دانشگاه ها در سطح دانشگاه های مورد مطالعه در جهان نقش بسزایی داشته اند. با استفاده از نتایج، مدل جامعی بمنظور گزینش رؤسای دانشگاه ها تدوین گردید که حاصل آن طبقه بندی سه دسته ویژگی اصلی فردی، سازمانی و مدیریتی بود. طبقه فردی شامل ویژگی های شخصیتی و علمی؛ طبقه سازمانی شامل ویژگی های عمومی سازمانی، فرآیند گزینش و ملی گرایی و طبقه مدیریتی شامل مهارت های مدیریتی، مشارکت و تجربه و تخصص بود. با توجه به اینکه داده های بدست آمده حاصل از یک پژوهش داده بنیاد بود، نتایج حاصل می تواند معیارهای قابل توجهی را در زمان گزینش رؤسای دانشگاه ها در فرآیندهای جذب و گزینش آن ها ارائه نماید.

مسئله و هدف: گزینش رئیس دانشگاه با عنایت به نقش دانشگاه در جهان دانش محور امروزی هرساله از پیچیدگی بیشتری برخوردار می گردد. ازاین رو انتظار می رود که در زمان انتصاب یا انتخاب چنین مدیری از یک فرآیند دقیق و آگاهانه استفاده شود. با توجه به اهمیت گزینش رؤسای دانشگاه بر اساس معیارهای مناسب، پژوهش حاضر با هدف تدوین الگوی مطلوب معیارهای گزینش رئیس دانشگاه به منظور کاربست در دانشگاه های ایران انجام شد. روش کار: این پژوهش ازلحاظ هدف، کاربردی و ازنظر رویکرد، ترکیبی اکتشافی متوالی بود. جامعه آماری (میدان پژوهش) بخش کیفی را آیین نامه مدیریت دانشگاه ها در کشورهای جهان و بخش کمی را، اعضای هیئت علمی دارای سابقه مدیریت و یا تدریس دروس مدیریتی شامل می شدند. نمونه آماری بخش کیفی شامل آیین نامه مدیریت دانشگاه در شانزده کشور جهان و در بخش کمی 20 نفر از خبرگان آموزش عالی بود. روایی پژوهش، با استفاده از روایی محتوایی و پایایی آن با استفاده از روش گروه همتایان تائید شد. پایایی بخش کمی نیز با استفاده از نرخ ناسازگاری کمتر از 1/0 به دست آمد. داده های بخش کیفی با استفاده از روش گراندد تئوری و بخش کمی با روش تحلیل سلسه مراتبی با استفاده از نرم افزار expert choice تجزیه وتحلیل شد. یافته ها: یافته های پژوهش حاکی از آن بودند که از 16 سند، تعداد 78 کد باز استخراج شده است که این کدها در مرحله بعدی در شش معیار ویژگی های مدیریتی، گزینش غیرمتمرکز، ساختار، ویژگی های عمومی، ویژگی های شخصیتی و ویژگی های علمی و در پایان تحت دو معیار کلی سازمانی و فردی طبقه بندی شدند. نتایج تحلیل سلسله مراتبی نشان داد میانگین وزن تلفیقی معیارها بدین صورت می باشد: معیار سابقه مدیریت دانشگاهی 047/0، مدیریت علمی 046/0، دوراندیشی علمی 039/0، نگرش علمی 038/0، صلاحیت حرفه ای 037/0، تناسب رشته با مدیریت 036/0، مدیریت ارتباطات، مدیریت تغییر و سابقه مدیریت در سایر سازمان ها 031/0، امور دانشجویی 026/0، برنامه ریزی 023/0، قدرت تصمیم گیری 022/0، توانمندی علمی و تفکر استراتژیک 021/0، مشارکت در امور دانشجویی، انتخاب تعاملی و مشارکتی، اقتدار و صلاحیت علمی 020/0. نتیجه گیری: بر اساس نتایج پیشنهاد می شود، ضمن استفاده مسئولین وزارت علوم، تحقیقات و فناوری از الگوی جامع تدوین شده در این پژوهش ، سعی شود معیارهای به دست آمده این مطالعه در هنگام گزینش رؤسای دانشگاه های کشور مدنظر قرارگرفته گیرد و کمیته ای منتخب از خبرگان نظام آموزش عالی و ذی نفعان این نظام، انتخاب رئیس دانشگاه را بر عهده گیرند.

هدف پژوهش حاضر بررسی نقش واسطه ای فرهنگ مدرسه بر رابطه مؤلفه های مدرسه اثربخش با کیفیت درس پژوهی در بین معلمان دوره ابتدایی بود. روش پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ ماهیت پژوهش، توصیفی از نوع پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش حاضر را معلمان شهرستان مرند که در سال های اخیر درس پژوهی انجام داده اند، تشکیل می دهند که شامل ۹۳ نفر بود. برای تعیین حجم نمونه پژوهش از جدول کرجسی مورگان استفاده شد که برابر این جدول، تعداد ۷۴ نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب گردید. پس از مشخص شدن تعداد حجم نمونه، شیوه نمونه گیری تصادفی ساده انجام پذیرفت. برای جمع آوری داده ها از سه پرسشنامه استفاده شد: 1-پرسشنامه مدرسه اثربخش ایمانی و همکاران (1398)؛ 2-پرسشنامه فرهنگ مدرسه سلفی و سعید (2007) و 3- چک لیست محقق ساخته ارزیابی کیفیت درس پژوهی. برای تعیین روایی ابزارها از نظرات اساتید متخصص در حوزه تعلیم و تربیت دانشگاه تبریز و برای تعیین پایایی از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد که به ترتیب مقادیر 97/0؛ 93/0و 76/0به دست آمد. جهت تجزیه وتحلیل داده ها نیز از شاخص های آمار توصیفی و همچنین ضریب همبستگی پیرسون و مدل یابی معادلات ساختاری استفاده شد. نتایج یافته ها نشان داد که فرهنگ مدرسه بر رابطه مؤلفه های مدرسه اثربخش با کیفیت درس پژوهی در بین معلمان دوره ابتدایی نقش واسطه ای دارد و مدرسه اثربخش به واسطه فرهنگ مدرسه به میزان 666/0 در کیفیت درس پژوهی نقش دارد.