مجید عباسپور

بخش حمل و نقل ریلی زیرزمینی به سبب مزایای بالا در حمل و نقل مسافر، کاهش ترافیک، انتقال سریع، مصرف انرژی کم و سازگار با محیط زیست، نداشتن آلودگی های عمده زیست محیطی و استهلاک پایین در ناوگان، جایگاه بسیار مهمی در بخش حمل و نقل شهری دارد و یکی از ارکان اساسی توسعه و تاب آوری شهرها به حساب می آید؛ از این رو زیرساخت های ریلی کشور باید از عملکرد مناسب آن در زمان بحران اطمینان یابند. در این تحقیق به بررسی تاب آوری خطوط مترو تهران با استفاده از روش HAZID پرداخته شده است. روش HAZID، روشی سیستماتیک برای شناسایی خطرات ایمنی، تهدیدات و آسیب پذیری های آنها در مراحل مختلف می باشد. در این روش، خطرات و تهدیدات موجود و بالقوه به دو روش کلی و جزئی بررسی می شوند. خط مترو امام خمینی (ره) به صورت موردی ارزیابی شد. وضعیت سیستم برق، کانال تهویه، اطفاء حریق و مرکز کنترل براساس استانداردهای ایمنی، مطالعه و شکاف های موجود بررسی گردید. در نهایت مخاطرات شناسایی شده در نرم افزار Expert Choice، اولویت بندی شدند. نتایج نشان داد بیشترین مخاطره مربوط به سیل، نشتی و آب گرفتگی می باشد و پس از آن زلزله و ازدحام در رتبه های بعدی قرار دارد. در نهایت امتیاز نهایی مترو تهران در سطح ۳ قرار گرفت؛ بدین معنی که بخشی از بدنه ساختار سازمانی به صورت خاص در موضوعات مربوط به سیستم های ایمنی فعالیت می کند در دسترس نیست اما ضروری است که دستورالعمل های ایمنی جدیدتری تدوین گردد.

هدف این مطالعه ارائه الگوی ارزیابی تاب آوری در کلانشهر تهران بوده است. مؤلفه های مؤثر در وضعیت تاب آوری شهری، معیارها، زیر معیارها و شاخص های هر یک از آنها از طریق روش خرد جمعی خبرگان استخراج و اهمیت و ارجحیت مؤلفه ها و زیر مؤلفه های شناسایی شده از طریق تحلیل کمی آنها در تاب آوری، مبتنی بر تکنیک تحلیل سلسله مراتبی فازی شناسایی و به منظور مدل سازی ارزیابی وضعیت مدیریت کلانشهر تاب آور از روش مدلسازی تجربی در تلفیق با اصول و مفاهیم روش کارت امتیاز متوازن به عنوان روش های مناسب برای تعیین وضعیت تاب آوری استفاده گردید. نتایج میزان حساسیت مدل به هر یک از مولفه ها، معیار ها، زیرمعیار ها و شاخص ها بر اساس اوزان اکتسابی مشخص گردید. در پایان جهت اعتبار سنجی مدل، الگوی ارائه شده در منطقه 22 شهر تهران به مورد سنجش گذاشته شد که بر اساس امتیازات مکتسبه با درنظر گرفتن سر جمع امتیاز های ارزیابی سه مؤلفه مورد بحث معادل 1000، و مجموع امتیاز ارزیابی وضعیت فعلی تاب آوری منطقه 22 شهر تهران بر اساس مؤلفه های سه گانه در سطح حد پایین وضعیت مناسب و به عبارت بهتر در مرز بین نسبتا" مناسب و مناسب قرار دارد که جهت بهبود آن راهکار های اجرایی پیشنهاد و ارائه گردید.

شهرها به عنوان پیچیده ترین ساخته دست بشر همواره با مخاطرات زیادی مواجه بوده اند. امروزه رشد و توسعه شهرنشینی موجب پدید آمدن تسهیلات فراوانی شده که همراه خود عوامل بحران زا را افزایش داده است. با توجه به موقعیت استراتژیک کلان شهر تهران و بروز روزافزون پدیده هایی مانند وضعیت بحرانی آلودگی هوا، زلزله، تغییرات اقلیم و... توجه به مسئله تاب آوری می تواند نقاط ضعف و بحرانی را شناسایی، برنامه ها و اقداماتی جهت افزایش تاب آوری شهر را ارائه نماید. در این مطالعه پس از شناسایی ساختارهای شهری موجود در تهران و بررسی آن، مؤلفه های مؤثر در وضعیت تاب آوری شهری، معیارها، زیر معیارها و شاخص های هر یک از آن ها از طریق روش خرد جمعی خبرگان استخراج و اهمیت و ارجحیت مؤلفه ها و زیر مؤلفه های شناسایی شده از طریق تحلیل کمی آن ها در تاب آوری، مبتنی بر اصول و مفاهیم سامانه های تصمیم گیری چند معیاره[1] (MCDM) و تکنیک تحلیل سلسله مراتبی فازی[2] (FAHP) از طریق تجزیه و تحلیل و وزن دهی مشخص گردید.

