مهدی میثاقی نژاد

قرن حاضر رو به پایان است و در آستانه قرن پانزدهم هجری شمسی قرار داریم. شاید از نگاه اسطوره ای هر کدام از هزاره هایی که می گذرد فصلی نو را به ارمغان می آورد و بدین ترتیب توأم با شکوفایی جدیدی از منظر علمی و تکامل عقل بشری است که در مسیر زمان شیوه جدیدی از تعقل و تفکر را به طبیعت و جهان مادی واگذار می کند. نسل انسان همواره برای غلبه بر طبیعت با اتکا بر قدرت تعقل خویش تلاش های فراوانی داشته است و با تجربیات خود گاهی مغلوب طبیعت و گاهی غالب بر آن بوده و توانسته است از دوره ای به دوره دیگر گام نهد.

علم انسان موهبتی الهی است که بنا به شواهد توان دستیابی به ناشناخته هایی را دارد که علاوه بر اثبات اشرف مخلوقات بودنِ آدمی، می تواند در ظاهر امر با برخی آیه های قرآن تعارض داشته باشد. بر اساس آیه های الهی، علم به تعیین جنسیت جنین در اختیار حق تعالی است و یکی از اموری است که ظاهراً راه را بر اختیار انسان در تعیین جنسیت، بسته است. اما امروزه پیشرفت های پزشکی و ژنتیکی از یک سو؛ و نیز احتمال تعدی از اصول اخلاقی و خطرهای ناشی از آن در حوزه ی سلامت اخلاقی و اجتماعی از سوی دیگر، این مسئله را به چالشی جدی در بحث علم و دین مبدل ساخته است. البته رویکرد و نگاه دینی می تواند برنامه یی هدفمند برای بهتر و درست تر زیستن انسان بیاموزد؛ برنامه یی که با توجه به پیشرفت و توسعه ی علوم، با عملکرد مناسب در الگوهای رفتاری، اختیار و اراده و مداخله ی انسان را در بحث تعیین جنسیت و حوزه ی علوم پزشکی، چهارچوب مند و توجیه پذیر می کند. از این رو در این مقاله سعی شده است ضمن اشاره به تعیین جنسیت و مشیت الهی، میزان دخل و تصرف انسان و همسویی این دخل و تصرف، در قالب دین و میزان ارتباط آن با سلامت روانی و اجتماعی تبیین گردد.