آوا کندری

هدف از پژوهش حاضر، تحلیل محتوای فیلم های آموزشی درس مطالعات اجتماعی ارائه شده در شبکه شاد دوره ی متوسطه ی اول، به لحاظ توجه به آموزش هویت ملی در ابعاد مختلف بود. روش پژوهش کمی و از نوع تحلیل محتوای توصیفی بر اساس مقوله های هویت ملی است. جامعه ی آماری شامل 102 فیلم آموزشی شبکه ی شاد دوره ی متوسطه ی اول در سال تحصیلی 1401-1400 است. نمونه ی آماری برابر با جامعه ی آماری در نظر گرفته شد. نمونه بر اساس 5 مقوله اصلی و 36 مقوله فرعی، به شیوه ی کدگذاری قیاسی، بررسی شد. ابزار پژوهش چک لیست مقوله های آموزش هویت ملی هاشمی و قربانعلی زاده (1393) بود که روایی آن توسط صاحب نظران تائید گردید. جهت تأمین پایایی ابزار اندازه گیری، از فرمول هولستی استفاده گردید که درصد توافق حاصل 66/81 درصد بود. یافته های پژوهش حاکی از آن است که بیش ترین فراوانی مقوله ها درمجموع فیلم های سه پایه مربوط به میراث فرهنگی و کم ترین آن مربوط به وقایع و رخدادهاست، همچنین اصول سازمان دهی محتوا (توالی و تداوم) در تدوین محتوای موردبررسی، رعایت نشده بود. در مقایسه ی بین پایه ها نیز مشخص شد که فراوانی مقوله ها در پایه های هشتم و نهم نسبت به پایه هفتم به میزان قابل توجهی کم تر است و بیش ترین فراوانی مربوط به پایه هفتم است.

امروزه از مهم ترین مسائل زندگی بشر، سلامت روان و شناخت شیوه ی دستیابی به آن است که پاندمی کووید 19، به شدت آن را تحت تاثیر قرار داده است. پژوهش حاضر با هدف بازنمایی نقش دانشجومعلمان بانوی دانشگاه فرهنگیان مشهد، در جهت ارتقای سلامت روان در دوران شیوع پاندمی کووید 19 انجام شد. این پژوهش از نوع تحقیقات کیفی و روش آن، تحلیل محتوای استنباطی به شیوه ی استقرایی بود که کدهای آزاد استخراج و نهایتا تم های نهایی انتزاع گردید. جامعه ی پژوهش، دانشجومعلمان دانشگاه فرهنگیان، پردیس شهید هاشمی نژاد و نمونه شامل 20 دانشجومعلم که به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب گردید. یافته ها از طریق ابزار مصاحبه از نوع نیمه ساختاریافته، گردآوری شد. پرسش های مصاحبه بر مبنای مولفه های سلامت روان الیس و تودور (1996)، زیر نظر صاحب نظران روانشناسی و برنامه ریزی درسی تهیه گردید. نتایج حاکی از نقش مؤثر دانشجومعلمان بانو در توسعه ی روحیه ی ورزش و تحرک جسمی، ایجاد فضای شاد و سرگرم کننده، امیدبخشی و افزایش انگیزه، تقویت روحیه ی تقرب و توکل به خدا، ترویج فرهنگ صحیح استفاده از فضای مجازی، هدایت در زمینه ی پیشگیری از بیماری کرونا، تقویت ارتباطات مجازی و محدودیت ارتباطات حضوری، توسعه ی توانمندی های روحی، نقش آموزشی محتوای درسی در منزل بود.

هدف از پژوهش حاضر، تحلیل محتوای فیلم های آموزشی شبکه شاد و کتب علوم تجربی دوره اول ابتدایی به لحاظ توجه به آموزش های حفاظت محیط زیست بود. روش پژوهش کمی و از نوع تحلیل محتوای توصیفی بر اساس مقوله های حفاظت محیط زیست و نیز جامعه ی آماری شامل 52 فیلم آموزشی شبکه شاد و کتب علوم تجربی جدیدالتألیف دوره اول ابتدایی در سال تحصیلی1399-1400 بود. نمونه ی آماری برابر با جامعه آماری در نظر گرفته شد. نمونه بر اساس 9 مقوله اصلی و 33 مقوله فرعی، به شیوه ی کدگذاری قیاسی، بررسی شد. ابزار پژوهش چک لیست مقوله های آموزش حفاظت محیط زیست بود، به گونه ای که چک لیست اولیه ابتدا از پژوهش کرامتی و احمدآبادی (2018) انتخاب گردید و روایی آن توسط صاحب نظران تأیید گردید. جهت تأمین پایایی ابزار اندازه گیری، از فرمول هولستی استفاده و درصد توافق 1/78% حاصل گردید. یافته های پژوهش حاکی از آن بود که در محتوای موردبررسی، به آلاینده های طبیعی و مصنوعی خاک و آلاینده های نوری، پرداخته نشده است و در مقایسه پایه ها، توجه فیلم های شبکه شاد و کتب علوم تجربی به مقوله های آموزش محیط زیست، در پایه سوم ابتدایی نسبت به دوپایه دیگر، به صورت قابل توجهی کمتر بود و این محدودیت در پایه سوم، به عنوان نوعی ضعف برای محتوای آموزشی در این پایه، محسوب می شود. همچنین به طورکلی، فیلم های شبکه شاد در مقایسه با کتب علوم دوره اول ابتدایی، آموزش حفاظت محیط زیست را بیشتر موردتوجه قرار داده بود. اصول توالی و مداومت نیز در تدوین محتوای موردبررسی، در دوره اول ابتدایی مشاهده نشد.  

با توجه به تغییرات کتب علوم تجربی، هدف از پژوهش حاضر، ارزشیابی و تحلیل محتوای کتاب علوم چهارم ابتدایی در سال تحصیلی 1399-1400 با کاربرد تکنیک ویلیام رومی است. در این تحلیل، فعال یا غیرفعال بودن سه مولفه متن، تصاویر و سوالات فعالیت های کتاب از طریق محاسبه ضریب درگیری دانش آموزان مورد توجه قرار گرفته است. پژوهش حاضر تحلیل محتوای کمی و روش آماری توصیفی است. جامعه آماری کتاب مذکور است. نمونه آماری برابر با جامعه آماری است. ضریب درگیری دانش آموزان در متن، تصاویر و سوالات فعالیت های کتاب به ترتیب 23/0 ، 53/0 و 2/4 است براساس این که محدوده ی پایین تر از 4/0 بیانگر غیرفعال بودن و بین 4/0 تا 5/1 بیانگر فعال بودن و بالاتر از 5/1 بیانگر درگیری بیش از توان دانش آموزان است، متن، غیرفعال است و تصاویر کتاب فعال و سوالات فعالیت های کتاب، بیش از حد، فعال است. بنابراین متن و سوالات فعالیت های کتاب، دانش آموزان را به فعالیت های عملی متناسب با اهداف کتاب، درگیر نمی کند، ولی تصاویر کتاب از پویایی کافی و مناسب جهت درگیری دانش آموزان با فعالیت های عملی متناسب با اهداف کتاب، برخوردارند.