ناصر زینبی

ویروس کووید 19 با تبدیل شدن به یک ویروس همه گیر جهانی، پیامدهای اقتصادی بسیاری را در پی داشته و تقریبا همه کشورهای دنیا از آن متأثر شده و بنابراین انتظار می رود تا اقتصاد جهانی سال 2021 را با یک رکود قابل توجه سپری کند. بیماری کووید 19، منجر به تغییرات زیادی در نظم جهانی در طول قرن گذشته، بی ثبات کردن اقتصاد جهانی، توسعه اجتماعی، تجارت، ریسک، مدیریت مالی و بازارهای مالی شد. همچنین، شیوع ویروس کرونا منجر به واکنش های منفی شدید بازارهای بورس سهام در کشورهای مختلف شده است. در این میان، ایران نیز مانند بسیاری از کشورهای درگیر این همه گیر جهانی شده و در نتیچه از پیامدهای اقتصادی ناشی از آن رنج می برد. این ضرورت باعث شد تا به پیامدهای اقتصادی ناشی از این بیماری بر اقتصاد ایران نیز پرداخته شود. اقتصاد ایران 2 سال سخت 99 و 1400 را پشت سرگذاشته و هم اکنون با یک پدیده جهانی مواجه شده است. در پژوهش حاضر تلاش می شود، به تمامی پیامدهای اقتصادی ناشی از ویروس کووید 19 در سراسر جهان و نیز بازارهای بورس سهام و به طور خاص به ایران و وضعیت آن در اقتصاد ایران پرداخته شود.

اﻣﺮوزه در دﻧیﺎ، اﻓﺸﺎی ﺳﺮﻣﺎیﻪ ﻓکﺮی ﺷﺮکﺖﻫﺎ ﺗﻮﺟﻪ زیﺎدی را ﺑﻪ ﺧﻮد ﺟﻠﺐ کﺮده اﺳﺖ، زیﺮا ﺣﺮکﺖ اﻗﺘﺼﺎد در دﻧیﺎ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ اﻗﺘﺼﺎد داﻧﺶ ﻣﺤﻮر ﻣﻰ ﺑﺎﺷﺪ. ﭼﻨیﻦ ﺷﺮایﻄﻰ ﺑﺮای ﺷﺮکﺖ ﻫﺎ ارزش اﻓﺰوده ایﺠﺎد ﻣﻰ کﻨﺪ و ﻣﻮﺟﺐ ﻣﻰ ﺷﻮد کﻪ ﺗﻤﺎیﻞ آنها ﺑﻪ ﺳﻤﺖ دارایﻰ ﻫﺎی ﻧﺎﻣﺸﻬﻮد کﺸیﺪه ﺷﻮد و ﺑﺎ اﻓﺸﺎی ﺻﺤیﺢ دارایﻰ ﻫﺎی ﻧﺎﻣﺸﻬﻮد از ﺟﻤﻠﻪ ﺳﺮﻣﺎیﻪ ﻓکﺮی، ارزش واﻗﻌﻰ ﺷﺮکﺖ ﻫﺎ ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻰ ﺷﻮد. در این پژوهش در قالب چهار فرضیه به بررسی رابطه سودآوری بر افشای سرمایه فکری انسانی، سرمایه فکری ساختاری، سرمایه فکری ارتباطی و در پایان بر افشای سرمایه فکری پرداخته می شود. مولفه های افشای سرمایه فکری شامل 61 مولفه از قبیل 22 مولفه افشای سرمایه انسانی، 18 مولفه افشای سرمایه ساختاری و 21 مولفه افشای سرمایه ارتباطی می باشد. در این پژوهش به روش تحلیل محتوا به گزارشهای هیئت مدیره شرکت ها مراجعه و اقدام به امتیازدهی بر مبنای صفر و یک به هر کدام از مولفه ها پرداخته شد. ابزارهای مورد استفاده جهت گردآوری داده ها نیز شامل مشاهده، آزمون های آماری، بانک های اطلاعاتی، نرم افزار ایویوز و نرم افزار اکسل می باشد. قلمرو مکانی پژوهش شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران و قلمرو زمانی پژوهش مدت 5 سال در بازه زمانی 1393 الی 1397 برای تعداد 78 شرکت خواهد بود. یافته های به دست آمده از این تحقیق به پذیرش و رابطه معناداری همه فرضیه ها به جزء فرضیه دوم (عدم رابطه معنادار سودآوری بر افشای سرمایه فکری ساختاری) منجر گردید.

در ادبیات حسابداری و مالی موضوع اهرم بسیار جذاب و یکی از بحثبرانگیزترین مسائل پیشروی شرکتها به حساب میآید. هدف این پژوهش بررسی تأثیر برخی ویژگیهای مالی چون اندازه شرکت، سودآوری و داراییهای ثابت مشهود بر اهرم مالی و همچنین اثر درماندگی مالی بر هر یک از این عوامل میباشد. بدین منظور تعداد 176 شرکت بورسی طی دوره زمانی 1392 تا 1396 (880 سال-شرکت) انتخاب گردید. برای تجزیهو تحلیل دادهها از روشهای همبستگی و رگرسیون چندمتغیره بهره گرفته شد. نتایج پژوهش نشان داد که شاخصهای اندازه شرکت، سودآوری و داراییهای ثابت مشهود رابطه منفی معنادار با اهرم مالی دارند اما مشاهد شد بین فرصتهای رشد و شاخص اهرم مالی رابطه مثبت معنادار وجود دارد. همچنین مشخص گردید شاخص تعدیلی درماندگی مالی بر رابطه فرصتهای رشد با اهرم مالی دارای اثر مثبت معنادار ولی بر رابطه داراییهای ثابت مشهود با اهرم مالی اثری منفی و معنادار دارد. از طرفی اثر تعدیلی درماندگی مالی بر سودآوری و اهرم مالی معنادار است.