حمید ورمزیاری

هدف از پژوهش حاضر بررسی معادل های انگلیسی فعل «أدراک » در تعبیر قرآنی «ما أدراک » با توجه بر معادل گزینی مترجمان بر اساس نظریه زبان شناسی قالب معنایی فیلمور است. بر این اساس، معادل های به کار رفته در هفت ترجمه انگلیسی آربری، پیکتال، هلالی و خان، سِیل، شاکر، یوسف علی و قرایی بررسی و با هم مقایسه شدند. تحلیل نتایج به کمک قالب های معنایی فیلمور انجام گرفت و از این رهگذر نوع و میزان کارآمدی مبحث قالب های معنایی در تحلیل معادل گزینی ها نیز آشکار شد. یافته های پژوهش نشان داد که مترجمان نُه معادل که به هفت قالب معنایی مختلف در شبکه قالب تعلق دارند، استفاده کرده اند که از میان آن ها با در نظر گرفتن قالب و معنا، سه فعل know (12 بار در ترجمه هلالی و خان و 4 بار در ترجمه شاکر)، understand (13 بار در ترجمه سِیل) و comprehend (4 بار در ترجمه شاکر) معادل های مناسب تر به نظر می رسند. در مجموع، معادل گزینی سِیل، هلالی و خان و پس از آن ها شاکر را در ترجمه این فعل می توان بهتر از سایر مترجمان دانست.

نگاهِ علمی به فرهنگ نگاری و دور شدن از فرهنگ نگاریِ سنتی، نیازمندِ درکِ عمیق تر پژوهشگرانِ این حوزه و همچنین بهره گیری از رویکردی موشکافانه تر به رویاروییِ نظریه و عمل در فرهنگ نگاری است. یکی از زمینه های قابلِ پژوهش در این حوزه زبا ن شناسی، نقد فرهنگ های دوزبانه است. ناگفته پیداست که نقدِ فرهنگ، می تواند زمینه بهبود فرآیندِ فرهنگ نگاری را فراهم سازد که پیامدِ آن افزایشِ کاراییِ این گونه فرهنگ ها و در نتیجه بهره مندی مطلوب ترِ کاربران خواهد بود. در این راستا، هدفِ اصلیِ این نوشتار با روش پژوهش توصیفی-تحلیلی، شناساندنِ برخی ویژگی های ساختار خردِ سه فرهنگ دوزبانه بر پایه مقایسه آن ها با یک دیگر و با فرهنگ پیشرفته زبان آموز آکسفورد از دیدگاه نظریه معناشناسی قالبی چارلز فیلمور است. یافته های بررسی، ضعفِ ساختاربندیِ پایگانی و تفاوت در برش های معنایی، ناهمگونی در اجزایِ کلام موردِ اشاره در هر مدخل، ناسازگاری معانی و معادل های ارائه شده با قالب را نشان می دهد. مهم تر از همه، این یافته ها نیاز به بهبود کمّی و کیفی سه فرهنگ گسترده پیشرو آریان پور، معاصر هزاره و معاصر پویا از جنبه ارائه همایند، نمونه و توصیف ظرفیت در مقایسه با فرهنگ مبنا را نمایان می سازند.