دانشگاه، محیطی است که می تواند الگویی برای تربیت انسان هایی مسئولیت پذیر و نیز الگویی برای عموم مردم جامعه باشد. معضلات زیست محیطی در سطح جهان نظیر تغییرات اقلیم، ریزگردها، آلودگی هوا و آلودگی هوای شهری، آلودگی آب، از بین رفتن منابع آبی، همگی نشان دهنده آثار مخرب توسعه به علت عدم توجه به اصل پایداری می باشد. نظام آموزش عالی در چارچوب پارادایم توسعه اقتصادی، نهادی است که با تبعیت از رویکرد بازار و ابزار تکنولوژی ضمن تربیت نیروی انسانی می تواند در عمل الگوی مناسبی را جهت توسعه اقتصادی مبتنی بر اصل توسعه پایدار به انجام رساند. در دستورکار ۲۱ کنفرانس ریو در سال ۱۹۹۲ میلادی موضوع تغییر اقلیم و گرمایش جهانی مورد توجه جدی قرار گرفت و متعاقباً اعلامیه های متعددی در رابطه با توسعه پایدار آموزش عالی طی این سال ها توسط مجامع جهانی مطرح گردید که اعلامیه های هالیفاکس، تالورس، کیوتو، سوانزی و.... از آن جمله می باشند؛ لذا نقش دانشگاه سبز در تاب آوری در مقابل پدیده تغییر اقلیم، امری است که باید مورد توجه کافی قرار گیرد. دانشگاه سبز در حوزه مدیریتی به اموری نظیر: مدیریت انرژی، مدیریت حمل ونقل، مدیریت پسماند، مدیریت آب، مدیریت فضای سبز و استفاده از تکنولوژی های هوشمند و مدیریت سیستم های اطلاعاتی و محیطی توجه نموده و بر اساس آن اقدامات لازم انجام می شود. در چنین مسیری همه عوامل درگیر در فعالیت های دانشگاهی اعم از کارکنان، اساتید و دانشجویان به نوعی در فرایند دستیابی به دانشگاه سبز مشارکت می کنند. در این مطالعه، مدلی نوین با عنوان دایره پایداری جهت تعیین میزان پایداری به صورت کمی ارائه گردیده است. در این روش، مساحت دایره ای به شعاع واحد به عنوان دایره پایداری کامل تعریف شده و شاخص های پایداری که هر یک از آنها بین صفر و یک تعریف گردیده و مساحت چندضلعی نامنظم حاصل نسبت به چندضلعی کامل میزان پایداری نسبت به حالت کامل را مشخص می نماید. براساس شاخص های تعریف شده میزان پایداری دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات که در زمره دانشگاه های سبز نیز معرفی گردیده، ۲۲ درصد می باشد و این امر نشان دهنده آن است که باید در مورد عوامل پایداری در دانشگاه سبز اهتمام جدی شود.

در سال های اخیر تامین منابع آب پایدار در مناطق خشک و کم آب جنوب کشور یکی از مشکلات عدیده کشور می باشد. استفاده از فنآوری آب شیرین کن های حرارتی و غشایی یک راهکار عمده جهت تامین نیازهای آشامیدنی این مناطق است. در حال حاضر دو فنآوری رایج برای شیرین سازی آب، استفاده از فنآوری های حرارتی و غشایی است که هر کدام مزایا و معایب منحصر به خود را دارا است. در این تحقیق دو سیستم تلفیقی آب شیرین کن حرارتی غشایی با استفاده از دو پیکربندی سری و موازی و در یک سیکل دوگانه تولید آب و برق و برای منطقه آزاد قشم شبیه سازی می گردد. سپس با انتخاب روش LCOE و LCOW قیمت تراز شده آب و برق محاسبه می گردد و در انتها نیز با انجام تحلیل حساسیت و توجه به شرایط داخل کشور نظیر قیمت گاز، ظرفیت تولید آب، ضریب در دسترس پذیری هر دو سناریو با یکدیگر برای بکارگیری در منطقه آزاد قشم با یکدیگر بررسی می گردد. نتایج نهایی نشان می دهد که چیدمان موازی از لحاظ فنی اقتصادی مناسب ترین سناریو اتصال است و در این سناریو قیمت سوخت و ظرفیت تولید آب بیشترین تاثیر را روی قیمت تمام شده آب و برق دارد.

