سید احمد موسوی باردیی

در طواف، به عنوان یکی از ارکان واجب حج، گفتن ذکر تسبیحات اربعه مستحب است. با توجه به اینکه دین اسلام بی دلیل به چیزی توصیه و سفارش نمی کند و احکام، تابع مصالح و مفاسد واقعی است، نوشتار پیش رو به روش نقلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای در صدد است که به چرایی تأکید و سفارش بیشتر بر گفتن ذکر تسبیحات اربعه نسبت به اذکار دیگر در هنگام طواف، پاسخ دهد. یافته های این تحقیق، حاکی از آن است که وجود ویژگی های خاص مثل حاکی بودن این ذکر از اسمای حسنای الهی، دلالتش بر ابعاد توحید و عامل قبولی حج بودنش  باعث این تأکید شده است. آنچه آدمی در زمین می بیند، در عوالم بالاتر دارای حقیقتی است؛ همانند کعبه که در عالی ترین مرتبه اش از عرش سرچشمه گرفته و عرش تکون یافته تسبیحات اربعه ای است که مشتمل بر اسما و صفات الهی است. بنابراین زائر در حالی کعبه را طواف می کند که هم در ظاهر، با ذکر تسبیحات اربعه زبان به توحید گشوده و هم در حقیقت طواف او در عالی ترین مرتبه خود بر چهار رکن تسبیحات اربعه استوار است و از به هم پیوستن این ارکان، توحیدِ کامل شکل می گیرد.

جامعیت قرآن از مبانی مهم صدوری تفسیر قرآن است که هر کدام از مفسران شیعی و سنی با استناد به ادله ای در هر یک از حوزه های جامعیت به یکی از دیدگاه ها، تمایل پیدا کرده اند. ورود تفصیلی و جدی آلوسی و آیت الله جوادی در این بحث موجب سؤال در اخذ موضع گیری آن ها نسبت به قلمرو جامعیت قرآن شده است. ازاین رو نوشتار حاضر به روش نقلی و تطبیقی با رویکرد انتقادی درصدد پرداختن به این مسئله است. یافته های پژوهش نشان می دهد هر دو جامعیت مقایسه ای را پذیرفتند، اما در جامعیت ذاتی اختلاف دارند. آلوسی به خاطر شبهاتش در حوزه جامعیت ذاتی نتوانسته یکی از دیدگاه های موجود را اخذ کند، اما آیت الله جوادی دیدگاه حداکثری را با دو شرط شمول رهنمون های بطنی و تأویلی قرآن و تبیین آن ها توسط معصومین(ع)، می پذیرد. اصل دیدگاه قابل اثبات است و دلایل دیگری در تأیید آن می توان اقامه کرد، ولی در پاره ای از ادله ضعف وجود دارد.

انسان ها در هنگام شدت گرفتن بیماری ها و قطع امید از اسباب عادی، به طور فطری به استمداد از خدا متمایل گردیده و متضرّعانه او را می خوانند. یکی از پیشامدهایی که به صورت ناگهانی و فزاینده، جهان پیرامون ما را مورد تهدید قرار داده و با به خطر انداختن سلامتی افراد، امنیت روانی آنان را سلب نموده، بحران کرونا است. دعای پانزدهم صحیفه سجادیه از مهم ترین ادعیه موجود با پتانسیلی عظیم برای ایجاد سلامت روانی است. از آنجا که تحلیل آن می تواند؛ ایدئولوژی انسان ها را در نگرش به بیماری ها تغییر دهد؛ مقاله حاضر با روش تحلیلی- توصیفی به تبیین نگرش توحیدی این دعا به بیماری ها خواهد پرداخت. یافته های این تحقیق حاکی از آن است که امام سجاد(ع)به دنبال بیان دو نکته کلیدی است؛ نیاز بنده و بی نیازی خدا. ایشان برای ایجاد نگرش توحیدی به بیماری در پی آگاهی بخشی و تصحیح خطاهای شناختی انسان به بیماری است. رضایت انسان از فعل الهی، داشتن آرامش و امید در مدت بیماری و بالا رفتن آستانه تحمل و اصلاح رابطه انسان با خدا و اعتماد به او از پیامدهای مثبت آن است. این همان چیزی است که فقدان آن به خصوص در بحران کرونا، انسان ها را مضطر کرده است.

نفخ صور یکی از «اشراط الساعه» است که مفسران در زمینه چیستی و تعداد آن اختلاف نظر دارند. از این رو، نوشتار حاضر در صدد است با ادله نقلی به روش توصیفی تحلیلی دیدگاه برگزیده را مشخص نماید. نتیجه آنکه استشهاد به ادله قرآنی و «اصاله الحقیقه»، ما را به این امر رهنمون می کند که الفاظ برای ارواح و اهداف معانی وضع شده اند و نفخ صور فعل وجودی احیا و اماته است. تعداد نفخات صور طبق نصِ آیات، روایات و دلیل عقلی، سه نفخه است. فاعل مستقیم آن خداوند متعال است و گاهی غیرمستقیم به اسرافیل یا مأموران اسرافیل، اسناد داده شده است.

روح اصلی بیانیه ی گام دوم انقلاب سبک زندگی به معنای جامع آن است. سبک زندگی مقوله ای است بنیادین که اندیشمندان علوم اجتماعی، تربیتی، روان شناختی اقتصادی و مدیریتی با رویکردهای مختلف به آن توجه کردند اما تفسیر مقام معظم رهبری از سبک زندگی و مولفه های تمدن ساز ایشان در حوزه ی مصرف به این دلیل که برگرفته از مبانی دینی و ناظر به مسائل فرهنگی و اقتصادی می تواند مسیر روشنی را در اختیار محققان و مبلغان فرهنگ اسلامی قرار دهد. از این رو مقاله ی پیش رو با به روش توصیفی و تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای درصدد است که با تحلیل قرآنی - روایی بیانات مقام معظم رهبری به تبیین مولفه های تمدن ساز سبکِ زندگی قرآنی در حوزه مصرف بپردازد. یافته های پژوهش پیش رو، حاکی از آن است که از دیدگاه مقام معظم رهبری، مهم ترین مولفه های موثر در تمدن سازی سبک زندگی قرآنی در حوزه ی مصرف را می توان به دو دسته ی مولفه های سلبی و ایجابی تقسیم نمود. مصرف اقلی و قناعت، دقت بیشتر در مصرف عمومی، توازن بین دخل و خرج، گزینش کالاهای حلال و طیب، گزینش کالاهای داخلی از جمله مولفه های ایجابی و عدم اسراف، عدم تجمل گرایی، عدم اتراف و تنوع طلبی، نفی نیازهای کاذب و اولویت بندی نیازها از جمله مولفه های سلبی تمدن سازی در اصلاح الگوی مصرف از دیدگاه ایشان است.