مجید محمدولی

زمینه و هدف: مطابق ماده 3  قانون پیشگیری از وقوع جرم (سال 1394)، تعیین قدرالسهم کلیه نقش های حقیقی و حقوقی، نقش به سزایی در پیشگیری از جرم سرقت دارد؛ هدف این پژوهش تدوین  راهبردهای پیشگیری از جرم سرقت با تکیه بر تسهیم نقش های حقیقی و حقوقی است.روش: این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر ماهیت توصیفی، تحلیلی می باشد. جامعه آماری  تعداد 400 پرونده سرقت و بهره گیری از خبرگان حوزه پیشگیری از جرم است. نمونه انتخابی، تعداد ۳۸۴ پرونده بود که نکات مهم آن توسط پرسش نامه محقق ساخته، توسط 40 نفر خبرگان مورد بررسی قرار گرفت. روایی آن صوری و محتوایی توسط 7 نفر از نخبگان، و پایایی آن با آلفای کرونباخ 79/0 شده و اولویت بندی راهبردها بر اساس روش تصمیم گیری چند معیاره تاپسیس انجام شده است.یافته ها: مهم ترین راهبردهای پیشگیری از جرم سرقت در شهر تهران  مبتنی بر معیارهای قانونی، علمی، وظیفه ای (ساختاری و ماهیتی) و مشارکتی نقش های حقیقی و حقوقی با محوریت پیشگیری اجتماعی، وضعی و کیفری شناخته شد. از نگاه خبرگان، نقش های حقیقی و حقوقی با قابلیت فعالیت پیشگیری اجتماعی در اولویت نخست، پیشگیری وضعی در جایگاه دوم و پیشگیری کیفری در جایگاه سوم اجرای راهبردهای پیشگیری از سرقت است.نتیجه گیری: نتایج تحقیق نشان داد میزان مشارکت سایر نقش ها (به خصوص شهروندان و سازمان های مردم نهاد) در امر پیشگیری از سرقت کم شده و مطالبه گری از دستگاه عدالت کیفری افزایش یافته است. در این راستا وزارت آموزش و پرورش، وزارت راه و شهرسازی و قوه قضائیه بیشترین نقش را در پیشگیری اجتماعی، وضعی و کیفری دارند.

زمینه و هدف: عدالت ترمیمی در علوم جنایی، بیانگر تحول نگاه به مفاهیم بزه، بزهکار، بزه دیده و به دنبال ارتقای جایگاه بزه دیده، بزهکار و اعضای جامعه محلی در فرآیندهای کیفری است. در این میان، توجه به اطفال و نوجوانان آسیب پذیر و بررسی نقش پلیس به عنوان متولی امنیت جامعه، بسیار حائز اهمیت است. بر این اساس، هدف پژوهش حاضر، بررسی کارکردهای ترمیمی پلیس در پیشگیری از بزه دیدگی و بزهکاری اطفال و نوجوانان است. روش: این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی - تحلیلی و از نوع پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش کارکنان دایره خدمات قضایی، واحد مشاوره و مددکاری، واحدهای گشت کلانتری و فوریت های پلیس 110 در کلانتری های یازده گانه سرکلانتری دوم فرماندهی انتظامی تهران بزرگ بودند که از میان آنها، براساس رابطه کوکران، تعداد 165 نفر به عنوان حجم نمونه با روش تصادفی خوشه ای انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته ای بود که روایی آن با کسب نظر از اندیشمندان علوم اجتماعی، حقوق، جرم شناسی و انتظامی احراز و پایایی آن با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ، 83/0 محاسبه شد. تجزیه و تحلیل داده ها با بهره گیری از آماره های توصیفی و آزمون های آماری انجام شد. یافته ها و نتایج: یافته های پژوهش نشان می دهند که به ترتیب، کارکرد واحدهای مشاوره و مددکاری، گشت های کلانتری، فوریت های پلیسی 110 و دایره خدمات قضایی، در پیشگیری از بزه دیدگی و بزهکاری اطفال و نوجوانان، بیشتر مؤثر بوده اند. نتایج پژوهش حاکی از نقش مؤثر کارکردهای ترمیمی گشت های کلانتری و فوریت های 110 در پیشگیری از بزه دیدگی و بزهکاری اطفال و نوجوانان است. همچنین تأثیرگذاری کارکردهای ترمیمی واحد مشاوره و مددکاری و نیز دوایر قضایی پلیس در پیشگیری از بزه دیدگی و بزهکاری اطفال و نوجوانان محرز شد.