در این مطالعه 38 ایستگاه به منظور بررسی و اندازه گیری میزان تراز صدا در شبانه روز در منطقة مورد مطالعه انتخاب شد و نمونه برداریها در اواسط بهار و تابستان 1386و در هر فصل، یک هفته صورت پذیرفت. اندازه گیریها به صورت روزانه (7صبح الی 10 شب) و شبانه (10شب الی 7 صبح) بودند. مشخصه های اندازه گیری شده صدا در ایستگاههای نمونه برداری Leq,Lmax,Lmin وSpl بودند، سپس با استفاده از فرمول Ldn TNI, LN ,(L1, L10, L50, L90), نیز محاسبه شد. میانگین تراز معادل صوت به دست آمده از ایستگاههای نمونه برداری با مقادیراستاندارد صدای ایران مقایسه شدند، که در تمامی ایستگاهها این مقادیر بیش از حدود استاندارد ایران بود. مشخصه های صدای اندازه گیری شده در بهار و تابستان و همچنین در هر فصل به صورت جداگانه در روز و شب، همچنین ایستگاههای نمونه برداری به تفکیک سه منطقه شهرداری از لحاظ مشخصه های مذکور تجزیه و تحلیل آماری شدند. از نتایج مهم این تحقیق، تهیة نقشه های همترازی صدا برای مشخصه های بالا در هر دو فصل است که مناطق بحرانی از لحاظ آلودگی صدا در نقشه های مذکور مشخص شد. علاوه بر این 500 پرسشنامه بین افراد توزیع شد، نتایج آنالیز آماری پرسشنامه های صدا مشخص کرد، بین متغیر گروه مردان و بروز عصبانیت و بین متغیر گروه زنان و متغیر بروز سردرد ناشی از سر و صدای ناشی از ترافیک در هر دو فصل رابطة معنیداری وجود دارد، ولی بین گروههای مختلف سنی و از خواب پریدن، شاخص های نارضایتی، یا آزردگی مانند وجود تمرکز حواس، تداخل گفت وگو، بروز عصبانیت، بروز سردرد و بروز هیجان ارتباط معنیداری مشاهده نشد. در پایان با توجه به نتایج حاصل از اندازه گیری و مقایسة آن با مقادیر استاندارد، نتایج حاصل از پرسشنامه های سلامت و روش هایی که در سایر کشورها استفاده شده، راهکارهای مناسب ارائه شد. از جمله این راهکارها پیشنهاد تعریض بعضی خیابان ها بود که با نظر کارشناسان و بررسی موارد اصولی صورت گرفت

روند افزایش انتشار گازهای گلخانه ای در جهان که در اثر مصرف بی رویه انواع مختلف حامل های انرژی ایجاد شده موجب بروز پیامدهای زیست محیطی نظیر گرمایش جهانی گردیده که اثرات محیطی متعددی را بر مناطق مختلف و به ویژه نواحی گرمسیری و نیمه گرمسیر نظیر ایران به همراه داشته و گسترش نواحی بیابانی ، افزایش نیاز به آب برای مصارف کشاورزی ، افزایش برخی از بیماری ها و موارد دیگر را موجب شده است . کشورهای مختلف در راستای نیل به اهداف توسعه پایدار و اجرای اهداف مندرج در پروتکل کیوتو برنامه های متعددی را برای کاهش نشر گازهای گلخانه ای در بخش های مختلف تولیدی به اجرا گذارده اند ...

رشد جمعیت شهری ، توسعه شهرنشینی و افزایش تعداد خودروها در اغلب کشورهای در حال توسعه، باعث تقاضای روز افزون تر برای استفاده از سیستم شبکه حمل و نقل شده است . در حالیکه در این کشورها مشکل اساسی عمدتا از اینجا سرچشمه می گیرد که تسهیلات، متناسب با تقاضای موجود طراحی نشده است . تاثیرات منفی بهداشتی ، اقتصادی و اجتماعی آلودگی هوای شهر تهران بر همگان مشخص است ولی لازم است تا مقادیر توزیع آلودگی و سهم مناطق در ایجاد و پذیرش آلودگی هوای تحمیل شده برآورد گردد تا مشخص شود کدامیک...