زمینه و هدف: امروزه در پژوهش ها، برنامه ها و اقدامات دولت ها و سازمان ها، مطالعات اجتماعی با رویکرد پیشگیرانه در ابعاد مدنی و محیطی، جایگاه ویژه ای یافته است؛ پلیس، همواره به عنوان متولی پیشگیری از جرم شناخته می شود؛ حال آنکه بایستی نهادهای متعددی براساس قوانین، با وظایف مستقیم و غیرمستقیم خود در جلوگیری از وقوع جرم نقش مهم تری از پلیس داشته باشند. پژوهش حاضر با هدف تدوین طرح راهبردی پیشگیری انتظامی از جرم مبتنی بر تسهیم نقش های برون سازمانی انجام شد.روش: این پژوهش از نوع هدف، کاربردی و همچنین برحسب نحوه گردآوری داده ها و نوع تجزیه وتحلیل، کیفی بود. مشارکت کنندگان در پژوهش، خبرگان و صاحب نظران حوزه پیشگیری از جرم شامل چهارده نفر بودند که با روش ارجاعی زنجیره ای انتخاب گردیدند و برای گردآوری داده ها از مصاحبه نیمه ساختاریافته (عمیق) با روش دلفی در دو مرحله و تحلیل مضمون متون استفاده شد.یافته ها: در تحلیل حاصل از متن مصاحبه های صورت گرفته، سه مقوله اصلی شامل پیشگیری وضعی، کیفری و اجتماعی مشخص و به تبع آن 39 گزاره استخراج شد. با مبنا قراردادن این گزاره ها، تأثیر عوامل داخلی و خارجی بر پیشگیری از جرم از طریق ماتریس SWOT شناسایی شده و مشخص شد امروزه پلیس در حوزه پیشگیری انتظامی از جرم در وضعیت رقابتی قرار دارد و متعاقباً یازده راهبرد در راستای موضوع پژوهش تدوین و اولویت بندی شد.نتیجه گیری: رویکردهای پیشگیری از جرم عمدتاً در زمان ها و مکان هایی موفقیت آمیز و اثربخش بوده است که طرح های پیشگیری از جرم، مشارکتی و با استفاده از ظرفیت های سازمان ها و نهادهای دخیل بوده است.  امروزه، پلیس در وضعیت رقابتی قرار دارد و بایستی با کاهش تهدیدات به سمت استفاده از فرصت های محیطی حرکت کند.

بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی متنی است که در سال1397 هم زمان با چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی توسط مقام معظم رهبری منتشر شد. با توجه به هدف گذاری راهبردی ناجا بر مبنای استقرار نظم و امنیت و تأمین آسایش عمومی و فردی و پاسداری از دستاوردهای انقلاب اسلامی در قانون تأسیس ناجا، پژوهش در زمینه نقش نیروی انتظامی در برآوردن اهداف بیانیه گام دوم، امری ضروری است. در این تحقیق، محتوای دیدگاه های مقام معظم رهبری در بیانیه گام دوم انقلاب بر مبنای شاخص های کیفی و با استفاده از روش تحلیل محتوا صورت گرفته است. داده های موردنیاز برای این پژوهش در پنج مقوله "نظام انقلابی"، "تمامیّت ارضی"،"امنیت اقتصادی"،"مدیریت جهادی" و"تمدن نوین اسلامی" طبقه بندی شده اند. در مرحله دوم، زیرمقوله ها با استفاده از بیانات مقام معظم رهبری در سالهای 1368 تا1398 در قالب 453 فیش به دست آمده و داده های حاصل با استفاده از نرم افزار Maxqda10 و با روش کدگذاری تحلیل شدند. در مرحله سوم، با بررسی 447 سخنرانی مقام معظم رهبری درباره نیروی انتظامی، زیرمقوله های به دست آمده با نگاهی آینده پژوهانه برای بازسازی معماری ناجا، بر اساس این سخنرانی ها شاخص بندی شده و منظومه معنایی آن بر اساس الگوی فرکلافشناسایی شده است. در انتها، معماری ناجا بر اساس این شاخص ها برای ایفای نقش موثر در تمدن نوین اسلامی، با روش های معماری سازمانی TOGAF وE2AF  بازسازی و پیشنهاداتی برای چگونگی اجرای بازسازی معماری ناجا بر مبنای بیانیه گام دوم انقلابارائه شده است.